SKKN Thiết kế một số chủ đề hoạt động trảinghiệm bằng phương pháp trò chơi nhằm rèn luyện phẩm chất năng lực chohọc sinh THPT để thích ứng với nghề nghiệp tương lai

PHẦN I- ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Trong luật giáo dục nêu rõ “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Để thực hiện mục tiêu này người giáo viên hiện nay không chỉ là  người truyền thụ tri thức mà còn phải là người bồi dưỡng nhân cách phẩm chất, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Ngoài việc lồng ghép vào các tiết dạy văn hóa thì các tiết hoạt động trải nghiệm là một hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên hiện nay khi chương trình GDPT 2018 đã tiến hành những tuần học đầu tiên nhưng thực tế hầu như các tiết học này đều được giáo viên tiến hành một cách nhàm chán với nội dung chủ yếu theo các tài liệu cứng nhắc chưa thu hút được của học sinh và chưa đề ra biện pháp giải quyết. Nhận thức được điều này là một GVCN lớp 10 tôi đã không ngừng suy nghĩ tìm tòi các phương pháp hình thức để tiến hành nội dung hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp một cách tích cực. Một trong những phương pháp đó chính là tổ chức các trò chơi yêu thích. 

Quá trình thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh không chỉ giúp các em giải quyết được những vấn đề đang gặp phải mà còn hỗ trợ cải thiện tốt các mối quan hệ giữa con cái với cha mẹ, học trò với thầy cô, giữa bạn bè với nhau, giúp cho các em tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc trong quá trình học tập cũng như cuộc sống để lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. Các em sẽ cảm thấy thoải mái, dễ chịu, giảm bớt các căng thẳng, mệt mỏi, áp lực để giúp cho việc học tập hiệu quả hơn, cuộc sống cũng được cân bằng và vui vẻ. Do đó có thể khẳng định rằng công tác định hướng nghề nghiệp ở học đường đóng vai trò rất quan trọng đối với việc giáo dục HS THPT. 

Là một giáo viên đã nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, bản thân tôi nghĩ rằng, trong nhà trường phổ thông, hơn ai hết người giáo GVCN cần phải phát huy vai trò của mình trong công tác chủ nhiệm. Qua nội dung hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp theo CTGDPT 2018 giáo viên chủ nhiệm sẽ nắm bắt được tâm tư tình cảm của các em, thấy được những khó khăn mà học sinh đang mắc phải, cùng sẻ chia, động viên và hướng dẫn các em vượt qua khó khăn trong học tập cũng như trong cuộc sống, giúp học sinh tự trải nghiệm để nhận ra giá trị thật của cuộc sống, tự trang bị cho mình những kỹ năng sống cần thiết. Đồng thời nội dung hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp còn là cơ hội để xây dựng quan hệ cô – trò gắn bó, bạn bè mến thương nhau, tạo cơ sở để xây dựng nên lớp học thân thiện, học sinh tích cực. Khi làm được điều đó là chúng ta đang góp phần nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp. 

Hiện nay có rất ít tài liệu chuyên sâu và đưa ra các giải pháp cho vấn đề này, các đồng nghiệp cũng chưa có nhiều kinh nghiệm để khắc phục và có giải pháp tích cực hiệu quả vì đây là nội dung mới áp dụng. Từ những thực trạng và mong muốn trên, cùng với những trải nghiệm và kết quả đạt được trong công tác chủ nhiệm phụ trách nội dung trải nghiệm hướng nghiệp trong nhà trường, năm học 2022-2023 chúng tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “Thiết kế một số chủ đề hoạt động trải nghiệm bằng phương pháp trò chơi nhằm rèn luyện phẩm chất năng lực cho học sinh THPT để thích ứng với nghề nghiệp tương lai” để làm SKKN cho mình. 

2. Mục đích và nhiệm vụ 

2.1. Mục đích nghiên cứu 

Thông qua khảo sát, đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu, đề xuất các chủ đề hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp theo dạng trò chơi nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục  học sinh trong công tác chủ nhiệm ở trường THPT . 

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 

Nghiên cứu cơ sở lý luận về: Khái niệm, vai trò, nhiệm vụ của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, vai trò của GVCN trong việc tư vấn hướng nghiệp cho HS ở truờng THPT định hướng lựa chọn nghề tương lai. 

Khảo sát, đánh giá thực trạng về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp hiện nay và các điều kiện về CSVC, ý thức phụ huynh, học sinh, đội ngũ giáo viên hướng nghiệp. 

Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh hướng nghiệp và trải nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở trường THPT. 

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

3.1. Đối tượng 

Học sinh ở trường THPT: cụ thể là học sinh trường THPT Diễn Châu 2 

3.2. Phạm vi 

Áp dụng tại trường THPT Diễn Châu 2 và các trường THPT tại tỉnh Nghệ An. 

Nội dung: Thiết kế một số chủ đề hoạt động trải nghiệm bằng phương pháp trò chơi nhằm rèn luyện phẩm chất năng lực cho học sinh THPT để thích ứng với nghề nghiệp tương lai 

+ Một số chủ đề TN-HN . 

+ Một số hình thức, phương pháp tích cực được áp dụng. + Các tài liệu về TN-HN . 

Thời gian: Từ tháng 9 năm 2022 đến nay 

Không gian: Tại đơn vị tôi công tác cũng như ở một số trường THPT ở Nghệ An. 

4. Phương pháp nghiên cứu 

Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, phân loại tài liệu… nhằm xây dựng cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu. 

Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, quan sát, tổng kết kinh nghiệm, phỏng vấn, trao đổi để khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động của tư vấn học đường trong trường THPT tỉnh Nghệ An và tại đơn vị trường Diễn Châu 2 Phương pháp thống kê toán học: Nhằm xử lý các kết quả nghiên cứu. 

5. Tính mới của đề tài 

5.1. Về mặt lí luận 

Đề tài đã đề xuất và tiếp cận một số giải pháp mới về nội dung hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp góp phần mang lại hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT 

5.2. Về mặt thực tiễn 

Thực hiện được yêu cầu của đổi mới phương pháp giáo dục, đa dạng hóa các hình thức phương pháp TN-HN  chủ nhiệm. 

Hình thành và phát triển cho học sinh phẩm chất và kĩ năng lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai mà chương trình giáo dục phổ thông 2018 hướng tới. 

Vận dụng và phát huy được những ưu điểm của phương pháp giáo dục mới, tổ chức các trò chơi vào một số chủ đề TN-HN  cụ thể. 

6. Kế hoạch thực hiện đề tài 

PHẦN II – NỘI DUNG 

2.1. Cơ sở lí luận 

2.1.1. Đặc điểm hoạt động trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp 

Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông) là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12. 

2.1.2. Quan điểm xây dựng chương trình 

Chương trình Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp quán triệt quan điểm, mục tiêu, yêu cầu cần đạt, kế hoạch giáo dục, nội dung giáo dục,  phương pháp giáo dục, đánh giá kết quả giáo dục, điều kiện thực hiện và phát triển chương trình giáo dục phổ thông nêu tại Chương trình tổng thể 

2.1.3. Mục tiêu xây dựng chương trình 

Mục tiêu cấp trung học phổ thông 

2.1.4.Yêu cầu cần đạt được 

Yêu cầu cần đạt về phẩm chất chủ yếu 

 Yêu cầu cần đạt về năng lực 

2.2. Cơ sở thực tiễn 

Thực tế hiện nay các tiết hoạt động TN_HN đang được thực hiện bằng các hình thức khá nhàm chán. Theo chương trình GDPT 2018, các tiết TN-HN  được thay bằng tiết hoạt động TN-HN, do đó sau khi tiến hành ở 14 lớp khối 10 tại trường THPT Diễn Châu 2, tôi đã khảo sát học sinh ở 5 GVCN khối 10 và 217 học sinh của 5 lớp tương ứng cùng ban KHXH ở trường THPT Diễn Châu 2 thu được kết quả khả quan (có phụ lục 1 và phụ lục 2 kèm theo) 

Điều đó cho thấy đề tài được sẵn sáng tiếp nhận cho thấy bước đầu thành công