SKKN Vận dụng đa dạng các hình thức và phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh THPT theo hướng phát triển phẩm chất năng lực môn Giáo dục công dân trên địa bàn Tỉnh Nghệ An

MỤC LỤC 

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ: 

1. Lý do chon đề tài. ………………………………………………………………………………………………………. 1 

1. Mục đích nghiên cứu. ……………………………………………………………………………… 2 
2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu. …………………………………………………………….. 2 IV. Thời gian nghiên cứu.  ………………………………………………………………………….. 2 

1. Phương pháp nghiên cứu. ……………………………………………………………………….. 2 
2. Tính mới của đề tài. ……………………………………………………………………………… 2 

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN ……………………………………………………………………………………. 3 

1. Một số vấn đề lý luận về kiểm tra đánh giá ……………………………………………….. 3 
   1. Hướng dẫn, quy định đánh giá kết quả giáo dục theo quy chế đánh giá xếp loại 

học sinh THPT của Bộ GD&ĐT: …………………………………………………………………. 3 

1. Định hướng kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực: ………….. 4 
2. Sự khác nhau giữa đánh giá năng lực và đánh giá kiến thức: …………………….. 4 

1. Các khái niệm: ……………………………………………………………………………………….. 5 
2. Vai trò kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. …. 6 

1. CƠ SỞ THỰC TIỄN ……………………………………………………………………………… 7 

1. Thực trạng kiểm tra đánh giá học sinh THPT theo hướng phát triển phẩm chất năng lực của giáo viên môn Giáo dục công dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An. …………………… 7 
2. Thực trạng tự đánh giá phẩm chất và năng lực của học sinh THPT theo hướng 

phát triển phẩm chất năng lực hiện nay. ……………………………………………………….. 9 

1. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng kiểm tra đánh giá học sinh THPT theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện nay: ……….. 9 
2. Những thuận lợi và khó khăn của việc kiểm tra đánh giá học sinh THPT theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực. ……………………………………………………. 10 

III. VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ HỌC SINH 

THPT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT NẮNG LỰC MÔN GDCD 

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NGHỆ AN. ……………………………………………………………. 11 

1. Phương pháp kiểm tra viết: ……………………………………………………………………… 11 
   1. Kiểm tra dạng tự luận.. …………………………………………………………………………. 12 
   2. Kiểm tra dạng viết trắc nghiệm khách quan. …………………………………………… 14 
   3. Kết quả đạt được …………………………………………………………………………………. 16 
2. Phương pháp quan sát: ……………………………………………………………………………. 16 
3. Phương pháp hỏi đáp: …………………………………………………………………………….. 20 
4. Phương pháp đánh giá qua hồ sơ học tập: …………………………………………………. 22 
5. Phương pháp đánh giá qua sản phẩm học tập: ……………………………………………. 25 
6. Kết luận chung: ……………………………………………………………………………………… 31 

1. MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ 

HỌC SINH THPT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC MÔN GDCD. .. 32 

1. Kinh nghiệm kết hợp, sử dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp kiểm tra đánh giá học sinh theo hướng phát triển năng lực. …………………………………………. 32 
2. Kinh nghiệm sử dụng phương pháp kiểm tra đánh giá kết hợp với phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh. …………………………………. 33 
3. Kinh nghiệm xây dựng công cụ kiểm tra đánh giá phẩm chất, năng lực  của học sinh. …………………………………………………………………………………………………….. 34 
4. Kinh nghiệm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong quá trình học tập để  hình thành phẩm chất, năng lực của học sinh, phục vụ quá trình kiểm tra đánh giá. …………………………………………………………………………………………………………… 35 
5. Kinh nghiệm hướng dẫn học sinh tự đánh giá kết quả học tập của bản thân.   .. 36 

1. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC …………………………………………………………………………. 38 

PHẦN III:  KẾT LUẬN 

1. Kết luận: ……………………………………………………………………………………………… 40 
2. Kiến nghị: …………………………………………………………………………………………… 40 

TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………………… 41 

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chon đề tài. 

   Để đáp ứng được yêu cầu nhân lực cho xã hội hiện nay thì phải chăm lo đến việc đào tạo con người có những phẩm chất và năng lực, đó là một trong những đòi hỏi mục tiêu của giai đoạn mới. Việc này cần được bắt đầu từ giáo dục phổ thông, gắn liền với việc đổi mới quá trình dạy và học, trong đó đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá đóng một vai trò quan trọng.  Hiện nay, giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Ngày 26/8/2020, Bộ GD&ĐT ban hành thông tư số 26/2020/TT BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011. Những sửa đổi bổ sung trong Thông tư này định hướng cho giáo viên chuyển từ kiểm tra đánh giá kiến thức, kỹ năng sang kiểm tra đánh giá theo hướng phẩm chất năng lực của học sinh. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ chủ yếu nặng về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết những vấn đề của thực tiễn, đặc biệt chú trọng đánh giá các năng lực tư duy bậc cao như tư duy sáng tạo; coi trọng cả kiểm tra, đánh giá kết quả học  tập với kiểm tra, đánh giá trong quá trình học tập để có tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của các hoạt động dạy học và giáo dục, đáp ứng yêu cẩu thực tiễn của đất nước. 

   Trong những năm học gần đây, việc giảng dạy bộ môn GDCD ở bậc THPT đã được đổi mới theo hướng tích cực và hiện đại, phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. Môn học GDCD là môn học có tính thực tiễn và tính giáo dục cao, không chỉ cung cấp kiến thức cơ bản về đạo đức, pháp luật, lối sống văn hóa mà điều quan trọng là hình thành kỹ năng, phương thức ứng xử, góp phần hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Vì vậy, việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học cũng cần được đổi mới, không chỉ là khả năng ghi nhớ kiến thức mà cần kiểm tra khả năng vận dụng các kiến thức đã học để tự liên hệ, tự phân tích và bày tỏ chính kiến của bản thân về các vấn đề, tình huống nãy sinh trong cuộc sống. Qua đó, thúc đẩy học sinh hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của bản thân. 

   Bên cạnh đó, việc kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực còn có thể giúp giáo viên nắm bắt được tâm tư tình cảm, nguyện vọng của học sinh, từ đó kịp thời uốn nắn những suy nghĩ, biểu hiện lệch lạc, không đúng chuẩn mực đạo đức, pháp luật của xã hội.  

   Từ những lý do trên, sau hai năm nghiên cứu, trực tiếp giảng dạy, đánh giá học sinh, tôi thu được kết quả nhất định. Vì vậy, tôi lựa chọn đề tài: “Vận dụng đa dạng các hình thức và phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh THPT theo hướng phát triển phẩm chất năng lực môn Giáo dục công dân trên địa bàn Tỉnh Nghệ An” 

• Mục đích nghiên cứu. 

• Đề tài nhằm nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. 

• Đề xuát cách thức vận dụng đa dạng hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, đào tạo những con người năng động, sáng tạo, có phẩm chất, năng lực tốt, có khả năng thích ứng với đời sống xã hội, hòa nhập và phát triển đời sống cộng. 

• Đối tượng, phạm vi nghiên cứu. 

Nghiên cứu và đúc rút kinh nghiệm vận dụng các phương pháp, cách thức kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An.. 

• Thời gian nghiên cứu.  

Nghiên cứu trong thời gian 2 năm: 

• Năm học 2020-20201. 

• Năm học 2021-2022. 

• Phương pháp nghiên cứu. 

• Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu những vấn đề về kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực của học sinh. 

• Nghiên cứu thực tiễn. 

+ Thu thập thông tin, tìm hiểu thực tế 

  + Khảo sát, xử  lý, tổng hợp thông tin, khái quát, rút ra kết luận và đề ra giải pháp phù hợp. 

+ Thể nghiệm đề tài vào thực tiễn và tiếp tục bổ sung hoàn thiện. 

• Tính mới của đề tài. 

• Đề tài đã nghiên cứu, đề xuất và đúc rút kinh nghiệm thành công vận dụng đa dạng cách thức, phương pháp về kiểm tra, đánh giá theo định hướng pháp triển năng lực của học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An trong môn GDCD một cách tương đối đầy đủ và cụ thể. 

• Đây là đề tài đầu tiên nghiên cứu về vận dụng đa dạng các hình thức và phương pháp kiểm tra, đánh giá trong môn GDCD cấp THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An, giúp giáo viên và học sinh làm quen dần để sẵn sàng thực hiện chương trình Giáo dục THPT mới theo hướng tiếp cận năng lực.  

Đề tài đã vận dụng da dạng hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, giúp giáo viên đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Bên cạnh đó, đề tài cũng đã xây dựng và thực hiện thành công những công cụ kiểm tra đánh giá không chỉ bằng câu hỏi, bài tập mà còn sử dụng bảng đánh giá phẩm chất, năng lực cụ thể cho học sinh, xây dựng được các tiêu chí đánh giá sau mỗi hoạt động của học sinh, giúp cho giáo viên đánh giá học sinh, học sinh đánh giá học sinh, học sinh tự đánh giá bản thân mình một cách chính xác. Từ đó, học sinh hiểu ra vấn đề kiểm tra, đánh giá cũng là một quá trình học tập của bản thân chứ không phải chỉ của giáo viên. Mặt khác, đề tài cũng đưa ra những biện pháp, cách thức giúp giáo viên phân tích và sử dụng kết quả đánh giá theo hướng phát triển năng lực để đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với năng lực của học sinh. Giúp học sinh tích cực, chủ động, say mê, hào hứng trong quá trình học tập, phát huy hết những điểm mạnh, hạn chế những nhược điểm của bản thân, góp phần hình thành phẩm chất, năng lực của mình, đáp ứng yêu cầu mới của xã hội. Đề tài cũng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn GDCD. 

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÍ LUẬN 

• Một số vấn đề lý luận về kiểm tra, đánh giá 

1.1 Hướng dẫn, quy định đánh giá kết quả giáo dục theo quy chế đánh giá xếp 

loại học sinh THPT của Bộ GD&ĐT: 

   Căn cứ vào những định hướng về đánh giá kết quả giáo dục trong chương trình 2018, ngày 26/8/2020, Bộ GD&ĐT ban hành thông tư số 26/2020/TT BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011. Những sửa đổi bổ sung trong Thông tư này định hướng cho giáo viên chuyển từ kiểm tra đánh giá kiến thức, kỹ năng sang kiểm tra, đánh giá theo hướng phẩm chất năng lực của học sinh, trong đó, tập trung vào một số nội dung sau: