SKKN Một số biện pháp hướng dẫn giáo viên trang trí và sử dụng Công cụ hỗ trợ trong lớp học theo mô hình VNEN

1. Phần mở đầu:
2. Lý do chọn đề tài.

  Như chúng ta đã biết, Dự án Mô hình trường học mới tại Việt Nam  (Dự án GPE-VNEN, Global Partnership for Education – Viet Nam Escuela Nueva) là một Dự án về sư phạm nhằm xây dựng và nhân rộng một kiểu mô hình nhà trường tiên tiến, hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục Việt Nam.

  Mô hình trường học mới khởi nguồn từ Côlômbia từ những năm 1995-2000 để dạy học trong những lớp ghép ở vùng miền núi khó khăn, theo nguyên tắc lấy học sinh làm trung tâm. Mô hình này vừa kế thừa những mặt tích cực của mô hình trường học truyền thống, vừa có sự đổi mới căn bản về mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình, tài liệu học tập, phương pháp dạy – học, cách đánh giá, cách tổ chức quản lí lớp học, cơ sở vật chất phục vụ cho dạy học.        

Mô hình trường học mới Việt Nam tập trung vào các phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, cho phép học sinh tương tác đến các yếu tố trong lớp học, đặc biệt là tương tác với các công cụ hỗ trợ học tập để tham gia các hoạt động do giáo viên tổ chức. Qua đó, các em được giải đáp những băn khoăn , thắc mắc, phát triển tiềm năng, đam mê, sáng tạo, được rèn luyện các kĩ năng hợp tác, các năng lực học tập, góp phần hình thành phát triển nhân cách con người đáp ứng với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay. 

Năm học …………, có trên 3700 trường tiểu học triển khai áp dụng mô hình Vnen trên cả nước; toàn tỉnh Đắk Lắk đã có 74 trường tiểu học tham gia dự án.

Huyện Krông  Ana đang thực hiện chương trình giáo dục VNEN năm thứ tư. Bước đầu thí điểm tại 4 trường, trong đó có TH Nguyễn Thị Minh Khai. Tính đến năm nay đã có thêm 4 trường nhân rộng. Điểm nổi bật của mô hình VNEN là đổi mới về các hoạt động sư phạm, một trong những hoạt động đó là đổi mới về cách thức tổ chức lớp học, đổi mới về phương pháp dạy học, đổi mới về cách trang trí và sử dụng các công cụ hỗ trợ học tập. Theo mô hình này, quản lí lớp học là “Hội đồng tự quản học sinh”, các “Ban” trong lớp do học sinh tự nguyện xung phong và được các bạn tín nhiệm. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của các công cụ trong lớp học góp phần không nhỏ vào chất lượng giáo dục theo mô hình Vnen. 

Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng và hiệu quả của việc sử dụng các công cụ học tập trong lớp học, Ban lãnh đạo đã thường xuyên hướng dẫn, chỉ đạo các lớp cố gắng trong việc xây dựng các công cụ, tổ chức cho học sinh sử dụng các công cụ hỗ trợ học tập dưới nhiều hình thức sáng tạo. Việc phát huy và sử dụng đúng từng loại công cụ với mục đích thích hợp của mỗi bài học  đều đem lại hiệu quả nhất định cho việc đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình VNEN. Điều này đòi hỏi sự sáng tạo, đổi mới trong công tác quản lí, chỉ đạo việc dạy học. Mặt khác, để nâng cao chất lượng dạy học và đổi mới phương pháp theo mô hình mới, đòi hỏi người lãnh đạo phải là người nhận thức rõ về “bản chất” của VNEN, từ đó thổi luồng gió mới cho tất cả cán bộ, giáo viên trong trường để cùng thực hiện. Đặc biệt, người quản lí phải hết sức tâm huyết, phải tìm ra được những biện pháp tối ưu nhất để chỉ đạo công tác dạy học. Như vậy mới đưa chất lượng nhà trường ngày càng đi lên. Trong khuôn khổ của bài viết này, tôi chỉ muốn chia sẻ cùng  đồng nghiệp một số biện pháp về Công tác hướng dẫn giáo viên cách trang trí và sử dụng các Công cụ hỗ trợ học tập trong lớp theo mô hình trường học mới (VNEN), để góp phần nâng cao chất lượng dạy học của trường TH  Nguyễn Thị Minh Khai.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

Như chúng ta đã biết, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Trong quá trình đổi mới, cần kế thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới; kiên quyết chấn chỉnh những nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới phải bảo đảm tính hệ thống, tầm nhìn dài hạn, phù hợp với từng loại đối tượng và cấp học; các giải pháp phải đồng bộ, khả thi, có trọng tâm, có lộ trình và bước đi phù hợp.

Mục tiêu mà đề tài cần đề cập là mục đích và tác dụng của việc trang trí lớp học. Trang trí để làm gì? Vì sao phải trang trí và trang trí như thế nào?  Thời điểm nào thì bắt đầu thực hiện? Quan trọng nhất là cách sử dụng. Nếu sử dụng không đúng mục đích, không phù hợp đối tượng thì kết quả sẽ không như mong muốn. Vì vậy, nhiệm vụ của đề tài là tìm ra các giải pháp giúp giáo viên năm rõ cách trang trí và biết vận dụng linh hoạt vào bài dạy. Điều đó phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Giáo viên – học sinh – cha mẹ và cộng đồng. Tất cả phải có cùng quan điểm, có sự đồng thuận và nhất trí cao mới đem lại thành công.

  Thực tế lâu nay chúng ta chưa thật sự quan tâm nhiều đến vấn đề này, nhiều người vẫn nghĩ rằng các công cụ chỉ để trang trí cho đẹp, hoặc nếu có cũng chỉ dừng lại mức độ tự học sinh trao đổi với nhau  cho vui, chưa phát huy hết tác dụng như Mô hình VNEN mong đợi. Qua quá trình ba năm thực hiện, từ thực tế giải quyết những khó khăn của học sinh, lớp nào ở trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai cũng chọn được một số công cụ phù hợp để thực hiện. Đó là Góc Cộng đồng, Góc Học tập, Góc Thư viện, Góc Thiên nhiên… Tất cả hiện ra dưới bàn tay khéo léo, cần cù, sáng tạo của thầy trò và cha mẹ học sinh. Các công cụ lớp học đã góp phần không nhỏ  trong việc rèn kĩ năng sống và giáo dục đạo đức, phẩm chất, năng lực của các em.

3. Đối tượng nghiên cứu

– Một số biện pháp hướng dẫn  giáo viên trang trí và sử dụng các công cụ hỗ trợ học tập trong lớp học.

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

   – Nghiên cứu về vai trò người quản lí trong công tác quản lí, chỉ đạo dạy học theo mô hình trường học mới (VNEN).

  – Nghiên cứu về cách trang trí,  tác dụng và cách sử dụng các công cụ hỗ trợ học tập.

 –  Nghiên cứu giáo viên và học sinh khối VNEN  của trường TH Nguyễn Thị Minh Khai (về cách sử dụng các công cụ trong mỗi lớp học).

5. Phương pháp nghiên cứu

  -Sưu tầm, nghiên cứu tài liệu: Thường xuyên sưu tầm tra cứu sách báo tài liệu có liên quan đến nội dung đề tài, qua đó phân tích tổng hợp hệ thống hóa theo mục đích nghiên cứu.

– Điều tra, khảo sát thực tiễn: Tiến hành kiểm tra, khảo sát chất lượng và thiết lập một số câu hỏi dạng trắc nghiệm, qua đó nắm bắt được thực trạng chung.

– Tư vấn, so sánh: Dựa vào kết quả học tập của học sinh qua từng giai đoạn để so sánh chất lượng. Tư vấn, chỉ đạo, hướng dẫn  trực tiếp cho từng giáo viên sau mỗi đợt kiểm tra.

– Tổng kết kinh nghiệm: Qua các cuộc họp đột xuất và định kì, đúc rút kinh nghiệm được hoặc chưa được để tổng hợp đi đến kết luận.

1. Phần nội dung 
2. 1. Cơ sở lý luận

Những năm qua ngành giáo dục nước ta có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng nhằm đáp ứng mục tiêu mà Đảng đề ra: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Tuy vậy vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu mà Đảng ta đã chỉ ra. Nguyên nhân có nhiều, song vấn đề mấu chốt hiện nay vẫn là Phương pháp dạy học. Định hướng đổi mới giáo dục của Đảng được thể hiện trong luật giáo dục. Qua đó cho thấy việc đổi mới phương pháp dạy học không còn là vấn đề chung chung mà đã có định hướng rõ ràng, phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, năng lực tự học, tự nghiên cứu, cùng nhau  thảo luận để làm sáng tỏ vấn đề đặt ra. Rèn  kỹ năng, đem lại hứng thú học tập cho học sinh và khắc phục kiểu dạy lấy giáo viên làm trung tâm; Hạn chế tối đa lối dạy học truyền đạt một chiều . . . 

  Bắt đầu từ năm học 2008 – 2009 ngành giáo dục  phát động phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực ở Tiểu  học”. Đây là tín hiệu đáng mừng cho những ai quan tâm đến giáo dục, là bước tiến vượt bậc của ngành. Tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh làm việc trong bầu không khí tích cực, thân thiện. Qua đó giáo dục tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước cho học sinh. Xây dựng nền giáo dục hiện đại giúp học sinh chủ động, thân thiện với bạn bè, thầy cô và với mọi người xung quanh hơn. Học sinh biết tích cực hoạt động trong học tập, bước đầu rèn luyện kĩ năng sống: “Học để biết. Học để làm. Học để tự khẳng định mình. Học để cùng chung sống”.

Đối với mô hình trường học mới Việt Nam, việc tạo ra môi trường học tập thân thiện là vô cùng quan trọng. Vì mô hình này tập trung  vào các phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, cho phép học sinh tương tác đến các yếu tố trong lớp học, đặc biệt là tương tác với các công cụ hỗ trợ học tập để phát huy các hoạt động học do GV tổ chức. Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của việc sử dụng các công cụ hỗ trợ học tập trong lớp học, trường đã triển khai cho GV hoàn thành các góc công cụ trong lớp một cách sáng tạo, đa số giáo viên đã  tạo điều kiện cho các em tương tác công cụ dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng, bước đầu đem lại hiệu quả nhất định.