SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến qua hệ thống VNPT E-Learning ở trường THPT

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các văn bản hướng dẫn điều chỉnh khung kế hoạch thời gian năm học, hướng dẫn về dạy học qua internet, trên truyền hình và hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học bắt đầu từ học kỳ 2 năm học 2019-2020 để đảm bảo hoàn thành chương trình giáo dục và kết thúc năm học. Trên cơ sở hướng dẫn của Bộ và căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương, các sở giáo dục đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh rà soát, tinh giản các nội dung kiến thức trùng lặp, sắp xếp, kết hợp các bài học có nội dung liên quan thành một bài học/chủ đề đảm bảo các yêu cầu về nội dung cốt lõi của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; đồng thời khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai việc dạy học qua Intrenet, qua truyền hình đối với từng môn học, lớp học và phổ biến tới toàn thể học sinh, giáo viên và gia đình học sinh. Các nhà trường đã hướng dẫn giáo viên, học sinh theo dõi lịch phát sóng các bài học (do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Đài truyền hình Việt Nam xây dựng) trên Kênh truyền hình giáo dục quốc gia (kênh VTV7 và một số kênh truyền hình khác được công bố trên Cổng thông tin của Bộ Giáo dục và Đào tạo). 

Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo hướng tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Cùng với xu hướng phát triển chung trên thế giới, ứng dụng công nghệ vào dạy học qua môi trường mạng Internet đã được triển khai nhiều năm qua ở nước ta. Khi dịch bệnh COVID 19 diễn biến phức tạp, không thể học tập trực tiếp ở trường thì hình thức dạy học trực tuyến trở thành giải pháp hữu hiệu nhất để duy trì việc dạy học của cácnhà trường. Thực hiện sự chỉ đạo và trên cơ sở hướng dẫn chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo, trường THPT Con Cuông đã chủ động triển khai tổ chức dạy học trực tuyến qua hệ thống VNPT E-Learning cho học sinh trong toàn trường. Mặc dù đang còn rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất và năng lực ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên và học sinh, nhưng với tinh thần quyết tâm cao trong công tác phòng chống dịch Covid-19 với phương châm “Ngừng đến trường nhưng không ngừng học”, ban Giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo toàn thể giáo viên và học sinh triển khai dạy học trực tuyến cho học sinh, đặc biệt là đối với những học sinh đang bị mắc kẹt ở vùng dịch. Trong quá trình triển khai dạy học trực tuyến giai đoạn đầu học kỳ 2 năm học 2020 – 2021 và đặc biệt 4 tuần đầu năm học 2021-2022, chúng tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm đáng kể trong công tác tổ chức và quản lý hoạt động dạy học trực tuyến. Là những người chịu trách nhiệm của nhà trường về tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến chúng tôi mạnh dạn chia sẻ với các đồng nghiệp trong nhà trường nói riêng và trong tỉnh Nghệ An nói chung về kinh nghiệm: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến qua hệ thống VNPT E-Learning ở trường THPT Con Cuông”. Với kinh nghiệm nhỏ nhoi của 

chúng tôi chắc đang còn có nhiều thiếu sót, rất mong sự đóng góp của đồng nghiệp để đề tài của chúng tôi ngày càng hoàn thiện hơn. 

2. Mục đích của đề tài 

Đề xuất một số giải pháp để tổ chức và quản lý hoạt động dạy học trực tuyến nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập ở trường THPT Con Cuông.  

3. Đối tượng nghiên cứu. 

• Trang thiết phục vụ dạy học trực tuyến của học nhà trường và ở gia đình học sinh. 
• Hệ thống tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến VNPT E-Learning 
• Các phần mềm, ứng dụng Online: Google Meet, Wheel of name, GoogleForm, Padlet, Qizzi, Azota … – Giáo viên và học sinh trường THPT Con Cuông. 
• Các tổ chức, cá nhân khác liên quan đến việc tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến. 

4. Phương pháp nghiên cứu 

• Dùng cơ sở lý luận của phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học tích cực, phương pháp dạy học trực tuyến. 
• Xây dựng các hoạt động dạy học tạo hứng thú cho học sinh bằng các phần mềm trực tuyến. 
• Phương pháp điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng; Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn. 
• Đánh giá hiệu quả của đề tài thông qua kết quả thu được từ học sinh và giáo viên trường THPT Con Cuông đồng thời tiến hành khảo sát lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân liên quan. 

5. Đóng góp của đề tài 

Thông qua việc tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến nhận thấy những khó khăn từ giáo viên, học sinh trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học. Đề tài này hoàn toàn được rút ra từ thực tế, kinh nghiệm của nhà trường trong quá trình tổ chức và quản lý dạy học trực tuyến, thể hiện được tính mới và đóng góp của đề tài là: 

• Đảm bảo các hoạt động dạy học của nhà trường diễn ra bình thường trong lúc đại dịch Covid-19 đang diễn ra phức tạp. 
• Góp phần tạo hứng thú cho giáo viên và học sinh trong hoạt động dạy/học. 
• Phát huy tính tích cực, tính sáng tạo trong quá trình tự học của học sinh. 
• Phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí cho học sinh. 

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 

I. Cơ sở khoa học: 

1. Cơ sở lý luận: 

1. 1. Khái niệm dạy học trực tuyến 

Dạy học trực tuyến (E-learning) là hình thức giảng dạy và học tập ở các lớp học trên Internet. Người dạy và người học sẽ sử dụng phần mềm nền tảng học trực tuyến, ứng dụng truyền âm thanh, hình ảnh và các thiết bị thông minh (laptop, smartphone, máy tính bảng, …).  

Các bài giảng, tài liệu (dưới dạng văn bản, hình ảnh, video…) được đưa lên các nền tảng và người dùng có thể dễ dàng truy cập và học mọi lúc mọi nơi. Bên cạnh đó còn có các khóa học cùng thời gian thực có sự tham gia và tương tác giữa giáo viên và học viên. 

Những khác biệt giữa dạy học trực tuyến và trực tiếp 

Trong bộ tài liệu hướng dẫn giáo viên dạy trực tuyến, Bộ GD-ĐT cũng chỉ ra sự khác nhau giữa dạy học trực tiếp và trực tuyến. Cụ thể, nếu dạy học trực tiếp thì giáo viên giảng bài, giao nhiệm vụ; học sinh nghe giảng, đọc sách giáo khoa, thực hiện nhiệm vụ trong giờ học trên lớp (thời lượng khoảng 15 – 20 phút). 

Với dạy học trực tuyến, học sinh cần được giao nhiệm vụ tự thực hiện bằng cách nghe giảng qua video bài giảng; đọc sách giáo khoa, trả lời câu hỏi,… trước khi kết nối vào lớp học trực tuyến theo thời gian thực; nộp kết quả học tập theo yêu cầu của giáo viên (qua nền tảng LMS hoặc các công cụ thay thế). Nhờ đó, hoc sinh được chủ động về việc chọn thời điểm thực hiện. 

Tương tự, ở phần yêu cầu học sinh báo cáo, thảo luận về kết quả học tập, nếu dạy học trực tiếp giáo viên tổ chức thực hiện ngay trong không gian lớp học. Tuy nhiên, khi dạy học trực tuyến, giáo viên tổ chức lớp học kết nối trực tiếp để thực hiện trong không gian “lớp học ảo” thì giáo viên có thể tổng hợp kết quả học tập do học sinh gửi trước đó, vào giờ học chỉ tổ chức cho học sinh báo cáo, thảo luận; nhận xét, đánh giá, “chốt” kiến thức, kỹ năng; hướng dẫn học sinh vận dụng, giao nhiệm vụ học tập cho bài học tiếp theo. 

1.2. Đặc trưng của phương pháp dạy học trực tuyến 

Phương pháp dạy học trực tuyến nổi bật với các đặc điểm sau: 

• Giảng dạy và học tập thông qua các phần mềm công nghệ thông tin 
• Có thể kết hợp hình thức nghe – nhìn và tương tác giữa người dạy và người học 
• Có thể đánh giá kết quả học tập của học sinh  
• Giáo viên có thể tạo các khóa học và tải các học liệu (bài giảng, tài liệu, video…) lên các nền tảng dạy học trực tuyến.  
• Học sinh có thể tham gia các khóa học mà giáo viên tạo ra bất cứ lúc nào họ muốn. 

1.3. Ưu, nhược điểm của phương pháp dạy học trực tuyến 

* Ưu điểm 

Hình thức dạy và học trực tuyến đã và đang thể hiện được những ưu điểm nổi trội như sau: 

• Hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh: Việc áp dụng dạy học trực tuyến đã đảm bảo các lớp học vẫn diễn ra theo kế hoạch, giáo viên và học sinh không phải đến lớp nên giảm nguy cơ nhiễm bệnh. 

Thúc đẩy tính tự học: Người học có thể chủ động lựa chọn khóa học mình mong muốn và học bất cứ lúc nào, ở đâu. Họ có thể rút ngắn thời gian học vì không phụ thuộc vào thời gian biểu ở các lớp học truyền thống.