SKKN Nâng cao giá trị bản thân cho giáo viên trong hoạt động giáo dục tại trường THPT

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Giáo dục Việt Nam đang chuyển mình với những thay đổi căn bản và toàn diện. Giáo dục cấp THPT đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc đào tạo nền tảng vững chắc cho nguồn nhân lực đáp ứng thời đại 4.0. Đây là giai đoạn các em học sinh được trang bị kiến thức, trau dồi phẩm chất, kỹ năng và thái độ, hình thành cái “tôi” để tự tin bước vào đời. Các em cần hiểu được “mình là ai”, điểm mạnh, điểm yếu của bản thân là gì để có kế hoạch tương lai cho chính cuộc đời mình. Những điều này không chỉ được cung cấp cho học sinh ở kiến thức của các phân môn mà còn được bổ sung từ sự tích cực tham gia các hoạt động giáo dục khác do nhà trường tổ chức, có sự tham gia của giáo viên với những thế mạnh ngoài chuyên môn. 

Để đáp ứng những mục tiêu, yêu cầu toàn diện ấy của chương trình giáo dục, yếu tố mang tính quyết định chính là nguồn nhân lực tự thân ở các nhà trường THPT. Đây thực sự vừa là cơ hội vừa thách thức đối với cả nhà trường và cá nhân giáo viên, đòi hỏi sự thay đổi trong nhận thức cũng như trong chiến lược phát triển đội ngũ nhà trường và chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. 

Giá trị của một giáo viên không chỉ giới hạn ở phân môn giáo viên đó được đào tạo mà họ có thể làm được nhiều hơn thế. Vấn đề là giáo viên phải dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn của mình để khám phá những giá trị còn tiềm ẩn của chính bản thân. Điều khó khăn nhất của nghề giáo không phải là việc trao truyền kiến thức mà là phát huy được năng lực toàn diện của mình để đánh thức những giá trị trong sâu thẳm của các em học sinh, trở thành một người truyền cảm hứng thực sự. 

Trách nhiệm của nhà trường là phải xây dựng một đội ngũ xứng tầm. Phải phát hiện, khơi dậy được những giá trị tiềm ẩn của giáo viên trong các hoạt động giáo dục. Phải tạo được môi trường cho những giá trị ấy được “phát lộ”. Có như vậy mới có thể hoàn thành nhiệm vụ và đạt mục tiêu giáo dục trong thời kì mới. 

Vậy làm thế nào để có thể phát huy tối đa năng lực tiềm ẩn trong mỗi giáo viên, làm thế nào để những người thầy, người cô vượt qua giới hạn phân môn mình phụ trách để có thể đóng góp nhiều hơn nữa trong mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh, cần những giải pháp hỗ trợ nào để họ tự tin và đầy trách nhiệm với nhiệm vụ kép đầy mới mẻ? Những trăn trở này chính là lý do thôi thúc chúng tôi chọn đề tài “Nâng cao giá trị bản thân cho giáo viên trong hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2”. 

2. Mục đích, nhiệm vụ 

– Mục đích nghiên cứu:  

+ Giúp giáo viên xác định được giá trị bản thân để thực hiện có hiệu quả nhất của mục tiêu giáo dục 

+ Góp phần vào chiến lược phát triển đội ngũ nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018. – Nhiệm vụ nghiên cứu:  

+ Hệ thống hoá những vấn đề lý luận liên quan tới vấn đề giá trị bản thân 

+ Mô tả thực trạng, phân tích, đánh giá thực trạng sự hiểu biết giá trị bản thân của giáo viên 

+ Đề xuất các biện pháp, giải pháp, khuyến nghị để nâng cao giá trị bản thân của giáo viên 

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 

– Đối tượng nghiên cứu:  

+ Sự hiểu biết của giáo viên về giá trị bản thân  + Cách thức để phát huy giá trị bản thân – Phạm vi nghiên cứu:  

+ Nội dung: Các hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2 

+ Không gian: Đề tài nghiên cứu trong phạm vi trường THPT Đô Lương 2 

+ Thời gian: Áp dụng từ  năm học 2017 – 2018 đến  2021 – 2022 

4. Phương pháp nghiên cứu 

• Điều tra khảo sát ngẫu nhiên và lựa chọn 
• Phân tích tổng hợp sự hiểu biết và giá trị bản thân 
• Đánh giá tác động 

5. Đóng góp mới của đề tài 

• Đưa ra một hướng nghiên cứu mới về vai trò của người giáo viên trong hoạt động giáo dục. 
• Đề xuất các giải pháp mang tính thực tiễn để hoàn thiện nguồn nhân lực trong trường THPT. 

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1.  CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 

1.1. Cơ sở lí luận 

1.1.1. Khái niệm “Giá trị bản thân”  

 Mỗi người khi sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh. Sứ mệnh ấy có thể lớn lao như cải tạo thế giới, thúc đẩy xã hội nhưng cũng có thể có những sứ mệnh rất đỗi giản dị như lan tỏa được yêu thương, nguồn năng lượng sống tích cực cho những người xung quanh. Không ai là không có một giá trị nhất định. Vậy giá trị bản thân là gì? 

Chúng tôi rất tâm đắc với một hình ảnh so sánh: Đà điểu rất giỏi chạy nhanh còn đại bàng thì có khả năng bay cao. Không ai đánh giá cao đà điểu ở khả năng bay hay huấn luyện đại bàng để chạy nhanh cả. Vì vậy, mỗi người cần biết rõ các giá trị của mình và chọn các công việc phù hợp để giá trị đó được tỏa sáng. Thực tế đã chứng minh, chỉ những người nào nắm vững kỹ năng và yêu thích công việc mình đang làm mới có khả năng trở thành người giỏi trong lĩnh vực đó. Mặt khác, tin tưởng và đi theo những giá trị của chính bản thân mình sẽ giúp định hướng nghề nghiệp và đến thành công. Một ví dụ điển hình cho việc can đảm theo đuổi giá trị bản thân chính là sự thành công của Steve Jobs khi sáng chế ra máy tính Mac. Dù chán ghét việc học tập ở môi trường đại học nhưng Steve Jobs lại có một niềm đam mê đặc biệt với các kiểu chữ. Chính niềm say mê này đã khiến ông theo học một khóa luyện viết chữ đẹp. Tại đây, ông đã học hỏi mọi thứ về các kiểu chữ, khoảng cách giữa các tổ hợp kí tự khác nhau và về kỹ thuật in. Mười năm sau, Jobs cho ra đời chiếc máy tính Mac đầu tiên với một đặc điểm chưa từng có: người dùng có thể tùy chọn các kiểu font chữ phong phú và nhìn thấy kiểu chữ hiển thị ngay trên màn hình chứ không cần phải đợi cho đến khi in ra. Khi tham gia khóa học viết chữ đẹp này, hẳn Steve Jobs không hề nghĩ đến việc một ngày mình sẽ thay đổi cả thế giới như thế nào. Tuy nhiên một thực tế đang tồn tại trong cuộc sống của chúng ta là không phải ai cũng biết lắng nghe bản thân mình, khám phá ra giá trị vượt trội của bản thân, chưa kể là rất nhiều người còn nghi ngờ chính khả năng của mình.  

Giá trị tự nó đã sẵn có ở trong mỗi người, chỉ cần khám phá ra chúng. Khi xác định các giá trị, chúng ta cần biết điều gì là quan trọng với bản thân mình. Một cách dễ dàng để làm việc này là nhìn lại những thành quả mình đã có và xem xét lĩnh vực nào khiến chúng ta cảm thấy tự tin khi thực hiện.  

Hiểu được sức mạnh của thái độ đối với bản thân là điều vô cùng quan trọng. Nếu tự hạ thấp mình, coi thường giá trị bản thân và xem nhẹ khả năng của mình trước mặt người khác, chúng ta sẽ bị xem là tự ti, đánh giá thấp bản thân, và vô dụng. Mặt khác, chúng ta sẽ bị gán mác là người tự cao tự đại và ngạo mạn nếu phóng đại quá mức những phẩm chất, tài năng và kỹ năng của mình. Suy cho cùng, đó không phải là đề cao giá trị bản thân mà là đang đánh lừa bản thân vì thiếu tự tin. Mỗi người trong quá trình công tác ở bất cứ lĩnh vực nào cũng phải nhận ra mình là một người có giá trị, ngang tầm với người khác. Có như thế mới có thể tự tin để theo đuổi mục tiêu và thành công với mục tiêu đó bởi thành công không thể đến với những người không khám phá ra sức mạnh của chính bản thân mình. Vì vậy mỗi người, nhất là những người hoạt động trong lĩnh vự giáo dục cần phải học cách coi trọng bản thân. 

Thực tế đôi khi việc ý thức về giá trị bản thân thường bị đánh đồng với thói tự kiêu, tính ích kỷ và dạng hướng nội với nghĩa tiêu cực. Điều này có lẽ một phần là do sự phức tạp của từ “giá trị bản thân”, bởi nó bao hàm nhiều yếu tố khác nhau trong cuộc sống. Ranh giới của giá trị và sự tự kiêu rất mong manh. Tuy nhiên, theo chúng tôi, về một khía cạnh nào đó, giá trị của mỗi người sẽ được chính họ khám phá ra thông qua việc mình đang đảm nhận và thực hiện. Đây là yếu tố đầu tiên tạo tiền đề cho ta khám phá ra giá trị của chính mình.  

Giá trị bản thân đòi hỏi chúng ta phải học cách lắng nghe và tin vào khả năng của chính mình. Và giá trị bản thân sẽ giảm xuống khi để người khác quyết định thay chúng ta. Ngược lại giá trị bản thân sẽ tăng lên khi chúng ta tự đưa ra quyết định cho chính mình.  

Tham khảo qua các tái kiệu, chúng tôi thu thập được một số nhận định về giá trị bản thân như sau: 

 Theo Hanoijob.vn thì Giá trị bản thân được hiểu là mức độ quan trọng của bản thân mà bạn cảm nhận được. Là những cảm nhận về bản thân so với người khác. 

 Salem Ohgna đưa ra quan niệm: Giá trị bản nhân là những thứ quan trọng đối với bạn, là những đặc điểm và hành vi thúc đẩy bạn và định hướng các quyết định của bạn. 

Còn Alyssa Cheng thì cho rằng: Giá trị bản thân là những thứ mà bạn tin rằng chúng quan trọng đối với mình và đem đến thành công trong công việc hằng ngày, và bạn xứng đáng có được một cuộc sống trọn vẹn. 

Có thể thấy hầu hết những quan niệm trên đang khai thác yếu tố tự thân giá trị ở mỗi người. Tuy nhiên chúng tôi thấy rằng khi đã nhắc đến giá trị thì nó không chỉ là việc bản thân mình cảm thấy mà quan trọng hơn những điều ấy còn phát huy, lan tỏa đến cộng đồng. Nói cách khác, giá trị ấy không phải chỉ là cơ sở để mình tự thỏa mãn, tự ghi dấu ấn mà là điều quan trọng hơn là biết phát huy những giá trị đó khi người ta cần chứ không phải là có biểu hiện tất cả những gì mình có. 

Tổng hợp từ những quan niêm trên, và xuất phát từ nhận thức trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi cho rằng: Giá trị bản thân là những năng lực, khả năng của chính mỗi người để tạo ra những giá trị tích cực cho cuộc sống. Nó chính là ý nghĩa tồn tại của mỗi chúng ta, là yếu tố then chốt khẳng định vị trí của mỗi người trong công việc cũng như trong cuộc sống của mỗi người.