SKKN Xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận pisa trong dạy tin học lớp 11 nhằm phát triển năng lực học sinh tiệm cận chương trình gdpt 2018

PHẦN I – PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Việc dạy học trực tuyến cho học sinh (sau đây viết tắt là HS) không phải là nhiệm vụ mới đối với giáo viên (sau đây viết tắt là GV) vì nhiều địa phương đã tổ chức triển khai trong hai năm qua để ứng phó với những ảnh hưởng của dịch bênh Covid-19. Đến nay, nhiệm vụ này tiếp tục cần được tăng cường hơn nữa (theo hướng chuyển từ ứng phó tình thế sang chủ động theo kế hoạch) khi chúng ta sắp bước vào năm đầu tiên thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với cấp trung học phổ thông trong bối cảnh dịch bệnh tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Các địa phương và các nhà trường đã có những kinh nghiệm được đúc kết trong hai năm qua, đặc biệt là đã có đầy đủ những căn cứ pháp lí để xây dựng và tổ chức dạy học một cách linh hoạt nhằm mục tiêu kép: không chỉ thích ứng với diễn biến mới của dịch bệnh Covid-19 mà còn đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong giáo dục, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Cụ thể là: [2]
– Điều 32, Luật Giáo dục số 43/2019/QH14 quy định Chương trình giáo dục phổ thông “được tổ chức thực hiện linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương và cơ sở giáo dục phổ thông”. [3]
– Nghị định số 24/2021/NĐ-CP ngày 23 tháng 3 năm 2021 quy định việc quản lý trong cơ sở giáo dục mầm non và cơ sở giáo dục phổ thông đã nêu rõ trách nhiệm và quyền hạn của người đứng đầu cơ sở giáo dục tại Điều 9 là “Tổ chức thực hiện kế hoạch tuyển sinh, kế hoạch giáo dục của nhà trường, kế hoạch quản lý tài chính, tài sản, tổ chức bộ máy và nhân sự của cơ sở giáo dục; quản lý, sử dụng các nguồn lực xã hội hoá, đảm bảo đúng mục đích, công bằng, công khai, minh bạch”; trách nhiệm và quyền hạn của GV tại Điều 10 là “Tham gia xây dựng và thực hiện kế hoạch tuyển sinh, kế hoạch giáo dục của nhà trường, kế hoạch quản lý tài chính, tài sản, tổ chức bộ máy và nhân sự của cơ sở giáo dục theo chức năng, nhiệm vụ được phân công.”.
– Điều 19, thông tư số 32/2021/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 ban hành điều lệ trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp đã quy định rõ: “1. Các hoạt động giáo dục thực hiện theo kế hoạch giáo dục của nhà trường, được tổ chức trong và ngoài giờ lên lớp, trong và ngoài khuôn viên nhà trường, nhằm thực hiện chương trình các môn học, hoạt động giáo dục trong Chương trình giáo dục phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. [15]
Bên cạnh đó đổi mới để phát triển – một trong những định hướng lớn hiện nay của giáo dục nước ta trong vấn đề đổi mới là chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực người học. Muốn vậy, ngoài đổi mới về phương pháp dạy học thì đổi mới về nội dung kiến thức cũng là vấn đề quan trọng của chương trình giáo dục. Chương trình GDPT 2018 là minh chứng cho sự đổi mới nền giáo dục của nước nhà trong thời gian sắp tới.
Làm thế nào để phát triển năng lực người học? Làm thế nào để nội dung kiến thức chuyển thành những kĩ năng hành động, tạo nên giá trị cuộc sống? Đây là vấn đề thực sự cấp thiết đang đặt ra cho nền giáo dục hiện nay mà chương trình giáo dục phổ thông 2018 đang hướng tới.
Tin học là bộ môn khoa học mang tính thực nghiệm cao, số tiết thực hành luôn được quan tâm và chiếm thời lượng lớn trong toàn bộ chương trình. Chính vì vậy, dạy học nói chung và dạy học bộ môn tin học nói riêng, vai trò của việc vận dụng kiến thức vào thực tế rất cấp thiết và mang tính thời sự. Các kiến thức tin học không chỉ cung cấp những tri thức tin học phổ thông cơ bản mà còn cho người học thấy được mối liên hệ qua lại giữa công nghệ thông tin, môi trường và con người … Trong dạy học tin học, ngoài dạy kiến thức lý thuyết thì việc rèn luyện các kỹ năng CNTT và việc vận dụng kến thức vào giải quyết vấn đề thực tiễn là rất quan trọng. Nếu như các em chưa biết vận dụng kiến thức vào thực tiễn, chưa thấy được vai trò của tin học trong đời sống thì các em chưa có hứng thú, chưa có nhiều niềm đam mê trong học tập bộ môn tin. Vì vậy để tạo dựng niềm đam mê, giúp tin học gần hơn với thực tiễn thì việc thiết kế và sử dụng giáo án giảng dạy không nặng kiến thức hàn lâm, không nặng về tính toán mà cần phải chú trọng đến việc học sinh ứng dụng các kiến thức để hình thành và phát triển các kỹ năng để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc sống cá nhân và xã hội… là hết sức cần thiết. Qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy, hệ thống giáo án dạy trực tuyến theo định hướng tiếp cận PISA có những ưu điểm hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu đó. Nó đặc biệt hữu ích trong bối cảnh giáo dục Việt Nam đang chuyển từ dạy học theo hướng tiếp cận nội dung sang dạy học tiếp cận năng lực. Và trong tình hình mới như hiện nay, dịch covid 19 đang diễn biến hết sức phức tạp việc dạy học trực tuyến cấp thiết được quan tâm. [2]
Do ảnh hưởng của dịch covid 19, việc dạy học trực tuyến là một lựa chọn phù hợp, hiệu quả, đảm bảo được chương trình, kiến thức khi học sinh không thể đến trường. Tuy nhiên, dạy học trực tuyến vẫn gặp nhiều hạn chế trong việc quản lý và tương tác với học sinh. Đối với môn Tin học kiến thức lại khá khô khan, nếu giáo viên chỉ trình chiếu bài giảng đơn điệu sẽ làm học sinh nhàm chán, thiếu tập trung, từ đó các em không còn hứng thú trong môn học.
Vì vậy, với mong muốn hướng tới phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh, giúp đỡ học sinh về phương pháp học tập; tạo hứng thú để các em say mê, sáng tạo, động viên các em cố gắng nổ lực vươn lên trong cuộc sống… mà đích cuối cùng là đạt đến hạnh phúc trong học tập CNTT. Đồng thời, để tạo cho mình có được tâm thế tốt, hành trang tốt, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chương trình giáo dục phổ thông 2018; góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn tin học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận Pisa trong dạy học tin học lớp 11 nhằm phát triển năng lực học sinh tiệm cận trình GDPT 2018” để làm đề tài làm sáng kiến để nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu việc xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo hướng tiếp cận PISA nhằm hình thành và phát triển một số năng lực, phẩm chất của học sinh góp phần nâng cao hiệu quả dạy học, đáp ứng nhiệm vụ chương trình giáo dục phổ thông mới 2018.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Xây dựng cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài
– Nghiên cứu về nội dung kiến thức, đối tượng HS và điều kiện dạy học
– Nghiên cứu cách thiết kế và hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 nhằm phát triển năng lực học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.
– Tiến hành thực nghiệm, đánh giá kết quả;
4. Tổng quan sáng kiến
4.1. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Thiết kế và sử dụng hệ thống kế hoạch bài dạy trực tuyến theo hướng tiếp cận PISA nhằm phát triển năng lực học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.
4.2. Kế hoạch nghiên cứu.
STT Thời gian Nội dung công việc Sản phẩm
1 Từ 01/06 đến 01/07/2021 – Đọc tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học tin học trong những năm gần đây. – Tìm hiểu về chương trình đánh giá học sinh Quốc tế PISA
– Khảo sát tình hình thực tiễn tại các trường THPT -Tuyển tập các dạng tài liệu.

– Các số liệu đã được xử lý.
2 Từ 02/07/2021 đến 02/10/2021 – Trao đổi với đồng nghiệp khác đơn vị về đề tài của mình.
Thảo luận thống nhất đặt tên đề
tài; đăng kí đề tài
– Đọc tài liệu tham khảo – Nắm được ý kiến của đồng nghiệp – Nắm chắc kết cấu chung của sáng kiến kinh nghiệm. – Viết phần mở đầu
– Viết cơ sở lý luận
3 Từ 03/10/2021 đến 25/2/2021 – Thực nghiệm tại 1 số lớp và ở một số trường bạn ở Diễn Châu và Quỳnh Lưu 3
– Hoạt động cụ thể
– Viết phần trọng tâm của đề tài: Giải pháp và hiệu quả đề tài
4 Từ 03/01/2022 đến 10/04/2022 – Khảo sát thực tiễn và kết quả thực nghiệm – Viết phần kết luận
– Hoàn thiện đề tài
5. Phương pháp nghiên cứu
– Nghiên cứu lý thuyết:
Tài liệu về lý luận như phương pháp dạy học tin học, những vấn đề chung về đổi mới giáo dục trung học phổ thông, lý luận về việc xây dựng kế hoạch bài dạy, chương trình đánh giá học sinh quốc tế PISA, chương trình sách giáo khoa tin học 11 hiện hành, sách giáo viên, tài liệu chuẩn kiến thức kỹ năng, chương trình tổng thể GDPT
2018 của Bộ GD- ĐT và các tài liệu có liên quan; công văn 5555, 5512; thông tư 09; – Nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra sư phạm:
Tiến hành thực nghiệm kiểm chứng, so sánh kết quả đánh giá học sinh qua từng thời điểm, từng lớp để kiểm tra việc thiết kế và sử dụng hệ thống bài tập theo hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 có phù hợp với nội dung, phương pháp, đối tượng học sinh hay không. + Phương pháp đàm thoại.
Trao đổi với thầy cô giáo, đồng nghiệp, thăm dò ý kiến học sinh về việc sử dụng hệ thống kế hoạch bài dạy theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học lớp 11, qua đó rút kinh nghiệm, điều chỉnh nội dung câu hỏi, bài tập cho phù hợp. Từ đó thu thập và xử lí số liệu và rút ra kết luận + Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Trải nghiệm việc thiết kế và sử dụng hệ thống kế hoạch bài dạy theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học lớp 11 để kiểm chứng, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá năng lực học sinh qua một số tiết dạy thực nghiệm. Đối chiếu kết quả thực nghiệm với lý luận để rút ra những kết luận khái quát, khoa học, mang tính phổ biến
6. Tính mới của đề tài
Xây dựng hệ thống kế hoạch bài dạy trực tuyến có tính mới: Tiếp cận PISA; tiệm cận chương trình GDPT 2018 môn tin học, đột phá trong khâu thiết kế kế hoạch dạy học và phương pháp sử dụng công cụ hổ trợ dạy học trực tuyến trong tình hình mới, phù hợp với yêu cầu của cấp trên trong bối cảnh hiện nay.
Khai thác nội lực tích cực nhiều mặt của HS nhằm đạt đến cảm xúc hạnh phúc của người học
PHẦN II – NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN THEO
ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11
NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Về đổi mới phương pháp dạy học.
Để đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hôi, ngành giáo dục cần phải đổi mới cả về nội dung và phương pháp giảng dạy
Nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới PPDH là tích cực hóa hoạt động học tập ở HS, là phát huy ở HS tính tích cực, tự lực và sáng tạo. Môn tin học cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức phổ thông, cơ bản, vì vậy giáo viên tin học cần hình thành cho các em một kỹ năng cơ bản, thói quen học tập và làm việc khoa học. [3] Cốt lõi của đổi mới PPDH đó là:
– Đổi mới mục tiêu giáo dục.
– Đổi mới hoạt động dạy của GV.
– Đổi mới hoạt động học tập của HS.
– Đổi mới các hình thức tổ chức dạy học.
– Đổi mới hình thức sử dụng phương tiện dạy học.
– Đổi mới việc kiểm tra, đánh giá.
1.1.2. Về việc sử dụng kế hoạch dạy học trực tuyến (KHDHTT) trong dạy học tin học ở trường THPT
Ý nghĩa của việc sử dụng KHDHTT trong dạy học tin học ở trường THPT
– Xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường theo hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học của Bộ GDĐT, trong đó đảm bảo yêu cầu thực hiện các nội dung cốt lõi. Xây dựng các phương án dạy học trực tuyến và trực tiếp để chuyển đổi linh hoạt, ứng phó kịp thời với các tình huống diễn biến của dịch Covid-19 tại địa phương.
– Ưu tiên dạy học trực tuyến đối với các nội dung mang tính lí thuyết, có thể hướng dẫn HS khai thác sử dụng hiệu quả sách giáo khoa để học tập.
– Sẵn sàng phương án để tận dụng tối đa khoảng thời gian HS có thể đến trường để dạy học trực tiếp, nhất là đối với các nội dung thực hành, thí nghiệm và kết hợp ôn tập, củng cố những nội dung lí thuyết đã học trực tuyến.
– Thực hiện hiệu quả, chất lượng các hình thức, phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá trực tiếp và trực tuyến.
1.1.3. Về việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới trong dạy học tin học ở trường THPT
1.1.3.1.Ý nghĩa của việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới
Nhằm giảm thiểu kiến thức hàn lâm, nặng về tính toán, khai thác mạnh hơn về kiến thức tin học thực tiễn xảy ra trong cuộc sống như KHDHTT trước đây (hướng tới xu hướng HS đi thi bộ môn tin học có thể không phải mang máy tính bỏ túi); tăng cường khâu rèn luyện kĩ năng bộ môn, phát huy sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề ở người học tin học đáp ứng yêu cầu và phù hợp với định hướng đổi mới của bộ môn.
Việc xây dựng KHDHTT mới phù hợp với định hướng đổi mới của bộ môn tin học nói riêng và định hướng đổi mới giáo dục nói chung.
1.1.3.2. Một số định hướng trong việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới
– Nội dung bài tập phải ngắn gọn, súc tích, chú ý tập trung vào rèn luyện và phát triển các phẩm chất, năng lực nhận thức, tư duy tin học và hành động của HS.
– KHDHTT cần chú ý đến việc vận dụng tích hợp liên môn và mang tính ứng dụng tin học vào thực tiễn, kích thích trí tò mò, đam mê, hứng thú học tập, nghiên cứu khoa học ở các em.
– KHDHTT phải đa dạng về nội dung lẫn hình thức, phải có nội dung thiết thực trên cơ sở định hướng chương trình GDPT 2018; câu hỏi, bài tập có thể sử dụng hình ảnh, thí nghiệm, có thể câu hỏi TNKQ hoặc câu hỏi tự luận….
1.1.4. Tìm hiểu về chương trình đánh giá học sinh Quốc tế PISA
Mục tiêu tổng quát của chương trình PISA nhằm kiểm tra xem khi đến độ tuổi kết thúc giai đoạn giáo dục bắt buộc, HS đã được chuẩn bị để đáp ứng các thách thức của cuộc sống sau này ở mức độ nào. Chương trình đánh giá PISA còn hướng vào các mục đích cụ thể:
– Xem xét đánh giá các mức độ năng lực đạt được ở các lĩnh vực: Đọc hiểu, Toán học và Khoa học của HS.
– Nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách đến kết quả học tập của HS.
– Nghiên cứu hệ thống các điều kiện giảng dạy – học tập có ảnh hưởng đến kết quả học tập của HS.
PISA thu thập và cung cấp cho các quốc gia các dữ liệu có thể so sánh được trên bình diện quốc tế cũng như xu hướng của dữ liệu quốc gia về năng lực: Đọc hiểu, năng lực Toán học và Khoa học của HS độ tuổi 15, từ đó giúp chính phủ các nước tham gia PISA rút ra những bài học về chính sách đối với giáo dục phổ thông.
PISA tập trung vào đánh giá 3 mảng năng lực chính: Năng lực Toán học phổ thông; Năng lực Đọc hiểu phổ thông (Reading literacy); Năng lực Khoa học phổ thông (Science literacy) – Đó là những kiến thức và kỹ năng tối cần thiết cho một học sinh bước vào cuộc sống trưởng thành. Và đó cũng là những kỹ năng và kiến thức nền tảng, không thể thiếu cho quá trình học tập suốt đời của mỗi người.
1.1.4.1. Năng lực Khoa học của PISA
– Có kiến thức khoa học và sử dụng kiến thức để xác định các câu hỏi, chiếm lĩnh kiến thức mới, giải thích hiện tượng khoa học và rút ra kết luận trên cơ sở chứng cứ về các vấn đề liên quan đến khoa học.
– Hiểu những đặc tính của khoa học như một dạng tri thức của loài người và một hoạt động tìm tòi khám phá của con người.
– Nhận thức được vai trò của khoa học và công nghệ đối với việc hình thành môi trường văn hóa, tinh thần, vật chất.
– Sẵn sàng tham gia như một công dân tích cực, vận dụng hiểu biết khoa học vào giải quyết các vấn đề liên quan tới khoa học.
* Các câu hỏi ở 3 cấp độ/nhóm như sau: + Xác định các câu hỏi khoa học
+ Giải thích hiện tượng một cách khoa học
+ Sử dụng các căn cứ khoa học, lí giải các căn cứ để rút ra kết luận.
1.1.4.2. Bài tập của PISA
Các bài tập của PISA đều là các câu hỏi dựa trên các tình huống thực tiễn trong đời sống và không chỉ giới hạn bởi cuộc sống thường ngày của các em trong nhà trường, nhiều tình huống được lựa chọn không phải chỉ để HS thực hiện các thao tác về tư duy, mà còn để các em ý thức về các vấn đề xã hội (như là sự nóng lên của Trái đất, …). Dạng thức của câu hỏi phong phú, không chỉ bao gồm các câu hỏi lựa chọn đáp án mà còn yêu cầu HS tự xây dựng nên đáp án của mình. Chất liệu được sử dụng để xây dựng các câu hỏi này cũng đa dạng (ví dụ như: bài tập Đọc hiểu của PISA có thể xây dựng trên bảng biểu, đồ thị, tranh, ảnh quảng cáo, văn bản, bài báo …).
Các kiểu câu hỏi được sử dụng:
– Câu hỏi mở đòi hỏi trả lời ngắn.
– Câu hỏi mở đòi hỏi trả lời dài (khi chấm sẽ phải tách ra từng phần để cho điểm).
– Câu hỏi đóng đòi hỏi trả lời (dựa trên những trả lời có sẵn).
– Câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn.
– Câu hỏi Có – Không, Đúng – Sai phức hợp.
Các mức trả lời: Mức đầy đủ; Mức chưa đầy đủ; Mức không đạt – Sử dụng các mức này thay cho khái niệm “Đúng” hay “không đúng”.
– Một số câu hỏi không có câu trả lời “đúng”. Hay nói đúng hơn, các câu trả lời được đánh giá dựa vào mức độ HS hiểu văn bản hoặc chủ đề trong câu hỏi.
– “Mức đầy đủ” không nhất thiết chỉ là những câu trả lời hoàn hảo hoặc đúng hoàn toàn.
– “Mức không đạt” không có nghĩa là hoàn toàn không đúng.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Thực trạng nghiên cứu
1.2.1.1. Về giáo viên
Từ quan tâm việc HS học được cái gì đến quan tâm HS vận dụng được cái gì qua việc học. Qua việc tiến hành khảo sát tình hình thực tế một số trường THPT ở huyện Diễn Châu chúng tôi thấy rõ thực trạng:
– Về xây dựng bài tập theo hướng tiếp cận PISA, chưa có sản phẩm nào được công bố, dù là ở cấp trường
– Nhiều GV không biết về PISA và các vấn đề về lĩnh vực khoa học trong kỳ thi PISA.
– GV sử dụng bài tập PISA ở mức độ còn ít, chưa đa dạng và hiệu quả sử dụng chưa cao, phổ biến nhất vẫn là những câu hỏi giải thích các hiện tượng thực tiễn.
– Chưa khai thác triệt để các ứng dụng của tin học trong thực tế và các vấn đề thực tiễn có liên quan đến kiến thức tin học vào nội dung bài tập trong KTĐG nên tính thực tiễn của môn học chưa cao.
– GV tiếp cận chương trình tin học phổ thông 2018 còn mờ nhạt; tâm thế, tinh thần chưa thể hiện rõ (tâm lý chung: đến đâu hay đến đó); hồ sơ minh chứng còn ít, sơ sài chủ yếu chỉ thông qua học tập các modul 1, modul 2, modul 3, modul 9.
1.2.1.2. Về học sinh
Năng lực của mỗi HS là khác nhau. Một số HS khá, giỏi rất năng động, sáng tạo, tích cực học tập, tiếp thu bài tốt, tham gia nhiệt tình vào các hoạt động học tập. Ngược lại HS yếu, kém lại rất lười học, tiếp thu bài học một cách thụ động. Có những KHDHTT tạo được nhiều hứng thú cho HS khá, giỏi, nhưng số HS yếu, kém lại không đủ khả năng tham gia tích cực, ngược lại có nhiều KHDHTT được sự hưởng ứng nhiệt tình của những HS yếu, kém, nhưng lại gây nhàm chán cho số HS khá, giỏi. Như vậy, để thiết kế và sử dụng KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA trong dạy học phù hợp với các đối tượng HS trong lớp là việc làm cần thiết và còn nhiều sự trăn trở của mỗi GV. Bên cạnh đó nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn không có các thiết bị tối thiểu để tham gia học như: không có máy tính, không có diện thoại, không có internet, …
1.2.1.3. Tại đơn vị công tác:
Gần đây, sự xuất hiện và phổ biến của internet, dữ liệu số hóa, và công nghệ phần mềm đã tạo cú hích mạnh mẽ cho hình thức giáo dục và đào tạo từ xa. Phạm vi áp dụng hình thức học tập này không bị bó hẹp trong trường học, mà có thể mở rộng ra với mọi lĩnh vực, không gặp trở ngại lớn về địa giới, không gian, hay thời gian.
Ưu điểm thấy rõ của giáo dục và đào tạo từ xa là tính linh hoạt, tiện lợi, và tiết kiệm chi phí, nhờ đó đáp ứng được nhu cầu học tập của số lượng lớn học viên trong cùng một thời điểm.
Việc áp dụng đại trà hình thức giảng dạy trực tuyến ở Nghệ An trong năm học 2021-2022 khi toàn tỉnh giãn cách xã hội gần đây cũng đã đạt được những kết quả nhất định.
Dễ thấy nhất là nhu cầu trang thiết bị cho học sinh được các gia đình quan tâm. Trải nghiệm qua thực tế giảng cho thấy, những yếu kém phổ biến của học sinh trong vùng về tư duy và kỹ năng phản biện, thảo luận nhóm, trình bày ý kiến… cũng bộc lộ rõ hơn với giảng dạy online. Do không phải trực tiếp chịu áp lực từ giảng viên và bạn học, người học sẽ có thiên hướng giữ im lặng, và chỉ lên tiếng khi nào bị buộc phải nêu ý kiến. Tiến trình này có thể gây tốn thời gian và làm giảm không khí tích cực của các buổi học.
Do đó từ các trải nghiệm giảng dạy ở trường học bằng hình thức online khi xây dựng KHDHTT trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ở năm học 2021-2022 gợi ra cho chúng tôi những phương án điều chỉnh cần thiết như sau:
Thứ nhất, học tập online không thể là phương pháp có thể áp dụng đại trà với mọi quy mô lớp học tuy nhiên cần thiết phải xây dựng một kế hoạch DHTT thật phù hợp để đem đến hiệu quả giáo dục đối với bộ môn tin học đặc biệt là chương trình tin học 11.
Thứ hai, để thành công, giảng dạy trực tuyến đòi hỏi sự tích cực và chủ động của cả GV và HS. Điều này đặt ra yêu cầu về quy mô lớp học và HS phải có ý thức tự giác cao độ.
Để phòng chống Covid-19, những quy định giãn cách xã hội là khó tránh. Bởi thế, giảng dạy online vẫn sẽ là lựa chọn tất yếu để bảo đảm tiến độ chương trình học. Đây cũng phương án tốt nhất thích ứng linh hoạt để phòng chống dịch.
1.2.2. Yêu cầu của việc thiết kế và sử dụng hệ thống KHDHTT theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 nhằm phát triển năng lực học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông 2018
1.2.2.1. Đối với giáo viên
Phân tích nội dung chương trình môn tin học lớp 11 và tìm ra những mối quan hệ giữa kiến thức tin học 11 với những vấn đề thực tiễn, xảy ra trong cuộc sống cá nhân và cộng đồng.
Chuẩn bị cho mình vốn kiến thức rộng trên các lĩnh vực khác nhau, nắm vững những đổi mới trong chương trình GDPT 2018, thực hiện học tập suốt đời.
Lựa chọn phương pháp, phương tiện phù hợp để phối hợp trong quá trình tổ chức các hoạt động học tập cũng như trong KT ĐG học sinh. Hướng dẫn HS biết cách vận dụng những kiến thức đã học để tiếp thu kiến thức mới.
Như vậy việc thiết kế và sử dụng hệ thống bài tập theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 nhằm phát triển năng lực HS trong chương trình GDPT 2018 đòi hỏi người GV không chỉ có những kiến thức vững chắc về bộ môn hóa học, am hiểu về những vấn đề tin học xảy ra trong thực tiễn mà còn phải nghiên cứu nắm bắt chương trình mới.
1.2.2.2. Đối với học sinh
KHDHTT là phương tiện hữu hiệu để rèn luyện và phát triển tư duy của HS, giúp HS tái tạo kiến thức cũ, tìm ra mối liên hệ bản chất giữa các sự vật và hiện tượng, HS phải phân tích, phán đoán, suy luận để tìm ra lời giải.
HS tích cực tham gia các hoạt động trong quá trình học tập trên lớp theo yêu cầu của GV, từ đó các em sẽ lĩnh hội được kiến thức một cách chủ động đồng thời sẽ hình thành và phát triển các phẩm chất, năng lực cần thiết cho các em.
HS phải thường xuyên ôn tập, bổ sung kiến thức cho bản thân thông qua sách
báo, tài liệu, internet, kiến thức thực tiễn…

CHƯƠNG 2 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG KHDHTT THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
2.1. Thiết kế hệ thống KHDHTT theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11
2.1.1. Cơ sở và nguyên tắc.
2.2.1.1. Cơ sở
Có 2 cơ sở quan trọng để thiết kế kế hoạch dạy học trực tuyến 11 theo hướng tiếp cận PISA:
* Cơ sở lý thuyết:
– Các nội dung khái quát tin học 11 trong chương trình GDPT 2018, bao gồm: Mạch nội dung kiến thức cốt lõi:
• Một số khái niệm về lập trình và NNLT
• Chương trình đơn giản
• Cấu trúc rẽ nhánh và lặp
• Kiểu dữ lieu có cấu trúc
• Tệp và thao tác với tệp
• Chương trình con và phân loại
Nội dung các chuyên đề học tập: Các chuyên đề do nhóm xây dựng
Chuyên đề 11.1. Cấu trúc rẽ nhánh và lăp
Chuyên đề 11.2. Kiểu dữ liệu có cấu trúc
Chuyên đề 11.3. Chương trình con và phân loại
– Mục tiêu đánh giá của PISA trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 * Cơ sở thực tiễn:
Tin học lớp 11 là năm học thứ 2 của chương trình GDPT 2018 sẽ thực hiện đối với HS cấp THPT. Thời điểm này các em đã có vốn kiến thức nhất định về tin học vì đã được học, được cũng cố một năm ở lớp 10. Bởi thực trạng tin học cấp THCS là: lớp 8 bắt đầu tiếp cận chương trình, lớp 9 HS có tư tưởng chung đầu tư cho các môn Toán, Văn, Ngoại Ngữ thi tuyển sinh vào lớp 10 (ở tỉnh Nghệ An). Năm lớp 10 cấp THPT HS đã xác định rõ mục tiêu và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả môn tin học 10 theo phân luồng. Vì vậy các em sẽ dễ dàng tiếp cận bài tập PISA ở lớp 11 một cách hiệu quả. [15]
Các vấn đề xảy ra trong thực tiễn đời sống cá nhân, của cộng đồng, của xã hội… liên quan đến kiến thức tin học lớp 11.