SKKN Kế hoạch bài dạy văn bản Hai đứa trẻ của Thạch Lam (Ngữ văn11) theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh”

DANH MỤC VIẾT TẮT

THPT : trung học phổ thông

HS : học sinh

GV : giáo viên

GD & ĐT : giáo dục và Đào tạo

KHGD : kế hoạch giáo dục

PP/KTDH : phương pháp/ kĩ thuật dạy học

KWL : Là hình thức tổ chức dạy học hoạt động đọc hiểu. 

  Học sinh bắt đầu bằng việc động não tất cả những gì 

  các em đã biết về chủ đề bài đọc. Thông tin này sẽ 

  được ghi nhận vào cột K của biểu đồ.

NL : Năng lực

ĐẶT VẤN ĐỀ

I. Lý do chọn đề tài

Đổi mới phương pháp dạy học văn là đổi mới cách dạy, cách học, cách kiểm tra đánh giá. Từ đó học sinh nắm được chương trình môn học, hiểu được giá trị thẩm mỹ của tác phẩm văn chương, góp phần bồi dưỡng tư tưởng, nhân cách, năng lực tiếp nhận, kỹ năng giao tiếp và tạo lập văn bản cho học sinh. Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai nhiều hoạt động chuyên môn, góp phần đổi mới chương trình giáo dục hiện hành từ giáo dục nội dung chuyển sang định hướng phát triển năng lực người học. Đặc biệt Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai thực hiện ở lớp 6 và các lớp sau đó vào những năm tiếp theo. Tất cả những hoạt động này đã góp phần đáng kể trong việc nâng cao chất lượng dạy học ngữ văn hiện nay ở trường phổ thông.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, thuận lợi, giáo viên trực tiếp dạy học ở các trường THPT nói chung và bản thân tôi nói riêng đang gặp nhiều khó khăn trong xây dựng kế hoạch dạy học mà trước hết là xây dựng kế hoạch bài học. Phải xây dựng một kế hoạch đúng theo yêu cầu của việc phát triển phẩm chất năng lực  mới đáp ứng mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh. Trong nhiều năm trực tiếp dạy học ở trường phổ thông tôi không ngừng tìm tòi, nghiên cứu và thể nghiệm đổi mới phương pháp dạy học và đã đạt được hiệu quả, được đồng nghiệp và học sinh ghi nhận, áp dụng, triển khai nhân rộng tại Trường THPT Hà Huy Tập và nhiều đơn vị khác ở địa bàn tỉnh Nghệ An. Thành quả đầu tiên của nhiều năm tìm tòi, đúc rút và thể nghiệm là tôi đã và đang xây dựng kế hoạch dạy học môn Ngữ văn 11- THPT, trong đó có kế hoạch dạy văn bản  “Hai đứa trẻ” (Thạch Lam). Đây là một trong những bài học hay, nhưng khá khó trong quá trình dạy học. Vì lẽ đó, quá trình xây dựng kế hoạch dạy học bài “Hai đứa trẻ” cũng có nhiều khó khăn, đòi hỏi giáo viên phải có một kế hoạch xây dựng bài học thật cụ thể, chi tiết để đem lại hiệu quả cho tiết học.

Đó là lí do tôi xin trình bày đề tài “Kế  hoạch bài dạy văn bản Hai đứa trẻ của Thạch Lam (Ngữ văn11) theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh”. Đề tài được Tổ chuyên môn đánh giá cao và hội đồng khoa học Cấp trường ghi nhận và đề xuất xét sáng kiến dạy học cấp Ngành năm học 2021-2022.

II. Quá trình hình thành và hoàn thiện

Đây là đề tài mà bản thân tôi đã có trăn trở cả một quá trình từ hình thành ý tưởng đến khảo sát, áp dụng và hoàn thiện:

– Năm học 2017 – 2018 hình thành ý tưởng.

– Năm học 2018 – 2019 tiến hành khảo sát thực tế ở một số trường THPT trên địa bàn Thành Phố Vinh và một số đơn vị trong tỉnh.

– Năm học 2019-2020 đúc rút kinh nghiệm, tìm kiếm giải pháp và hoàn thành thiết kế dạy học và kế hoạch bài dạy.

– Từ năm học 2020-2021 và năm học 2021 -2022  triển khai áp dụng ở Trường THPT Hà Huy Tập và một số trường THPT ở Thành phố Vinh.

III. Phương pháp nghiên cứu

– Nghiên cứu lý thuyết dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

– Khảo sát thực tế dạy học Ngữ văn 11 tại Trường THPT Hà Huy tập và một số đơn vị khác ở địa bàn Nghệ An.

– Khảo sát kết quả, kiểm tra đánh giá học sinh qua các lớp có áp dụng và chưa áp dụng đề tài để so sánh.

– Phân tích kết quả, đúc rút sáng kiến kinh nghiệm.

IV. Đối tượng và mục đích nghiên cứu

1. Đối tượng

– Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam trong sách giáo khoa Ngữ văn 11, Tập 1 (chương trình cơ bản).

– Thực trạng dạy học truyện Hai đứa trẻ tại trường THPT Hà Huy Tập.

2. Mục đích

– Xác lập kế hoạch dạy học bài Hai đứa trẻ đạt hiệu quả theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực.

– Biết cách đọc- hiểu một tác phẩm hoặc một đoạn trích tự sự hiện đại theo đặc trưng thể loại.

– Đạt được mục tiêu phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh qua bài học.

V. Cấu trúc của đề tài

Cấu trúc đề tài gồm các phần: Đặt vấn đề, Nội dung, Kết luận, Phụ lục. Trong đó, phần Nội dung của đề tài tập trung vào các phần chính:

1.Cơ sở của đề tài

2.Thiết kế mô hình kế hoạch bài dạy

3.Thiết kế “ Kế hoạch bài dạy văn bản Hai đứa trẻ của Thạch Lam (Ngữ văn11) theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh”

4.Thực hành dạy học văn bản “ Hai đứa trẻ” ( Thạch Lam)

5. Xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá.