1. MỞ ĐẦU 
2. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

Ngày 04/05/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Một trong các giải pháp mà chỉ thị đề ra là: “Thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập trung vào thúc đẩy đào tạo về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), ngoại ngữ, tin học trong chương trình giáo dục phổ thông. 

Trong Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, giáo dục STEM vừa mang nghĩa thúc đẩy giáo dục các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học vừa thể hiện phương pháp tiếp cận liên môn, phát triển năng lực và phẩm chất người học. Nhằm tạo điều kiện cho học sinh tham gia các Hoạt động trải nghiệm STEM, trường THPT Thanh Chương 3 đã được đầu tư cơ sở vật chất là một phòng học STEM với nhiều trang thiết bị hiện đại và hình thành một câu lạc bộ STEM. Thông qua việc quản lí và tổ chức các hoạt động trải nghiệm STEM thú vị ở câu lạc bộ cho các bạn học sinh, chúng tôi đã đúc rút ra một số kinh nghiệm và chuyển thể thành đề tài: 

“Góp phần phát triển phẩm chất, năng lực cho HS THPT Thanh Chương 3 thông qua một số hoạt động của CLB STEM” 

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 

• Quản lí và tổ chức được một CLB STEM có hiệu quả. 
• Thực hiện được mục tiêu phát triển phẩm chất và năng lực thông qua hoạt động của CLB STEM. 

III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 

• Nghiên cứu về giáo dục STEM và chương trình tổng thể. 
• Nghiên cứu cách thức tổ chức và quản lý một CLB STEM. 
• Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm STEM ở cấp CLB và cấp trường. 

1. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 

Học sinh ở trường THPT Thanh Chương 3. 

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và chương trình giáo dục phổ thông 2006. 

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

1 

• Tìm kiếm tài liệu tham khảo từ các nguồn liên quan giáo dục STEM. 
• Trao đổi với đồng nghiệp để đề xuất biện pháp thực hiện. 
• Thực nghiệm các biện pháp tổ chức hoạt động ở CLB STEM. 

VI. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI 

Góp phần hướng dẫn, trải nghiệm giáo dục STEM ở trường phổ thông. 

Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm STEM nhằm thông qua đó, phát triển được phẩm chất, năng lực của học sinh. 

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 

1. CƠ SỞ KHOA HỌC 

1.1. Cơ sở lý luận 

Một số từ viết tắt thường dùng:  

• STEM là viết tắt của Science, Technology, Engineering và Mathematics, là một phương pháp giáo dục tập trung vào việc giảng dạy các kỹ năng và kiến thức trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. 
• HS: học sinh. 
• THPT: trung học phổ thông. 
• KHKT: khoa học kỹ thuật 

1.1.1. Giáo dục STEM ở trường THPT. 

Công văn 3089 của Bộ Giáo Dục và Đào tạo ban hành năm 2020 chỉ rõ: 

Giáo dục STEM là một phương thức giáo dục nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng của chúng trong thực tiễn. 

Nội dung bài học theo chủ đề (sau đây gọi chung bài học) STEM gắn với việc giải quyết tương đối trọn vẹn một vấn đề, trong đó học sinh được tổ chức tham gia học tập một cách tích cực, chủ động và biết vận dụng kiến thức vừa học để giải quyết vấn đề đặt ra; thông qua đó góp phần hình thành phẩm chất năng lực cho học sinh. 

Tùy thuộc vào đặc thù từng môn học và điều kiện cơ sở vật chất, các trường có thể áp dụng linh hoạt các hình thức tổ chức giáo dục STEM như sau: Dạy học các môn khoa học theo bài học STEM, Tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM, Tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật. 

1.1.1.1. Dạy học các môn khoa học theo bài học STEM 

• Đây là hình thức tổ chức giáo dục STEM chủ yếu trong nhà trường trung học. Giáo viên thiết kế các bài học STEM để triển khai trong quá trình dạy học các môn học thuộc chương trình giáo dục phổ thông theo hướng tiếp cận tích hợp nội môn hoặc tích hợp liên môn. 
• Nội dung bài học STEM bám sát nội dung chương trình của các môn học nhằm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông theo thời lượng quy định của các môn học trong chương trình. 
• Học sinh thực hiện bài học STEM được chủ động nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu học tập để tiếp nhận và vận dung kiến thức thông qua các hoạt động: lựa chọn giải pháp giải quyết vấn đề; thực hành thiết kế, chế tạo, thử nghiệm mẫu thiết kế; chia sẻ, thảo luận, hoàn thiện hoặc điều chỉnh mẫu thiết kế dưới sự hướng dẫn của giáo viên. 

1.1.1.2.  Tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM 

• Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức thông qua hình thức câu lạc bộ hoặc các hoạt động trải nghiệm thực tế; được tổ chức thực hiện theo sở thích, năng khiếu và lựa chọn của học sinh một cách tự nguyện. Nhà trường có thể tổ chức các không gian trải nghiệm STEM trong nhà trường; giới thiệu thư viện học liệu số, thí nghiệm ảo, mô phỏng, phần mềm học tập để học sinh tìm hiểu, khám phá các thí nghiệm, ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong thực tiễn đời sống. 
• Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức theo kế hoạch giáo dục hàng năm của nhà trường; nội dung mỗi buổi trải nghiệm được thiết kế thành bài học cụ thể, mô tả rõ mục đích, yêu cầu, tiến trình trải nghiệm và dự kiến kết quả. Ưu tiên những hoạt động liên quan, hoạt động tiếp nối ở mức vận dụng (thiết kế, thử nghiệm, thảo luận và chỉnh sửa) của các hoạt động trong bài học STEM theo kế hoạch dạy học của nhà trường. 
• Tăng cường sự hợp tác giữa trường trung học với các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, các thành phần kinh tế – xã hội khác và gia đình để tổ chức có hiệu quả các hoạt động trải nghiệm STEM phù hợp với các quy định hiện hành. 

1.1.1.3 Tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật 

• Hoạt động này dành cho những học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với các hoạt động tìm tòi, khám phá khoa học, kỹ thuật giải quyết các vấn đề thực tiễn; thông qua quá trình tổ chức dạy học các bài học STEM và hoạt động trải nghiệm STEM phát hiện các học sinh có năng khiếu để bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi học sinh tham gia nghiên cứu khoa học, kĩ thuật. 
• Hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật được thực hiện dưới dạng một đề tài/dự án nghiên cứu bởi một cá nhân hoặc nhóm hai thành viên, dưới sự hướng dẫn của giáo viên hoặc nhà khoa học có chuyên môn phù hợp. 
• Dựa trên tình hình thực tiễn, có thể định kỳ tổ chức ngày hội STEM hoặc cuộc thi khoa học, kỹ thuật tại đơn vị để đánh giá, biểu dương nỗ lực của giáo viên và học sinh trong việc tổ chức dạy và học, đồng thời lựa chọn các đề tài/dự án nghiên cứu gửi tham gia Cuộc thi khoa học, kỹ thuật cấp trên. 

1.1.2. Vai trò của câu lạc bộ STEM trong việc phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh 

Câu lạc bộ STEM là một nơi tuyệt vời để học sinh phát triển năng lực và phẩm chất của mình. Các hoạt động trong câu lạc bộ STEM thường liên quan đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, và các hoạt động này có thể giúp học sinh phát triển các kỹ năng quan trọng như: 

1. Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề: Các hoạt động trong câu lạc bộ STEM thường bao gồm giải quyết các vấn đề khó khăn bằng cách sử dụng các nguyên lý khoa học và kỹ thuật. Khi tham gia vào các hoạt động này, học sinh có thể rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề của mình và học cách suy nghĩ sáng tạo và logic. 
2. Năng lực giao tiếp và hợp tác: Các hoạt động trong câu lạc bộ STEM thường yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm. Khi làm việc với nhau, học sinh phải học cách hợp tác và tôn trọng ý kiến của nhau để có thể đạt được mục tiêu chung. 
3. Năng lực lập luận và trình bày: Các hoạt động trong câu lạc bộ STEM thường yêu cầu học sinh phải lập luận và trình bày ý tưởng của mình một cách rõ ràng và thuyết phục. Khi tham gia vào các hoạt động này, học sinh có thể phát triển kỹ năng lập luận và trình bày của mình, điều này sẽ giúp họ trở nên tự tin hơn trong việc nói chuyện và trình bày ý tưởng của mình trước công chúng. 
4. Năng lực tư duy logic: Các hoạt động trong câu lạc bộ STEM thường yêu cầu học sinh phải tư duy logic và sử dụng các nguyên lý khoa học và kỹ thuật để giải quyết các vấn đề phức tạp. Khi tham gia vào các hoạt động này, học sinh có thể phát triển kỹ năng tư duy logic của mình, điều này sẽ giúp họ giải quyết các vấn đề phức tạp trong cuộc sống sau này. 

Ngoài ra, câu lạc bộ STEM còn giúp học sinh phát triển các phẩm chất như nhân ái, trách nhiệm, trung thực, sự kiên trì, sự đam mê và sự cầu tiến. 

1.1.3. Một số phương pháp xây dựng và quản lý đội nhóm, câu lạc bộ. 

Phương pháp xây dựng và quản lý đội nhóm, câu lạc bộ là một kỹ năng quan trọng trong nhiều lĩnh vực. Dưới đây là một số phương pháp cơ bản để xây dựng và quản lý đội nhóm, câu lạc bộ: