MỤC LỤC

• THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN………………………………………………..1

1. Tên sáng kiến………………………………………………………………………………….1
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến………………………………………………………………1 3. Phạm vi áp dụng sáng kiến……………………………………………………………….1 4. Thời gian áp dụng sáng kiến……………………………………………………………..1

1. Tác giả……………………………………………………………………………………………1
2. Đồng tác giả……………………………………………………………………………………1

• MÔ TẢ SÁNG KIẾN………………………………………………………………………….. 1

1. Tình trạng các giải pháp đã biết……………………………………………………….. 1
2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến……………………………. 2

1. Chuẩn bị trước giờ đọc hiểu văn bản văn học lớp 12…………………4
2. Xây dựng một hệ thống câu hỏi …………………………………………….. 5
3. Chú trọng phương pháp kiểm tra, đánh giá……………………………….6
4. Khâu thực hiện sau hoạt động dạy………………………………………….. 7
5. Vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học mới “Nâng cao năng lực đọc – hiểu và phát huy tính sáng tạo của học viên khi học văn bản

Tây Tiến của Quang Dũng” ………………………………………………………….7

1. Những điểm khác biệt, tính mới của giải pháp………………………..19

1. Khả năng áp dụng của giải pháp………………………………………………………19
2. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải

pháp…………………………………………………………………………………………………20

1. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu………………….23
2. Các thông tin cần được bảo mật:……………………………………………………..23
3. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến…………………………………… 23
4. Tài liệu gửi kèm…………………………………………………………………………….23

• CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN QUYỀN….. 2
  

1. Tình trạng các giải pháp đã biết:

Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, ngành giáo dục nước nhà đã có những bước tiến mạnh mẽ trong cải cách, đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ở các cấp phù hợp với mục tiêu giáo dục, đào tạo. Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội đã xác định mục tiêu đổi mới của giáo dục: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh”. Vì vậy yêu cầu đổi mới dạy và học là tất yếu của tất cả các môn học nói chung và đặc biệt là môn Ngữ văn nói riêng.

Chương trình giáo dục tổng thể 2018 đã nêu rõ “Ngữ văn là môn học mang tính công cụ và tính thẩm mĩ – nhân văn; giúp học sinh có phương tiện giao tiếp, làm cơ sở để học tập tất cả các môn học và hoạt động giáo dục khác trong nhà trường; đồng thời cũng là công cụ quan trọng để giáo dục học sinh những giá trị cao đẹp về văn hóa, văn học và ngôn ngữ dân tộc; phát triển ở học sinh những cảm xúc lành mạnh, tình cảm nhân văn, lối sống nhân ái, vị tha,…”. Thông qua các văn bản ngôn từ và những hình tượng nghệ thuật sinh động trong các tác phẩm văn học, bằng hoạt động đọc, viết, nói và nghe, môn Ngữ văn có vai trò to lớn trong việc giúp học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất tốt đẹp cũng như các nănglực cốt lõi để sống và làm việc hiệu quả, để học suốt đời.

Bộ môn Ngữ văn ở các Trung tâm GDTX nói riêng, các trường THPT nói chung hiện nay đã có nhiều đổi mới do các “phương pháp dạy học tích cực” đã giúp học viên, học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo. Rèn luyện thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và thực tiễn, tạo niềm vui, hứng thú trong học tập. Tuy nhiên, vẫn còn có hiện tượng học sinh học theo kiểu cũ: đọc thuộc, sao chép, không hoặc ít có sự sáng tạo khi tiếp xúc với văn bản văn học. Các em ít tập trung suy nghĩ, ít tìm tòi kiến thức qua sách vở, qua các kênh thông tin nên kiến thức không mở rộng, vốn từ ngữ nghèo, diễn đạt kém. Vì vậy, không đạt hiệu quả cao khi đọc – hiểu văn bản văn học.Trong những năm qua, Trung tâm GDTX tỉnh Yên Bái đã có nhiều nỗ lực trong việc tổ chức quản lý nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động dạy học nói chung và tổ chức các hoạt động dạy học môn Ngữ Văn nói riêng, cụ thể: Đổi mới phương pháp, hình thức dạy học qua việc tăng cường các kĩ thuật dạy học hiện đại: Hình thức làm việc cá nhân, làm việc theo cặp đôi và hoạt động nhóm;…Tăng cường khả năng tự học, phát huy vai trò sáng tạo của nhiều đối tượng học viên, thực hiện giải pháp “đôi bạn cùng tiến”,…

Ưu điểm của Trung tâm GDTX tỉnh: Để thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra, Trung tâm GDTX tỉnh đã nghiêm túc thực hiện các quy định về chuyên môn, tích cực đổi mới phương pháp dạy và học. Hoạt động đó đã đáp ứng được yêu cầu một phần của đổi mới giáo dục, bước đầu hình thành những năng lực cần thiết như: Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác.

Bên cạnh đó Trung tâm GDTX tỉnh còn tồn tại một số hạn chế sau: Một số giáo viên và học viên nhận thức chưa đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học, dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, chưa chú trọng đến đặc trưng thể loại khi đọc hiểu văn bản. Bên cạnh đó, nhiều giáo viên còn ngại đổi mới, vẫn nặng về truyền thụ tri thức theo dạy học định hướng nội dung. Học viên là người dân tộc, nhiều em còn rụt rè, tự ti, chưa chủ động, tích cực trong các hoạt động học, ngại bày tỏ chính kiến,…

Từ thực tiễn giảng dạy của bản thân và đồng nghiệp, tôi xin trao đổi kinh nghiệm của bản thân về một đề tài nhỏ“Nâng cao năng lực đọc – hiểu và phát huy tính sáng tạo của học sinh khi học văn bản Tây Tiến của Quang Dũng” .

2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến:

• Mục đích của các giải pháp:

Đối với giáo viên: Nhằm thể hiện năng lực sáng tạo, khả năng giáo dục, cũng như tâm huyết của người giáo viên, để nâng cao chất lượng giảng dạy đối với môn học và góp phần nâng cao chất lượng dạy học nói chung trong nhà trường; đồng thời thực hiện đạt mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh. Nâng cao trình độ chuyên môn; thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy; phát huy năng lực phẩm chất của học viên trong giờ đọc – hiểu văn bản văn học từ đó bồi dưỡng năng lực cho học sinh THPT.

Đối với học viên: Giúp cho học sinh có hứng thú trong học tập bộ môn

Ngữ văn. Được bồi dưỡng năng lực phẩm chất nhằm góp phần hoàn thiện nhân cách bản thân. Tăng sự hứng thú trong học tập, giúp các em đạt kết quả cao trong các kì thi.

• Nội dung giải pháp :

Đọc – hiểu văn bản văn học là một hoạt động nhằm chiếm lĩnh giá trị tư tưởng, giá trị thẩm mĩ của tác phẩm văn học. Thông qua quá trình đầu tiên là đọc để tiếp xúc, cảm thụ văn bản ngôn từ. Tiếp theo là cảm nhận, hiểu ra giá trị của hình tượng nghệ thuật và cảm hứng của nhà văn, tài năng của nhà văn để làm nên tác phẩm đó. Và cuối cùng kết thúc cho việc đọc – hiểu văn bản ở người đọc là hiểu, rung cảm, có được những ấn tượng sâu sắc về tác phẩm, về hình tượng nghệ thuật trong văn bản.

Quá trình đọc – hiểu văn học đã giúp cho con người có được những thói quen, những tình cảm lành mạnh, những suy ngẫm để tự rèn luyện, tự điều chỉnh bản thân bởi vì tiếp nhận văn học không chỉ đơn thuần là quá trình người đọc tiếp xúc với tác phẩm văn học mà nó còn diễn ra quá trình nhận thức ở họ khi người đọc và người học có ý thức cao về những vấn đề trong tác phẩm văn học.