SKKN Hướng dẫn học sinh lớp 10 vận dụng kiến thức vi sinh vật để sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ rác thải nhà bếp

1. MÔ TẢ SÁNG KIẾN: 
2. Tình trạng các giải pháp đã biết

        Lượng rác thải hữu cơ từ nhà bếp của mỗi gia đình hiện nay là rất lớn chiếm 85% đến 90% tổng lượng rác thải. Trong khi đó nhu cầu sử dụng phân bón hữu cơ cho cây trồng hiện nay đang được khuyến khích sử dụng rất cao. Một số rác thải như hoa quả dư thừa bị hỏng, vỏ trái cây, cuống rau, vỏ trứng, xương, bã cà phê….những chất thải này ở khu vực thị trấn được thu gom và đưa về nơi tập kết để tự phân hủy. Còn ở khu vực nông thôn được vứt ra vườn và trong quá trình phân hủy đã gây ô nhiễm môi trường sống, tạo điều kiện cho vi sinh vật gây bệnh phát triển. 

        Thực tế đa số học sinh trường THPT Hoàng Văn Thụ là con em dân tộc thiểu số, địa bàn sinh sống rộng, gia đình thuần nông, đời sống vật chất còn nhiều khó khăn thiếu thốn nên chưa có điều kiện tìm hiểu và nhận thức đúng đắn về việc vận dụng kiến thức được học vào đời sống, có thể góp phần vào việc bảo vệ môi trường sống ngay chính tại gia đình mình. Vì vậy tôi mạnh dạn xây dụng đề tài:  “Hướng dẫn học sinh lớp 10 vận dụng kiến thức vi sinh vật sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ rác thải nhà bếp” với mục đích:   

        Thứ nhất: Qua việc hướng dẫn học sinh thực hiện đề tài để giúp các em củng cố được kiến thức cơ bản phần sinh học vi sinh vật đồng thời giúp học sinh hiểu về vi sinh vật rộng hơn, sâu hơn tham gia các hoạt động thực hành mà không bắt học sinh học thuộc một cách máy móc. 

        Thứ hai: Giúp các em có thể tự tay mình biến rác thải nhà bếp đồ bỏ đi thành phân hữu cơ – sản phẩm có ích và rất thiết thực với đại bộ phận học sinh là gia đình thuần nông.         Thứ ba: Góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường 

        Thứ tư: Tạo cho học sinh kĩ năng học đi đôi với hành, đưa kiến thức vào cuộc sống qua đó các em yêu thích môn học hơn. 

• Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến:  

        2.1. Mục đích  

• Giúp các em có cơ hội thể hiện sự hiểu biết cũng như gia tăng kiến thức của bản thân trong các tình huống về bảo vệ môi trường từ những việc làm nhỏ của mình trong gia đình. 

• Giúp các em có những hiểu biết thêm về hoạt động của vi sinh vật trong đời sống và nó có thể đem lại lợi ích thiết thực gì trong cuộc sống. Góp phần giáo dục, nâng cao ý thức cho học sinh giữ gìn môi trường sống và phòng tránh ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nông phẩm.  

• Có thái độ cương quyết bảo vệ môi trường trước tình hình ô nhiễm môi trường và ô nhiễm  thực phẩm hiện nay. 

• Biết yêu lao động, quý trọng giữ gìn sức khỏe cá nhân. 

• Học sinh ý thức được phòng bệnh hơn chữa bệnh. 

        2.2.  Nội dung  

        2.2.1. Cơ sở lý luận:  

• Vi sinh vật là những sinh vật rất nhỏ bé chúng có khả năng hấp thụ và chuyển hóa các chất dinh dưỡng nhanh. Vi sinh vật phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất hữu cơ đơn giản, giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống khác. 

• Lợi dụng những hiểu biết về hoạt động của vi sinh vật để sử dụng sử lý rác thải với chi phí thấp 

• Xử lý rác thải bằng công nghệ vi sinh vật là nhờ hoạt động sống của vi sinh vật phân hủy rác thải thành các phần nhỏ hơn hình thành sinh khối vi sinh vật cao hơn, các sản phẩm trao đổi chất của vi sinh vật và các loại khí như CO2, CH4 …. Các quá trình này có thể xảy ra hiếu khí hay kị khí. 

• Các vi sinh vật phân giải chất hữu cơ; hỗn hợp các vi sinh vật thuộc các chi: Bacillus sp, Saccharomyces sp. (nấm men), Lactobacillus sp, Actinomyces có khả năng phân giải mạnh cellulose, tinh bột, kitin, protein, khử mùi hôi thối, đồng thời sinh ra các hoạt chất có lợi cho môi trường. 

        * Một số hình ảnh về vi sinh vật 

        2.2.2. Một số khái niệm: 

• Rác thải sinh hoạt: là chất thải bao gồm mọi thứ mà con người không còn sử dụng tới, có ý định vứt đi hoặc loại bỏ. Chất thải có thể ở dạng rắn (rác thải), lỏng (nước thải) hoặc khí (khí thải). 
• Rác thải hữu cơ: Là những loại rác chứa nhiều chất hữu cơ dễ dàng phân hủy, và là loại phế thải được tạo bởi hàng ngày của con người. Rác hữu cơ có thể được tái chế để đưa vào sử dụng làm phân xanh chăm sóc cây trồng (phân hữu cơ) hoặc làm thức ăn cho động vật nuôi.   

• Chế phẩm sinh học: “Chế phẩm sinh học” là những sản phẩm thông qua nghiên cứu thực nghiệm mà được điều chế, chiết xuất từ những thành phần nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, chúng có nguồn gốc từ thực vật (rong, rêu, tảo…), động vật (giun quế, công trùng…), vi sinh vật… Các sản phẩm này có độ an toàn cao, thân thiện với con người và môi trường, không độc hại cho vật nuôi, cây trồng, thủy sản, xử lý môi trường. 

        2.2.3. Các bước thực hiện 

        Để nghiên giải quyết vấn đề trên tôi đã đưa ra giải pháp và tổ chức thực hiện như sau: 

         *Nghiên cứu bài học 

        +) Học sinh 

Các em nghiên cứu nội dung bài học trong SGK cơ bản  

        Bài 22: Dinh dưỡng, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật.  

Bài 23: Quá trình tổng hợp và phân giải các chất ở vi sinh vật. 

Ngoài ra cũng là tiền đề để học các bài: 

Bài 25 + 26: Sinh trưởng của vi sinh vật. Sinh sản của vi sinh vật (chỉ giới thiệu các hình thức sinh sản của VSV).