SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân tại trường THPT Đô Lương 1

PHẦN I:  ĐẶT VẤN ĐỀ 

1.1. Lý do chọn đề tài 

Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Hội nghị Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập Quốc tế. Đảng và Nhà nước ta xác định mục tiêu tổng quát của đổi mới: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng  bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; gắn với xây dựng xã hội học tập;  bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đầu năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực”. Với quan điểm đó của Đảng, người giáo viên cần phải đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học ở tất cả các môn học, đặc biệt môn Giáo dục công dân được coi là bộ môn khoa học dạy làm người. 

Môn Giáo dục công dân ở trường THPT là môn khoa học xã hội có vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, góp phần đào tạo học sinh thành những người lao động mới, hình thành những phẩm chất tốt đẹp, tích cực của người công dân tương lai; có thế giới quan khoa học, nhân sinh quan tiên tiến, có đạo đức trong sáng. Đặc biệt những kiến thức của môn Giáo dục công dân giúp học sinh hình thành những kỹ năng sống cơ bản để vững bước vào đời, có ý thức tổ chức kỷ luật, có thái độ đúng đắn trong việc nhận thức và chấp hành pháp luật, có ý thức trách nhiệm đối với Tổ quốc, với nhân dân, với gia đình và với bản thân mình.    

Ngày 28/9/2016 Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức công bố phương án thi, xét tuyển và tuyển sinh năm 2017, đưa môn Giáo dục công dân vào kỳ thi THPT Quốc gia (Từ năm 2020 đổi tên thành kỳ thi tốt nghiệp THPT) dưới dạng bài thi tổ hợp Khoa học xã hội cùng hai môn Lịch sử và Địa lí. Đây là một đổi mới tạo ra bước chuyển không chỉ trong nhận thức dạy và học mà còn có tác động chung với xã hội, khẳng định vị trí, vai trò của bộ môn Giáo dục công dân trong trường học. Tuy nhiên việc đưa bộ môn này vào kỳ thi THPT Quốc gia cũng đã làm cho nhiều giáo viên, học sinh lo lắng. Dạy và học như thế nào để đạt chất lượng, hiệu quả? 

Môn Giáo dục công dân là môn học mới được đưa vào kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2017 nên ngân hàng câu hỏi còn ít, kinh nghiệm ôn thi của giáo viên chưa nhiều. Hiệu quả ôn thi giữa các trường trong tỉnh cũng như cả nước còn có sự chênh lệch lớn. Trường THPT Đô Lương 1 nằm trên địa bàn xã thuần nông. Do đó việc dạy ôn thi tốt môn Giáo dục công dân sẽ giúp các em đạt tổng số điểm cao để xét tốt nghiệp. Tuy nhiên, tâm lí của một số học sinh vẫn coi đây là môn phụ, có xét đại học nhưng đa số là những khối thi và ngành thi mà học sinh ít lựa chọn nên các em chưa có ý thức học, chưa tập trung nhiều thời gian cho việc ôn luyện. Điều đó cũng gây khó khăn cho giáo viên trong việc nâng cao chất lượng học tập và ôn thi bộ môn. 

Từ những lý do trên tôi chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân tại trường THPT Đô Lương 1” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình với mong muốn sẽ góp một phần nhỏ vào việc đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Giáo dục công dân và góp phần nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT hiện nay. Từ đó tạo ra những chuyển biến tích cực về chất lượng, điểm số của bài thi sẽ ngày càng được nâng cao. 

1.2. Mục đích nghiên cứu 

• Hệ thống hóa các vấn đề lý luận, phân tích thực trạng về ôn thi tốt nghiệp môn GDCD ở trường THPT. 
• Vận dụng một số PPDH tích cực vào giảng dạy ôn thi tốt nghiệp môn GDCD ở trường THPT. 
• Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong lĩnh hội kiến thức, liên hệ thực tiễn cho HS, tạo hứng thú cho các em đối với môn học. 
• Góp phần đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao hiệu quả giảng dạy và rèn luyện thêm kiến thức, kỹ năng cho giáo viên.  

+  Tạo được nguồn tư liệu giúp các đồng nghiệp có thể nghiên cứu và áp dụng trong quả ôn thi tốt nghiệp môn GDCD ở trường THPT. 

• Nghiên cứu và nêu ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp môn GDCD ở trường THPT. 
• Học sinh hiểu bài, nắm vững kiến thức và có kĩ năng vận dụng tốt kiến thức trong làm bài thi.  

1.3. Đối tượng nghiên cứu 

 Học sinh khối 12 trường THPT Đô Lương 1, trong đó chúng tôi chọn lớp 12 D4 (lớp thực nghiệm) và lớp 12 D1 (lớp đối chứng) để nghiên cứu. 

1.4. Phạm vi nghiên cứu  

• Trong phạm vi của đề tài,chúng tôi tập trung đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân tại trường THPT Đô Lương 1. 
• Sơ đồ tư duy, 4 cấp độ nhận thức của một số bài học trong chương trình môn Giáo dục công dân lớp 11, 12. 
• Thời gian nghiên cứu: Với đề tài này,chúng tôi đã tập trung thực hiện và hoàn thành từ tháng 9/2021 đến tháng 4/2023. 

1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu  

• Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của đề tài.  
• Thực trạng ôn thi tốt nghiệp THPT tại trường THPT Đô Lương I. 
• Đưa ra một số ví dụ thiết thực để đổi mới phương pháp ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân. 
• Đề xuất và vận dụng một số giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân cho học sinh lớp 12 tại trường THPT Đô Lương I. 

1.6. Phương pháp nghiên cứu  

• Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thông qua sách,tạp chí, các trang mạng… – Phương pháp phân tích, tổng hợp. 
• Phương pháp khảo sát: Khảo sát học sinh khối 12 thông qua một số tiết dạy ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân. 
• Phương pháp thực nghiệm 
• Phương pháp quan sát, trò chuyện 
• Phương pháp điều tra viết 
• Phương pháp thống kê số liệu, phân tích thực trạng 
• Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm, điều tra bằng phiếu hỏi 

1.7. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu của đề tài 

– Về lí luận: 

+ Làm sáng tỏ cơ sở lí luận của việc vận dụng một số PPDH tích cực nhằm nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp môn GDCD ở trường THPT, góp phần phát triển năng lực tự chủ và tự học cho học sinh.  

+ Tạo được nguồn tư liệu giúp các đồng nghiệp có thể nghiên cứu và áp dụng trong dạy ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân nói chung và các môn khoa học xã hội khác nói riêng – Về thực tiễn:  

+ Đề tài nêu được thực trạng việc ôn thi tốt nghiệp môn GDCD ở trường THPT Đô Lương 1 từ năm học 2016-2017 đến nay và đề ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân. Qua đó phát huy được tính chủ động trong lĩnh hội kiến thức của học sinh, tạo hứng thú cho các em đối với môn học. 

+ Xây dựng được một số giáo án ôn thi dựa trên sử dụng một số giải pháp để bản thân và giáo viên trong tổ có thể tham khảo và sử dụng. 

+ Một số giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân đã được kiểm chứng qua kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021- 2022 tại trường THPT Đô Lương 1. 

Vì vậy nếu vận dụng được một số giải pháp nhằm đổi mới phương pháp dạy học và ôn thi sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Giáo dục công dân, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.