SKKN Nâng cao hiệu quả dạy học các chủ đề môn GDCD 12 bằng kỹ thuật sơ đồ tư duy

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Mục lục

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lí do chọn đề tài

Trong cuộc đời, mỗi chúng ta ai cũng có những ước mơ, hoài bão. Nhưng làm thế nào để những ước mơ, hoài bão ấy trở thành hiện thực thì đó đó là cả một chặng đường dài đầy những chông gai, thử thách. Bởi thế, ngay từ khi các em học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, việc hình thành cho các em có được một thế giới quan, nhân sinh quan đúng đắn là vô cùng quan trọng. GDCD là bộ môn sẽ định hướng cho các em có những bước đi đúng đắn đầu tiên trong hành trình tương lai của chính mình.

Với vai trò to lớn của môn GDCD đối với việc hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 12, đây là năm cuối cấp THPT để các em tự lựa chọn ngành, nghề quyết định tương lai của bản thân mình. Vì thế, việc cung cấp cho các em những kiến thức, kỹ năng của môn học là vô cùng cần thiết.

Đặc biệt, từ năm học 2016-2017 đến nay, bộ môn GDCD là một trong 3 môn thi tổ hợp Xã hội được sử dụng trong kì thi THPT Quốc gia của Bộ giáo dục và Đào tạo. Bởi vậy, để giúp các em học sinh học tập có hiệu quả cao, có kiến thức vững vàng đáp ứng yêu cầu của kì thi thì buộc giáo viên phải không ngừng đổi mới cách dạy, đổi mới cách tiếp cận của học sinh. Bởi vậy, trong dạy học GDCD, bên cạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin thì việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy và học là một phương pháp tối ưu nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, sự tư duy độc lập của học sinh trong việc chiếm lĩnh tri thức. Với việc đổi mới dạy học theo hướng lấy học sinh làm trung tâm – không thể áp đặt kiến thức một chiều từ giáo viên thì việc phát huy tối đa năng lực của người học là một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết. 

Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy ở nhiều trường phổ thông nói chung và trường THPT 1-5, THPT Nghi Lộc 4 nơi chúng tôi đang giảng dạy nói riêng, trong nhiều năm học sinh vẫn tiếp thu kiến thức GDCD một cách khá thụ động, chưa có khả năng tự học, chủ yếu vẫn dựa vào kiến thức giáo viên truyền đạt, học thuộc lòng, ghi nhớ máy móc. Học sinh chủ yếu học bài nào biết bài đó, chưa có sự liên hệ giữa các bài, chưa có sự liên hệ kiến thức với nhau, chưa gắn kiến thức với thực tiễn đời sống nên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động của bản thân trong chiếm lĩnh tri thức.

 Với mong muốn tạo cho các em một tâm lí hứng khởi, chủ động, tích cực và học tập có hiệu quả các chủ đề trong chương trình GDCD lớp 12, chúng tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quả dạy học các chủ đề môn GDCD 12 bằng kỹ  thuật sơ đồ tư duy”. Đây là đề tài chúng tôi đã áp dụng trong quá trình dạy học ở trường THPT 1-5 và trường THPT Nghi Lộc 4 trong nhiều năm qua và nhận được sự phản hồi, thu được kết quả rất tốt từ phía học sinh. Tuy vậy, đề tài chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự quan tâm góp ý của bạn bè và đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.

2. Mục đích nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu nhằm những mục đích sau:

– Dạy cho học sinh “học cách học”, từ đó giúp học sinh nắm vững kiến thức giúp các em biết vận dụng linh hoạt vào việc giải các bài tập, câu hỏi trắc nghiệm khách quan môn GDCD 12 .

– Giúp học sinh nắm vững kiến thức từng bài, từng phần, hình dung một cách tổng thể bài học trong chương trình.

– Việc sử dụng sơ đồ tư duy tạo cho các em tính chủ động, tích cực, sáng tạo trong việc chiếm lĩnh tri thức, từ đó các em có sự hứng thú khi học môn GDCD. Thông qua việc dạy học bằng kỹ thuật sơ đồ tư duy, các em vận dụng các kiến thức về pháp luật để vận dụng vào thực tiễn cuộc sống.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 
4. Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc dạy học bằng kỹ thuật sơ đồ tư duy.
5. Khảo sát điều tra thực trạng tổ chức dạy học nói chung và dạy học bằng kỹ thuật sơ đồ tư duy nói riêng cho học sinh.
6. Thiết kế mẫu giáo án dạy học bằng kỹ thuật sơ đồ tư duy.
7. Tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm tính hiệu quả và khả thi của những vấn đề mà đề tài đưa ra. 
8. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đề tài này có thể áp dụng được với tất cả các khối lớp và trên thực tế chúng tôi đã áp dụng với cả 3 khối lớp mà chúng tôi được giao giảng dạy, kết quả mang lại rất khả quan. Trong khuôn khổ của đề tài chúng tôi chỉ giới hạn nghiên cứu trong các lớp 12 mà chúng tôi được phân công giảng dạy ở trường THPT 1-5 và trường THPT Nghi Lộc 4. Đây là đối tượng đang chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp năm 2022. 

 – Địa bàn khảo sát thực nghiệm: Trường THPT 1-5, huyện Nghĩa Đàn và trường THPT Nghi Lộc 4, tỉnh Nghệ An.

5. Phương pháp nghiên cứu

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận 

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn (Điều tra, khảo sát, thực nghiệm)