SKKN Một số biện pháp để nâng cao chất lượng tự học ở nhà đối với học sinh trường thpt

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh cả thế giới đang ngày càng đổi thay nhanh chóng, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có hoạt động giáo dục. Nhận thức được vai trò to lớn của giáo dục trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy nền kinh tế tri thức ngày càng phát triển, các quốc gia trên thế giới luôn quan tâm chú trọng đầu tư vào hoạt động giáo dục.

Với mục tiêu đổi mới giáo dục nước nhà được Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.”

Để thực hiện được mục tiêu đó của Nhà nước đòi hỏi mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục phải không ngừng tự đổi mới, tự nâng cao chất lượng dạy học cho phù hợp với xu thế chung của toàn xã hội. Kiến thức của nhân loại là vô hạn, thầy cô giáo chỉ là người định hướng để học sinh tự tìm tòi, tự nghiên cứu để tự chiếm lĩnh tri thức. Chỉ có như vậy thì các em học sinh mới có đầy đủ kiến thức một cách toàn diện, sâu sắc, đáp ứng được yêu cầu của người học trong chương trình giáo dục phổ thông mới 2018.

Bàn về vấn đề tự học, tự sáng tạo của học sinh, Nghị quyết Trung ương 2 khóa
VIII đã chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục – đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy, sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh”.

Để chiếm lĩnh được tri thức, mỗi học sinh sẽ có những cách thức, con đường đi khác nhau. Ngoài thời gian học tập trên lớp, việc tự học ở nhà có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi học sinh trong quá trình học tập – đó là khoảng thời gian các em tự đối diện với chính mình và vượt qua chính mình. Có em sẽ thành công và ngày càng đam mê khám phá, đam mê học tập và nghiên cứu, song cũng có em sẽ thất bại và dẫn đến chán nản, bi quan nếu không có thầy cô giáo định hướng, tư vấn. Vì thế, làm thế nào để nâng cao chất lượng tự học ở nhà cho học sinh trong giai đoạn hiện nay, khi một bên là cuộc sống với nhiều điều bí ẩn thu hút sự hiếu kì, khám phá và một bên trách nhiệm của học sinh với vấn đề học tập đòi hỏi ngày càng cao. Cho đến nay đây vẫn đang là câu hỏi lớn, là trăn trở lớn đối với các nhà quản lý giáo dục nói chung và các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh nói riêng.

Muốn thực hiện thành công mục tiêu giáo dục trong giai đoạn mới, các nhà quản lý giáo dục phải đổi mới quản lý một cách toàn diện từ tư duy đến hành động, từ cách nghĩ, cách làm cho mỗi giáo viên để nâng cao chất lượng tự học ở nhà cho học sinh, để tự học ở nhà thực sự là một khâu quan trọng và mang lại hiệu quả cao trong quá trình học tập.

Trường THPT Yên Thành 3 là ngôi trường đóng ở phía Tây của huyện Yên Thành – nơi điều kiện kinh tế – xã hội còn gặp nhiều khó khăn so với các trường khác của huyện nhà. Văn minh nông nghiệp vẫn đang còn hiện hữu sâu rộng trong đa số học sinh của cả trường. Hầu hết các em rất chăm ngoan, hiếu học, quý trọng thầy cô song lại chậm đổi mới về cách tự học, tự nghiên cứu ở nhà, còn lệ thuộc nhiều vào kiến trức truyền đạt của giáo viên là chủ yếu. Tuy nhiên, việc đổi mới PPDH từ phía giáo viên lại chưa đồng đều, nhiều thầy cô chưa phát huy hết năng lực của bản thân trong quá trình dạy học. Điều đó dẫn đến kết quả học tập của học sinh chưa tương xứng với tiềm năng của nhà trường.

Với mong muốn đổi mới công tác quản lý trong hoạt động giáo dục, nâng cao chất lượng tự học ở nhà cho học sinh, đổi mới tư duy sáng tạo linh hoạt cho GV trong quá trình dạy học, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp giáo dục của nhà trường trong giai đoạn mới, chúng tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “Một số giải pháp để nâng cao chất lượng tự học ở nhà đối với học sinh trường THPT Yên Thành 3”. Trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn đang có nhiều thiếu sót, kính mong được sự góp ý của Ban giám khảo và đồng nghiệp để đề tài của chúng tôi được hoàn thiện hơn!

2. Mục đích nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu nhằm những mục đích sau:

– Hướng dẫn cho học sinh “cách tự học ở nhà”, từ đó giúp các em tự chiếm lĩnh kiến thức, biết vận dụng linh hoạt những tri thức đã học vào hoạt động thực tiễn của đời sống xã hội.

– Hình thành ở học sinh những phẩm chất, năng lực cần có theo yêu cầu mục tiêu của chương trình GDPT mới 2018.

– Thông qua các giải pháp để nâng cao chất lượng tự học ở nhà cho học sinh, sự kết nối từ lãnh đạo quản lý của nhà trường đến giáo viên giảng dạy và học sinh, phụ huynh càng trở nên khăng khít hơn, nhịp nhàng và hiệu quả hơn.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 
4. Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc tự học ở nhà của học sinh.
5. Khảo sát điều tra thực trạng tự học ở nhà của học sinh trường THPT Yên Thành 3 hiện nay. 
6. Các giải pháp để nâng cao hiệu quả tự học ở nhà cho học sinh trường THPT Yên Thành 3.
7. Tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm tính hiệu quả và khả thi của những vấn đề mà đề tài đưa ra. 
8. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đề tài này có thể áp dụng thành công đối với học sinh của tất cả các khối lớp và trên thực tế chúng tôi đã áp dụng với cả 3 khối 10,11,12, kết quả mang lại rất khả quan. 

 – Địa bàn khảo sát thực nghiệm: Trường THPT Yên Thành 3, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An.

5. Phương pháp nghiên cứu

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận 

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ( Điều tra, khảo sát, thực nghiệm, phỏng vấn…)

+ Phương pháp khảo sát, thống kê toán học, phân tích, so sánh…

6. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu

Đề tài đưa ra giải pháp để nâng cao chất lượng tự học ở nhà cho học sinh trường THPT Yên thành 3. Từ trước tới nay có rất nhiều đề tài đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả tự học cho học sinh nhưng chưa có một đề tài nào bàn về vấn đề chất lượng tự học ở nhà cho học sinh. Vì vậy, những giải pháp để nâng chất lượng tự học ở nhà cho học sinh mà chúng tôi đưa là hoàn toàn mới mà các đề tài trước chưa đề cập đến.

7. Ý nghĩa của đề tài

Nâng cao chất lượng tự học ở nhà cho học sinh là vô cùng cần thiết và hết sức phù hợp với xu thế hiện nay, khi người học đóng vai trò trung tâm của hàng loạt các chuỗi hoạt động học tập trong quá trình dạy học. Tự học ở nhà không chỉ góp phần nâng cao khả năng tư duy độc lập, tăng cường khả năng sáng tạo trong học tập, kích thích lòng ham muốn tìm tòi khám phá những tri thức của người học mà còn góp phần gắn lý thuyết với thực hành, nhà trường – gia đình – xã hội. Đồng thời cũng qua những giải pháp này, năng lực của nhà quản lý giáo dục, sự kết nối giữa giáo viên và học sinh ngày càng bền vũng hơn, sâu sắc hơn. Chúng tôi hy vọng đề tài sẽ là những định hướng có giá trị, là những tư liệu đáng tin cậy giúp các cơ sở giáo dục có thể thực hiện tốt hơn mục tiêu giáo dục của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.