SKKN Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong dạy học Chuyên đề 2: Sân khấu hóa tác phẩm văn học (SGK Chuyên đề học tập Ngữ văn 10 – Kết nối tri thức với cuộc sống) tại trường THPT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

• Ứng dụng công nghệ số đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, giúp giáo viên và học sinh phát triển các kỹ năng trong một xã hội công nghệ cao dựa trên nền tảng tri thức. 

 Chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018, với mục tiêu giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực, thích ứng với những thay đổi trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới 4.0 hiện nay. Trong đó, đặt ra yêu cầu về năng lực công nghệ (nhận thức công nghệ, giao tiếp công nghệ, sử dụng công nghệ, đánh giá công nghệ, thiết kế kĩ thuật), năng lực tin học (sử dụng và quản lí các phương tiện công nghệ thông tin và truyền thông, ứng xử phù hợp trong môi trường số, giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền thông, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong học và tự học; hợp tác trong môi trường số) đối với học sinh mỗi lớp học, cấp học.  

 Thực hiện kế hoạch số 2114/KH-SGDĐT của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An 2022 với chủ đề Tập huấn Ứng dụng công nghệ số trong hoạt động giảng dạy và học tập suốt đời. Mục đích của buổi tập huấn là ứng dụng công nghệ trong giảng dạy của giáo viên có hiệu quả, tăng cường khả năng chủ động của học sinh trong học tập, giáo viên và học sinh kết nối với nhau để tăng cường chất lượng dạy học. 

• Với sự phát triển không ngừng của khoa học và công nghệ, chuyển đổi số là một chiến lược quốc gia theo mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông 2018 

Việc áp dụng công nghệ vào giáo dục có vai trò vô cùng to lớn, tạo nên nhiều bước ngoặt phát triển, mở ra nhiều phương thức giáo dục mới thông minh, hiệu quả hơn và đồng thời tiết kiệm chi phí cho người học. Đến nay, xu hướng chuyển đổi số trong  giáo dục đã và đang tác động sâu sắc đến con người. 

“Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ xác định như sau: Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình.Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học. Hiểu một cách đơn giản thì chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của người học; cải thiện những phương pháp giảng dạy cũng như tạo môi trường để học tập thuận tiện nhất. 

Ứng dụng chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình giáo dục thông minh, từ đó giúp việc học, hấp thụ kiến thức của người học trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Sự bùng nổ của các nền tảng công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để truyền đạt kiến thức và phát triển được khả năng tự học của người học mà không bị giới hạn về thời gian cũng như không gian.  

        Ứng dụng chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình giáo dục thông minh. 

3. Vận dụng công nghệ số, chuyển đổi số góp phần khắc phục những hạn chế của phương pháp dạy học truyền thống tại địa phương.

Lý luận về đổi mới phương pháp dạy học rất đa dạng nhưng trên thực tế cho thấy có nhiều PPDH chưa áp dụng được hoặc áp dụng đạt hiệu quả chưa cao tại đơn vị trường THPT Yên Thành 2. Một số GV còn lúng túng, chưa thẩm thấu sâu sắc, chưa dám đột phá sáng tạo để thực sự đổi mới. Thực trạng còn nhiều HS không thích học văn, chán học, sợ học, xem nhẹ bộ môn …  Có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan:  

• Phương tiện hỗ trợ dạy học còn thiếu thốn 
• Áp lực chương trình theo phân phối đã được định sẵn. 
• Áp lực kiểm tra và thi cử khiến giáo viên và học sinh còn coi trọng kiến thức  hơn là kỹ năng. 
• Hạn chế từ phương pháp truyền thụ của thầy và khả năng tiếp nhận của trò… 

Khắc phục hạn chế của phương pháp dạy học cũ, đổi mới cải tiến phương pháp học theo hướng tích cực, chủ động. Đó là nhiệm vụ của Chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018. 

4. Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số đáp ứng mục tiêu dạy học thực hành của Chuyên đề 2: Sân khấu hóa tác phẩm văn học và mục tiêu học tập môn Ngữ văn 10 mới nói chung.

Mục tiêu lớn nhất của bài dạy Chuyên đề 2: Sân khấu hóa tác phẩm văn học là quá trình biến lý thuyết thành thực hành để sáng tạo sản phẩm giáo dục, là kỹ năng vận dụng lý thuyết để tạo lập thành đa văn bản. Đây là văn bản vừa phải đảm bảo tính khoa học, rèn luyện kỹ năng đọc – nói – nghe – viết, đồng thời mang tính nghệ thuật thẩm mỹ: nghệ thuật cảm thụ, nghệ thuật biểu diễn… Đó là thử thách của cả thầy và trò của khi lên lớp. 

Với tinh thần chú trọng phần dạy và học thực hành, chúng tôi chủ trương phát huy vai trò của công nghệ số từ phía người thầy và vai trò của công nghệ số của trò trong suốt quá trình dạy và học chuyên đề 2. Giáo viên vừa kiến tạo bài giảng sinh động, khoa học vừa tạo được sân chơi giải trí vui vẻ cởi mở, bổ ích; đúng với đặc trưng chuyên đề Sân khấu hóa tác phẩm văn học. Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ học tập, ứng dụng công nghệ số để tạo sản phẩm của dự án, lưu trữ sản phẩm, trình chiếu sản phẩm. 

Vì tất cả những lí do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong dạy học Chuyên đề 2: Sân khấu hóa tác phẩm văn học  (SGK Chuyên đề học tập Ngữ văn 10 – Kết nối tri thức với cuộc sống) tại trường THPT Yên Thành 2”.  

Hi vọng bài nghiên cứu này sẽ đóng góp nhỏ vào công cuộc đổi mới và nâng cao chất lượng chuyên môn ở đơn vị công tác. 

II. MỤC ĐÍCH – NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 

Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong dạy học nhằm khắc phục một số tồn tại trong thực tiễn dạy học, phù hợp mục tiêu chương trình giáo dục SGK mới 2018. Từ đó đề xuất một số giải pháp dạy học có sử dụng sản phẩm công nghệ số (của thầy) vận dụng công nghệ số để sáng tạo sản phẩm học tập (của trò) để nâng cao hiệu quả dạy học môn Ngữ Văn 10 năm học 2022-2023. 

 Nhiệm vụ cụ thể mà chúng tôi tiến hành: 

 + Nghiên cứu nhiệm vụ năm học 

 + Nghiên cứu chương trình SGK 10 mới 

 + Nghiên cứu lý luận về công nghệ số, chuyển đổi số, năng lực số và các khái niệm có liên quan 

 + Nghiên cứu mục tiêu dạy học bài Chuyên đề 2: Sân khấu hóa tác phẩm văn học (SGK chuyên đề)