SKKN Hướng dẫn và tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm theo hướng phát triển trí thông minh đa dạng cho học sinh của Đoàn trường trung học phổ thông Nguyễn Trường Tộ

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài  

1.1. Nhà bác học Albert Einstein từng nói rằng: “Ai cũng là thiên tài. Nhưng nếu bạn đánh giá một con cá bằng khả năng leo cây, nó sẽ sống suốt đời với niềm tin rằng nó là kẻ đần độn”. Mỗi cá nhân là độc lập và duy nhất với những năng khiếu, sở trường, tiềm năng và đam mê khác nhau cần được nuôi dưỡng từ sớm. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện con người không chỉ có trí thông minh logic (IQ) mà trí thông minh vô cùng đa dạng, mỗi một người có tám loại trí thông minh tiềm ẩn và có thể được khơi dậy trong quá trình giáo dục. Thực tế cho thấy, giáo dục truyền thống chỉ tập trung vào việc phát triển trí thông minh logic, trí thông minh ngôn ngữ và dạy hàng nghìn cá thể khác nhau bằng cách giống nhau, đóng khuôn người học trong cùng chuẩn mực và tiêu chuẩn chung, quá trình giáo dục đã bỏ qua các dạng trí tuệ khác như: trí tuệ không gian, trí tuệ giao tiếp, trí tuệ vận động, trí tuệ tự nhiên… của học sinh. Giáo dục hiện đại quan tâm nhiều hơn đến giáo dục từng cá thể và phát triển trí thông minh đa dạng. Học thuyết Các loại hình trí thông minh đa dạng (Đa trí thông minh/Đa trí tuệ, Haward Gardner) ra đời và bước đầu được vận dụng vào giáo dục nhưng chủ yếu ở các trường dạy học năng khiếu hoặc áp dụng nội bộ trong một số môn học bắt buộc ở bậc phổ thông. Việc vận dụng học thuyết này vào các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa để phát triển trí tuệ, năng lực đa dạng cho học sinh đang ngày càng được quan tâm hơn.  

1.2. “Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện, phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân” là nhiệm vụ mà Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI đã đặt ra cho ngành Giáo dục và đào tạo nhằm đổi mới căn bản toàn diện và đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Để thực hiện vai trò của mình, giáo dục luôn tạo điều kiện và cơ hội tốt nhất để học sinh phát triển toàn diện thông qua đa dạng hóa các hình thức giáo dục: giáo dục trên lớp và ngoài lớp, trong nhà trường và ngoài nhà trường, học lý thuyết và thực hiện các dự án. Chương trình giáo dục mới 2018 yêu cầu tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong trường học, gắn từng môn học, cần sự phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm (GVCN) và Đoàn Thanh niên cùng thực hiện. Cùng với giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho các đoàn viên, tổ chức Đoàn trường trong giai đoạn này còn cần phải hướng đến việc giúp học sinh (HS) hình thành và phát triển các năng lực và phẩm chất, giá trị sống và kĩ năng sống. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và trải nghiệm sáng tạo thông qua các hoạt động giáo dục tập thể, đoàn thể trong đó có các câu lạc bộ (CLB) của Đoàn Thanh niên đặc biệt được chú trọng.  

1.3. Mô hình câu lạc bộ trong trường học đang bắt đầu phát triển ngày một sâu rộng, góp phần xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. CLB trong trường trung học phổ thông (THPT) rất đa dạng và phong phú: CLB môn học do tổ chuyên môn tổ chức, CLB nhóm nhỏ do HS tự thành lập, CLB kĩ năng và trải nghiệm do Đoàn Thanh niên tổ chức. Mỗi CLB có những màu sắc, sứ mệnh cũng như cách hoạt động và vận hành riêng của nó, không trộn lẫn vào nhau. Các hoạt động của câu lạc bộ vừa mang tính giáo dục, cũng vừa mang tính giải trí sau các giờ học căng thẳng và cũng tách học sinh ra khỏi các trò chơi game, mạng xã hội và các tệ nạn xã hội học đường khác. Ngoài ra, thông qua các buổi sinh hoạt câu lạc bộ, HS có thêm sự trải nghiệm của chính bản thân, bồi dưỡng năng lực tổng hợp, năng lực thực tiễn, khả năng sáng tạo và phẩm chất cá tính, được thể hiện mình và phục vụ cho xã hội. Tuy nhiên, CLB một số trường học hiện nay hoạt động không hiệu quả hoặc chưa thu hút đoàn viên thanh niên tham gia tích cực.  

Tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm, hướng nghiệp mang bản sắc Đoàn Thanh niên dựa trên một nền tảng khoa học giáo dục vững chắc và hướng tới mục tiêu chung của chương trình giáo dục phổ thông cũng như hướng tới phát triển trí thông minh đa dạng cho HS còn rất mới mẻ.  

 Vậy xuất phát từ những nền tảng khoa học, quan điểm chỉ đạo, nhu cầu thực tiễn của hoạt động giáo dục và vai trò các câu lạc bộ được tổ chức bởi Đoàn Thanh niên Cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh trong trường THPT, chúng tôi đề xuất sáng kiến: “Hướng dẫn và tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm theo hướng phát triển trí thông minh đa dạng cho học sinh của Đoàn trường trung học phổ thông Nguyễn Trường Tộ”. Thiết nghĩ, đề tài mang lại nhiều điều mới mẻ và thiết thực giúp chúng tôi cũng như đồng nghiệp thực hiện tốt hơn nhiệm vụ giáo dục trong sự chuyển mình của toàn ngành hiện nay. 

2. Mục đích nghiên cứu  

Đề tài đặt ra mục đích tìm hiểu và đánh giá thực trạng của các hoạt động của tổ chức Đoàn TNCS ở trường phổ thông, chất lượng của việc tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm và việc vận dụng thuyết Các loại hình trí thông minh vào hoạt động trải nghiệm ở trường THPT hiện nay. Từ đó, đề xuất hướng tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm, hướng nghiệp cho tổ chức Đoàn Thanh niên nhằm phát huy trí thông minh đa dạng, các năng lực và phẩm chất cho học sinh. 

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu  

3.1. Khách thể nghiên cứu  

Nghiên cứu đoàn viên, thanh niên trường THPT nói chung và trường THPT Nguyễn Trường Tộ – Hưng Nguyên. 

3.2. Đối tượng nghiên cứu 

• Nghiên cứu tại các câu lạc bộ trải nghiệm của học sinh được tổ chức bởi Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong nhà trường THPT từ năm 2020, 2021, 2022.  

• Thực nghiệm tại trường THPT Nguyễn Trường Tộ – Hưng Nguyên.  

4. Giả thuyết khoa học 

• Câu lạc bộ kĩ năng, trải nghiệm của trong hoạt động của tổ chức Đoàn Thanh niên ở trường THPT đang mang tính hình thức và chưa phát huy hết chức năng, ý nghĩa. 
• Nếu triển khai khai mô hình câu lạc bộ trải nghiệm hướng tới phát triển trí thông minh đa dạng cho HS đồng bộ ở trường THPT thì nâng cao chất lượng phong trào Đoàn, góp phần giáo dục năng lực và phẩm chất HS hướng tới mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới và giúp HS hiểu rõ các dạng thông minh nổi trội của mình để định hướng chọn ngành nghề phù hợp. 

5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 

5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu  

• Nghiên cứu cơ sở khoa học của đề tài, bao gồm việc làm rõ lí luận câu lạc bộ trải nghiệm và thuyết trí thông minh đa dạng trong hoạt động giáo dục, khảo sát thực trạng hoạt động của tổ chức Đoàn trường THPT và khả năng vận dụng học thuyết này vào tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm, hướng nghiệp theo hướng phát triển trí thông minh đa dạng cho HS. 
• Xây dựng hệ thống tiến trình, biện pháp hướng dẫn và tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm theo hướng phát triển trí thông minh đa dạng.  
• Tiến hành thực nghiệm để khẳng định tính khả thi và hiệu quả của những phương pháp, cách thức hướng dẫn và tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm của Đoàn trường THPT theo hướng phát triển trí thông minh đa dạng. 5.2. Phạm vi nghiên cứu * Về nội dung:  
• Xác định những dạng trí thông minh nổi trội của HS có thể được hình thành và phát triển thông qua các hoạt động trải nghiệm. 
• Tập trung nghiên cứu cách thức và biện pháp tổ chức các câu lạc bộ trải nghiệm hướng tới phát triển trí thông minh đa dạng cho HS trong khuôn khổ của Đoàn Thanh niên trường THPT. 

* Về thời gian 

– Thực hiện trong vòng 3 năm học 2020-2021; 2021-2022; 2022-2023.