SKKN Thực hiện chuyển đổi số kết hợp với dạy học STEM trong môn GDCD cho học sinh Trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng Nguyên

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Thế giới đang ngày càng được số hoá mạnh mẽ, sâu rộng, đặc biệt là trong bối cảnh bùng nổ của cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 hiện nay. Cũng như các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới, Việt Nam quyết không bỏ lỡ cơ hội mà cuộc cách mạng số này mang lại, không để ai bị bỏ lại phía sau. Với xu thế và quyết tâm đó, dù muốn hay không, dù nhanh hay chậm mỗi công dân đều phải sống, làm việc trong môi trường kĩ thuật số, trong một thế giới kết nối mạng. 

Với sự phát triển không ngừng của KHCN, chuyển đổi số chính là xu hướng của xã hội nói chung và lĩnh vực giáo dục nói riêng. Việc áp dụng công nghệ vào giáo dục có vai trò vô cùng to lớn, tạo nên nhiều bước ngoặt phát triển, mở ra  nhiều phương thức giáo dục mới thông minh, hiệu quả hơn. Hiện nay, không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với thách thức lớn về thiếu hụt lao động trình độ cao, có chuyên môn, kĩ năng. Đối mặt với những thách thức này, lĩnh vực GD cần phải là nơi tiên phong trong nuôi dưỡng, đào tạo thế hệ trẻ có đủ trình độ, kĩ năng liên quan đến lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT), chuyển đổi số để đáp ứng thị trường lao động trong tương lai. 

Chuyển đổi số trong GD giúp người học phát triển các phương pháp tự học,  tự tìm cách giải quyết vấn đề. Việc truyền thụ, cung cấp kiến thức dần dần sẽ do các công cụ CNTT, công nghệ số đảm nhận, giải phóng người học khỏi sự cố định của thời gian và không gian, giúp các em có thể tập trung vào việc học tập chủ động, gắn với thực tiễn. Với những đổi mới từ tác động của CNTT và truyền thông số ở trên, vấn đề chú trọng đào tạo phát triển NL số cho người học là hết sức cần thiết, cần thực hiện càng sớm càng tốt. Năng lực số, vì thế, được xem là yếu tố sống còn để đạt đến thành công trong học tập, nghiên cứu và phát triển sự nghiệp trong tương lai 

(Killen) 

Hơn nữa,Tại điều 2 Luật giáo dục năm 2019 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2020) đã chỉ rõ “Mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế”.[3] Với mục tiêu giáo dục của Đảng và Nhà nước ta là tạo ra những con người phát triển toàn diện có đủ phẩm chất và năng lực để cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Vì vậy, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường các em cần phát huy được tâm thế chủ động với những tri thức, là người nắm vững và làm chủ các tri thức. 

Xã hội phát triển đang ngày càng đòi hỏi con người cần phải có những phẩm chất và năng lực hàng đầu như: năng lực làm việc nhóm, năng lực hoạt động thực tiễn và năng lực giải quyết vấn đề do cuộc sống đặt ra hay năng lực hợp tác, thích ứng,… để phù hợp và tiến kịp, tiến xa với các nước trong vực và trên thế giới. Trong giáo dục cũng cần phải có những thay đổi, những cải tiến thiết thực để tạo ra những con người phát triển toàn diện. Tại điều 28 Luật Giáo dục cũng nêu rõ: “Phương pháp dạy học phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” 

Do đặc điểm của môn GDCD là hình thành, phát triển cho HS các phẩm chất đạo đức và năng lực chủ yếu của người công dân thông qua các bài học về lối  sống, đạo đức, pháp luật, kinh tế, nghĩa là chuyển các giá trị văn hoá, đạo đức, các kiến thức pháp luật, kinh tế thành ý thức và hành vi của người công dân. Do vậy, giáo viên cần có phương pháp giáo dục phù hợp. Trong các phương pháp dạy học tích cực đang được triển khai hiện nay thì phương pháp giáo dục STEM là một phương pháp dạy học vô cùng hiệu quả trong việc phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, khai thác và phát huy được năng lực người học – một yêu cầu không thể thiếu trong giáo dục hiện nay. 

Thực hiện công văn số 3089/BGDĐT-GDTrH ngày 14 tháng 8 năm 2020 về triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học. Theo hướng dẫn nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2020- 2021, tháng 9 năm 2020 của Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Nghệ An, trong đó hướng dẫn có nội dung đẩy mạnh triển khai giáo dục STEM trong giáo dục trung học. Đó là dạy học các môn khoa học theo bài học STEM và tổ chức các hoạt động trải nghiệm STEM 

Xuất phát từ bối cảnh chuyển đổi số và nhu cầu nhân lực số, nhu cầu thực tiễn của hoạt động dạy học, đặc điểm tâm lí học sinh, từ những trải nghiệm của bản thân, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “ Thực hiện chuyển đổi số kết hợp với dạy học STEM trong môn GDCD cho học sinh Trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng Nguyên”. 

2. Mục đích của đề tài 

• Nghiên cứu cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn về vấn đề chuyển đổi số với dạy học STEM nhằm phát triển một số năng lực cho HS. 

Đánh giá tính khả thi và hiệu quả của bài dạy có sử dụng chuyển đổi số kết hợp phương pháp STEM trong việc nâng cao chất lượng môn GDCD. 

3.Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 

• Đối tượng nghiên cứu: 

Nghiên cứu việc thực hiện chuyển đổi số kết hợp với dạy học STEM trong môn GDCD ở trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng Nguyên- nghệ an. 

• Khách thể nghiên cứu: 

123 học sinh Trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng Nguyên- Nghệ An. 

• Nghiên cứu công tác chủ nhiệm cấp trung học phổ thông.Cụ thể: 

4. Giả thuyết khoa học: 

– Nếu tổ chức dạy học “Thực hiện chuyển đổi số kết hợp với dạy học STEM trong môn GDCD cho học sinh Trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng Nguyên” thì sẽ góp phần đổi mới phương pháp dạy học, đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông tổng thể theo định hướng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, chú trọng phát triển phẩm chất và một số năng lực cho học sinh, tạo sự thú học tập , phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. 

• Nhiệm vụ và phạm vi, thời gian nghiên cứu 

5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu 

• Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về chuyển đối số kết hợp phương pháp STEM cho học sinh trong nhà trường phổ thông. 
• Đánh giá tính khả thi và hiệu quả của bài dạy có sử dụng chuyển đổi số kết hợp phương pháp STEM trong việc nâng cao chất lượng môn GDCD 

-Nghiên cứu cơ sở lý luận về về chuyển đối số kết hợp phương pháp STEM trong môn GDCD trong nhà trường phổ thông. 

-Khảo sát thực trạng dạy học về chuyển đối số kết hợp phương pháp STEM trong môn GDCD .tại các trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng nguyên – Nghệ an. 

• Đề xuất các biện pháp về chuyển đối số kết hợp phương pháp STEM trong môn GDCD tại trường THPT Phạm Hồng Thái – Hưng nguyên – Nghệ an