SKKN Kinh nghiệm tổ chức hoạt động mở đầu theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh trong các bài dạy môn tin học ở trường trung học phổ thông

PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 khẳng định “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ PP dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực…”.
Một trong những HĐ chính của tiến trình dạy học là HĐ mở đầu. Mở đầu là bước đầu tiên trong các bước triển khai thực hiện một bài dạy. Từ xa xưa, ông cha ta đã đúc rút ra rằng “đầu xuôi đuôi lọt” ngụ ý rằng một công việc bước đầu đã giải quyết tốt thì các bước sau sẽ dễ dàng, thuận lợi. Với một bài học cũng thế, việc mở đầu bài tốt sẽ tạo cho người học tâm thế tốt, có sự tích cực trong suốt bài dạy. Từ đó HS sẽ lĩnh hội tri thức một cách tự nhiên, chủ động và sáng tạo. Vì vậy, PP mở đầu bài học rất quan trọng, GV cần có kinh nghiệm và thật sự đầu tư để lựa chọn cách phù hợp với đối tượng HS và nội dung bài học.
Có nhiều kĩ thuật dạy học tích cực để mở đầu một bài học. Giờ học có thể được bắt đầu bằng một đoạn video, một vật thể, một câu hỏi, một chuyển động, thậm chí là bắt đầu bằng một lỗi lầm,… Cũng có thế bắt đầu bằng một từ khóa, một con số, một bức tranh, một bản nhạc, một nhân vật, một câu chuyện, hay bạn này đặt câu hỏi bạn kia trả lời, có khi cũng có thể chọn bắt đầu từ vốn hiểu biết hay trải nghiệm đã qua của HS, các em chia sẻ nó rồi GV dẫn vào bài mới…Tuy nhiên, dù có vô vàn cách mở đầu thì hãy luôn luôn nhớ phải làm thế nào để không đi lệch đường ray bằng hai câu hỏi lớn: HĐ đó dẫn HS đi về đâu? Và hướng đến mục tiêu và nội dung bài học thế nào?
Với ý nghĩa đó, trong những năm qua chúng tôi luôn quan tâm, tìm tòi đổi mới để tìm ra cách mở đầu bài học hấp dẫn, đúng yêu cầu và đem lại hiệu quả cho từng tiết dạy. Chính vì vậy chúng tôi cùng nhau trao đổi và tổng hợp kinh nghiệm với đề tài “Kinh nghiệm tổ chức HĐ mở đầu theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS trong các bài dạy môn Tin học ở trường THPT”. Hy vọng qua đề tài này chúng tôi nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp để được sử dụng rộng rãi.
2. Mục đích của đề tài
Đề tài nhằm mục đích cung cấp một số cơ sở lí luận về đổi mới PP dạy học, kĩ thuật dạy học cho việc tổ chức HĐ mở đầu trong các bài dạy. Đồng thời cung cấp một số kinh nghiệm của chúng tôi tích lũy được trong việc thiết kế HĐ mở đầu cho các bài dạy môn Tin học trong trường THPT.
3. Tính mới và kết quả đạt được của đề tài
Theo hướng dẫn của công văn 5512 của Bộ trưởng Bộ giáo dục về việc thực hiện kế hoạch giảng dạy trong trường học, trong kế hoạch bài dạy phần mở đầu được yêu cầu thành một phần bắt buộc. Trước đây, phần này các GV thường ít chú trọng và được thay bằng HĐ hỏi bài cũ và dẫn dắt vào bài mới.
Những kĩ thuật, PP dạy học mà chúng tôi thiết kế ở đây đều sử dụng công nghệ số trong dạy học: tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin (phần mềm Powerpoint, mạng xã hội, phần mềm Quizizz, NetOp Schooll,…), thiết bị công nghệ (máy tính, tivi, điện thoại, mạng Internet,..) và học liệu số (bài giảng điện tử, video, bộ câu hỏi trắc nghiệm online,…). Do đó, chúng có thể được áp dụng linh hoạt khi dạy học trực tiếp, trực tuyến hay trực tiếp kết hợp trực tuyến đáp ứng tình hình dạy học hiện nay.
Nội dung mà chúng tôi trình bày ở đây được đúc kết từ kinh nghiệm sau một thời gian giảng dạy và được thiết kế, tổ chức thành một HĐ bắt buộc trong tiến trình xây dựng kế hoạch bài dạy theo quy định mới. Bản thân chúng tôi đã kiểm định qua thực tế giảng dạy từng tiết học và hiệu quả mang lại mà chúng tôi nhận được rất tích cực, mức độ hứng thú học tập của HS tăng lên nhiều.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Nghiên cứu ở bộ môn Tin học tại trường THPT.
 HĐ mở đầu trong một tiến trình dạy học.
 Thực nghiệm tại trường THPT Tây Hiếu, thị xã Thái Hòa và trường THPT Thanh Chương 3, huyện Thanh Chương, Nghệ An.
 Thời gian thực hiện: năm học 2021 – 2022
5. PP nghiên cứu
5.1. PP nghiên cứu lý luận
Chúng tôi thu thập các thông tin lý luận từ nhiều nguồn tài liệu độc lập để xây dựng cơ sở lí luận của đề tài. 5.2. PP nghiên cứu thực tiễn
Dựa vào việc điều tra hứng thú học tập của HS, việc tổng kết kinh nghiệm giảng dạy, các sản phẩm HĐ, chúng tôi thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài.
5.3. PP thống kê toán học
Chúng tôi sử dụng thống kê toán học, phần báo cáo (report) của phần mềm Quizizz để đưa ra các tỷ lệ trong đánh giá kết quả đạt được ở mỗi PP mở đầu bài học.

PHẦN II: NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
1.1. Một số vấn đề về đổi mới PP dạy học
Tiếp tục thực hiện chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo mà Nghị Quyết hội nghị Trung Ương 9 khóa XI (Nghị quyết 29-NQ/TW) đề ra, Đại hội Đảng lần thứ XII đề ra phương hướng: “… Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất người học, phát triển giáo dục gắn với tiến bộ khoa học, công nghệ,…”. Qua đó, ngành giáo dục đặt ra mục tiêu “… nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới quản lí, PP giáo dục theo tinh thần đổi mới căn bản và toàn diện”, theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS.
Theo hướng dẫn tại phụ lục IV, Công văn số 5512/BGDĐT-GDTrH ngày 18 tháng 12 năm 2020 của Bộ GDĐT), tiến trình dạy học trong khung kế hoạch bài dạy của GV gồm 4 HĐ: HĐ 1: Mở đầu; HĐ 2: Hình thành kiến thức mới; HĐ 3: Luyện tập; HĐ 4: Vận dụng. HĐ mở đầu được trình bày cụ thể như sau:
HĐ 1: Xác định vấn đề/nhiệm vụ học tập/Mở đầu (Ghi rõ tên thể hiện kết quả HĐ)
a) Mục tiêu: Nêu mục tiêu giúp HS xác định được vấn đề/nhiệm vụ cụ thể cần
giải quyết trong bài học hoặc xác định rõ cách thức giải quyết vấn đề/thực hiện nhiệm vụ trong các HĐ tiếp theo của bài học.
b) Nội dung: Nêu rõ nội dung yêu cầu/nhiệm vụ cụ thể mà HS phải thực hiện (xử lí tình huống, câu hỏi, bài tập, thí nghiệm, thực hành…) để xác định vấn đề cần giải quyết/nhiệm vụ học tập cần thực hiện và đề xuất giải pháp giải quyết vấn đề/cách thức thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: Trình bày cụ thể yêu cầu về nội dung và hình thức của sản phẩm HĐ theo nội dung yêu cầu/nhiệm vụ mà HS phải hoàn thành: kết quả xử lí tình huống; đáp án của câu hỏi, bài tập; kết quả thí nghiệm, thực hành; trình bày, mô tả được vấn đề cần giải quyết hoặc nhiệm vụ học tập phải thực hiện tiếp theo và đề xuất giải pháp thực hiện.
d) Tổ chức thực hiện: Trình bày cụ thể các bước tổ chức HĐ học cho HS từ chuyển giao nhiệm vụ, theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện nhiệm vụ thông qua sản phẩm học tập.
1.2. Vai trò, ý nghĩa của HĐ mở đầu trong trong tiến trình dạy học
Theo TS Đặng Thị Thu Hương, Học viện quản lý giáo dục, một trong những nội dung của PP giảng dạy mà GV cần chú trọng tới đó là tổ chức các HĐ mở đầu trong giờ học. HĐ này có vai trò làm “tan băng” (ice-breaking), xóa đi sự ngại ngùng, e dè của người học và thu hẹp khoảng cách giữa người dạy – người học, người học – người học. Thay vào đó, nó giúp làm “ấm lên” bầu không khí trong lớp học. HĐ này thường được sử dụng trước khi bắt đầu buổi học, trước một nội dung học nhưng cũng có lúc được dùng đan xen trong giờ nếu GV nhận thấy người học đang chán nản hoặc mệt mỏi. Có rất nhiều HĐ mở đầu được tổ chức trong giờ học. Chẳng hạn, HĐ “Giới thiệu bản thân” của GV, GV ghi lên bảng một số từ khóa về bản thân. GV cho HS làm việc theo cặp để đoán thông tin trên bảng, sau đó mời một số HS đặt câu.
HĐ mở đầu rất cần thiết trong dạy học nhằm phát triển năng lực cho HS, phát triển năng lực tư duy nêu để giải quyết vấn đề. HĐ này cần tạo ra những tình huống, những vấn đề ở đó người học cần được huy động tất cả các kiến thức hiện có, những kinh nghiệm, vốn sống của mình để cố gắng nhìn nhận và giải quyết theo cách riêng của mình và cảm thấy thiếu hụt kiến thức, thông tin để giải quyết. Như vậy, HĐ “mở đầu” nêu vấn đề là một HĐ học tập, nhiệm vụ chuyển giao của GV phải rõ ràng, HS phải được bày tỏ ý kiến riêng của mình cũng như ý kiến của nhóm về vấn đề đó cũng như việc trình bày báo cáo kết quả. HĐ mở đầu bài học thường chỉ chiếm một vài phút đầu giờ nhưng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc kích hoạt sự tích cực của người học.
HĐ mở đầu có vai trò tạo hứng thú học tập cho HS. Một mở đầu bài học hiệu quả trước hết phải tạo được hứng thú cho HS. “Hứng thú là một thái độ đặc biệt của cá nhân đối với một hiện tượng nào đó vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa mang lại cảm xúc cho cá nhân trong quá trình học tập”. Hứng thú có một vai trò quan trọng trong quá trình HĐ của con người. Nó là động cơ thúc đẩy con người tham gia tích cực vào HĐ, là động lực thúc đẩy chủ thể tạo ra những sản phẩm góp phần vào sự phát triển của xã hội.
Trong HĐ học tập, hứng thú có vai trò hết sức quan trọng, thực tế cho thấy hứng thú đối với các bộ môn của HS tỉ lệ thuận với kết quả học tập của các em. Không phải bất cứ HS nào đều có sẵn niềm say mê, yêu thích đối với môn học. Vì vậy, nhiệm vụ của HĐ mở đầu là khơi gợi hứng thú đối với bài học và hơn thế nữa còn khơi dậy niềm đam mê, gây dựng, bồi đắp tình yêu lâu bền đối với môn học. Dạy học trò không có hứng thú cũng chỉ như “đập búa trên sắt nguội” mà thôi. Bởi vậy, người thầy trước hết phải là người “thắp lửa đam mê”.  Bên cạnh đó, HĐ mở đầu còn huy động vốn tri thức, kĩ năng nền tảng của HS. Bởi dạy học là một quá trình kiến tạo. Nếu ví tri thức, kĩ năng HS tiếp nhận được ví như ngôi nhà, thì nền móng sẽ xuất phát từ những tri thức, kĩ năng vốn có, nền tảng của người học. Quan điểm dạy học kiến tạo đặc biệt chú ý đến việc huy động kiến thức, kĩ năng, hệ giá trị nền tảng của cá nhân người học tạo tiền đề cho việc tiếp nhận kiến thức mới. Vì vậy, một mở đầu bài học hiệu quả nên tạo ra cơ hội cho các em tự làm sống lại những kiến thức nền đã có, cần thiết cho việc học bài mới. Đó là một tiền đề để thầy cô thiết kế HĐ mở đầu. Có thể nói rằng học tập là một quá trình khám phá, quá trình ấy bắt đầu bằng sự tò mò, nhu cầu cần được hiểu biết và giải quyết mâu thuẫn giữa điều đã biết và điều muốn biết.
Một mở đầu bài học thành công cần khơi gợi trong học trò mong muốn được tìm hiểu, khám phá bằng những HĐ tiếp theo trong giờ học, thậm chí là sau giờ học. Muốn như vậy, HĐ mở đầu cần tạo ra mâu thuẫn trong nhận thức cho học trò. Đây là tiền đề để thực hiện một loạt các HĐ tìm tòi, giải quyết vấn đề. Cho nên, GV phải là người có ý tưởng, biết gieo vấn đề để kích thích trí tò mò của người học.
1.3. Một số kĩ thuật và PP sử dụng cho HĐ mở đầu
Việc vận dụng các PP và kĩ thuật dạy học tích cực, thiết kế tiến trình dạy học các bài học hoặc chủ đề dạy học đảm bảo các yêu cầu về PP dạy học, cách xây dựng, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá chuỗi các HĐ học theo sự định hướng phát triển năng lực người học là rất cần thiết đối với GV trong giai đoạn hiện nay. Mở đầu là HĐ đầu tiên, HĐ này nhằm giúp HS huy động những kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm của bản thân về các vấn đề có nội dung liên quan đến bài học mới. Mặt khác HĐ mở đầu sẽ kích thích tính tò mò, sự hứng thú, tâm thế của HS ngay từ đầu tiết học. Chính vì vậy trong quá trình thiết kế GV phải tìm tòi các hình thức và PP phù hợp, phải linh hoạt, sáng tạo, trong việc tổ chức HĐ mở đầu bài học. Tránh tình trạng HĐ đơn điệu, nhàm chán, hoặc không tổ chức HĐ mở đầu mà để nó diễn ra một cách tuần tự, cứng nhắc.
Sau đây là một số hình thức và PP mà chúng tôi đã sử dụng khi thiết kế HĐ mở đầu trong các tiết dạy:
Thứ nhất mở đầu tiết học bằng trò chơi.
Một số trò chơi nhanh như: Đuổi hình bắt chữ, Giải ô chữ, Trò chơi nhanh như chớp, Trò chơi phá băng, Trò chơi mảnh ghép, Trắc nghiệm Quizizz, Team Building Quan sát nhanh..…, được sử dụng nhiều trong HĐ mở đầu và HĐ luyện tập. Việc sử dụng trò chơi giúp cho HĐ dạy học trở nên sôi nổi, cuốn hút, giúp HS rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin, khả năng phản xạ nhanh, sự sáng tạo, nâng cao tinh thần đoàn kết và sự tương tác giữa HS với HS, HS với GV. Trò chơi thường được GV tổ chức liên quan đến kiến thức của các tiết học trước như HS sẽ được tái hiện kiến thức hay kiểm tra nhận thức của HS về những vấn đề liên quan đến bài học mới, làm tiền đề để GV dẫn vào bài một cách hấp dẫn.
Thứ hai là sử dụng tình huống có vấn đề để mở đầu tiết học.
Tình huống có vấn đề là tình huống mà vấn đề HS tiếp nhận vì HS thấy cần giải quyết, có kỹ năng để giải quyết được không đơn giản bằng các kiến thức tái tạo mà phải sáng tạo trên những kiến thức đã có hoặc cần tìm hiểu kiến thức mới để giải quyết. Việc phát hiện ra tình huống có vấn đề sẽ tạo hứng thú cho HS vào tiết học mới để khám phá vấn đề còn đang bỏ ngỏ.
Thứ ba là sử dụng bài toán thực tiễn để mở đầu tiết học.
Bài toán thực tiễn có thể là một ví dụ thường được nhắc đến trong cuộc sống hằng ngày hay một bài toán cần giải quyết dạng thực tiễn như tính tiền cho một cửa hàng nhân dịp khuyến mãi, tính lãi ngân hàng khi gửi hoặc khi vay …. Với cách tiếp cận này HS sẽ cảm thấy việc tiếp thu kiến thức mới trở nên gần gũi, dễ hiểu hơn. Mở đầu bài học bằng các ví dụ hay bài toán thực tiễn sẽ giúp HS tiếp nhận kiến thức mới nhẹ nhàng và hiệu quả hơn.
Thứ tư là mở đầu bằng phân tích phim video
Một trong những phương tiện truyền tải thông tin tác động mạnh đến nhận thức cũng như tình cảm của HS chính là video – hình thức nắm bắt thông tin qua nghe và nhìn. Sử dụng video trong dạy học hiện nay càng có nhiều thuận lợi vì ở đa số các trường, lớp học đều có máy tính, tivi thông minh còn HS, GV có điện thoại thông minh, nguồn học liệu số chất lượng, phong phú. Qua video – clip HS được trải nghiệm, được phát huy những tri thức vốn có của mình về vấn đề của tiết học một cách trực quan, sinh động. Nhờ vậy, giờ học hứng  thú, hiệu quả. Thứ năm là sử dụng sơ đồ tư duy để mở đầu bài học
“Sơ đồ tư duy là một PP ghi nhớ, sắp xếp và lưu trữ thông tin. Thông tin được chia thành các chủ đề chính, chủ đề nhánh có mối quan hệ, liên kết với nhau. Sơ đồ tư duy dùng các từ khóa, hình ảnh để gợi nhớ và các đường nối để biểu diễn thông tin. Như vậy, sơ đồ tư duy là PP trình bày thông tin một cách trực quan bằng cách sử dụng văn bản, hình ảnh và các đường nối” [7, tr.42]. Mở đầu bài học bằng sơ đồ tư duy giúp HS thấy được mối quan hệ của các nội dung trong chủ đề trở nên rõ ràng, tư duy logic theo các hướng mở,… Do đó, kĩ thuật dạy học sơ đồ tư duy phù hợp với các bài học ôn tập, tóm tắt nội dung một chủ đề, các bài học có mạch kiến thức dạng cây.
Thứ sáu là mở đầu bài học với kĩ thuật công đoạn
Mỗi công đoạn như là một phần của công việc, một chủ đề nhỏ của chủ đề lớn hay một đơn vị kiến thức trong kiến thức cần đạt. Tất cả HS đều có khả năng hoàn thành yêu cầu, nhiệm vụ của mỗi công đoạn. Kĩ thuật dạy học công đoạn là chia mỗi nhóm đảm nhận nhiệm vụ một công đoạn. Để hoàn thành nhiệm vụ, trước hết nhóm nào cũng phải tự thảo luận trong nhóm để đưa ra cách giải quyết. Sau đó nhờ các nhóm còn lại lần lượt góp ý. Cuối cùng, mỗi nhóm phân tích, tổng hợp các góp ý để hoàn thiện nhiệm vụ của mình. Như vậy, trong khoảng thời gian nhất định, mỗi nhóm HS đều đã giải quyết được nhiều nhiệm vụ dựa vào sự hỗ trợ của nhiều người cùng nhóm và khác nhóm. Với kĩ thuật dạy học này, HS sẽ tích cực HĐ, rèn luyện kĩ năng hợp tác nhóm, khả năng phân tích, tổng hợp vấn đề.
1.4. Một số lưu ý khi thực hiện HĐ mở đầu
 GV cần xác định rõ mục tiêu trong HĐ mở đầu trước mỗi bài học. Từ đó xây dựng cụ thể nội dung, yêu cầu mà HS phải thực hiện. Đồng thời GV cũng cần có những dự đoán, ước lượng trước về sản phẩm của HS. Khi tổ chức thực hiện, cần đảm bảo đầy đủ trình tự giao nhiệm vụ; quan sát HS thực hiện nhiệm vụ; tổ chức báo cáo, đánh giá sản phẩm của HS; đưa ra kết luận.
 Có những kĩ thuật dạy học, PP dạy học có thể áp dụng cho nhiều bài học, nhiều lớp học. Tuy nhiên cũng có những kĩ thuật dạy học, PP dạy học đặc thù. Vì vậy, GV cần có sự lựa chọn cách tổ chức HĐ mở đầu phù hợp với đặc điểm, trình độ của mỗi lớp, để tránh tác dụng ngược như HS chán nản, mất thời gian.
 HĐ mở đầu thường diễn ra trong thời gian ngắn 5 – 10 phút. GV cần có sự chuẩn bị chu đáo, tổ chức khéo léo, phù hợp.
 Kế hoạch HĐ cần có sự điều chỉnh với mỗi lớp học và sau mỗi tiết thực hiện.
 Với mỗi lớp học cũng cần áp dụng đa dạng các kĩ thuật, PP dạy học, không nên chỉ sử dụng một kĩ thuật hay PP dạy học cố định.
 Với những HĐ HS được phép mang thiết bị số như điện thoại, máy tính đến lớp: GV cần có sự quản lí chặt chẽ trước, trong và sau tiết học bằng cách đưa ra qui định riêng, đồng thời có sự phối hợp với phụ huynh, GV chủ nhiệm và nhà trường.
2. Cơ sở thực tiễn
Để tìm hiểu về thực trạng dạy học tổ chức HĐ mở đầu theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS trong các bài dạy môn Tin học nói riêng và các môn học nói chung ở trường THPT hiện nay, chúng tôi đã tiến hành quan sát sư phạm, tham khảo ý kiến, tìm hiểu qua phiếu khảo sát với các GV Tin học, số GV tham gia khảo sát là 27 và HS thuộc hai trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An (trường THPT Tây Hiếu, trường THPT Thanh Chương 3), tổng số HS tham gia khảo sát là 241.
Chúng tôi tiến hành khảo sát trước khi thực nghiệm đề tài tại 6 lớp với 241 HS qua phần mềm Quizizz và trực tiếp:
TT Lớp Số HS  Trường
1 10A1 41 THPT Thanh Chương 3
2 10A2 43 THPT Thanh Chương 3
3 10D2 32 THPT Thanh Chương 3
4 11A 38 THPT Tây Hiếu
5 11B 39 THPT Tây Hiếu
6 12A1 39 THPT Thanh Chương 3
Tổng 6 lớp 241 2 trường

Bảng 1. Kết quả điều tra thực trạng tổ chức HĐ mở đầu theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS trong các bài dạy môn Tin học nói riêng và các môn học nói chung ở trường THPT từ HS:
Tiêu chí Các mức Tỉ lệ % Tỉ lệ % chung

10A1 10A2 10D2 11A 11B 12A1
Thái độ với môn
Tin học Bình thường 7 30 16 32 32 26 23,8
Yêu thích 68 40 44 42 38 44 46
Rất yêu thích 20 21 28 18 15 18 20
Không có ý kiến 5 9 13 8 15 14 10,7
Mức độ hứng thú với các tiết Tin học Nhàm chán 0 0 0 0 0 0 0
Bình thường 27 21 6 20 25 28 21,2
Ít hứng thú 0 0 0 2 5 3 1,7
Hứng thú và bổ ích 68 70 78 67 65 56 67,3
Cách GV các môn
học thường dùng để mở đầu
bài học Hỏi bài cũ 51 35 50 45 56 31 44,7
Dùng lời nói dẫn dắt 27 37 19 25 20 41 28,2
Ghi tên bài học và dạy ngay 5 9 0 10 13 8 7,5
Tổ chức một số HĐ như: trò chơi, xem ảnh, video, vẽ sơ đồ tư duy,.. 12 9 16 11 14 5 11,2
Mong muốn của HS về HĐ mở đầu
bài học Hỏi bài cũ 0 0 3 6 4 0 2,2
Dùng lời nói dẫn dắt 7 21 6 19 17 19 14,8
Ghi tên bài học và dạy ngay 5 9 3 0 8 0 4,2
Tổ chức một số HĐ như: trò chơi, xem ảnh, video, vẽ sơ đồ tư duy,… 83 70 75 85 83 77 78,8

H1: Biểu đồ thực trạng tổ chức HĐ mở đầu một tiến trình dạy học Qua biểu đồ ta thấy:
Với môn tin học: HS khá thích học nhưng chưa nhiều hứng thú (67,3%).
Thực tế tổ chức mở đầu bài học của GV: đa số GV hỏi bài cũ hoặc dẫn dắt vào bài mới ngay hoặc ghi bài mới rồi dạy ngay (tổng là 80,4%); chỉ có 11,2% GV tổ chức HĐ mở đầu hướng đến sự chủ động, sáng tạo của người học.
Nhu cầu, mong muốn của HS khi bắt đầu một tiết học: được tham gia vào các HĐ tích cực, chủ động như trò chơi, xem video hoặc tranh ảnh, vẽ sơ đồ tư duy, từ bài toán thực tiễn, … (78,8%). Chỉ có 21,2% HS chấp nhận cách mở đầu bài học mà thầy cô thường thực hiện.
Kết quả khảo sát cho thấy, việc tiếp cận HĐ mở đầu bằng nhiều kĩ thuật khác nhau còn xa lạ đối với nhiều HS ở các trường THPT, đặc biệt là những kĩ thuật dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin, thiết bị công nghệ, học liệu số. Khi gửi khảo sát đến HS, nhiều HS còn ngạc nhiên với phương pháp này, có những HS không biết đến kĩ thuật công đoạn khi bắt đầu bài mới là gì và không biết rằng có phương pháp này trong dạy học do chưa bao giờ được tham gia HĐ mở đầu nào như thế trong học tập nói chung và học tập Tin học nói riêng.