Vận dụng phương pháp đóng vai giúp nâng cao hứng thú và phát triển năng lực cho học sinh khi học chủ đề “Truyện” Ngữ văn 6

Chủ đề “Truyện” trong chương trình Ngữ văn 6 mang lại cho học sinh nhiều trải nghiệm phong phú về tâm lý, nhân cách và cảm xúc nhân vật. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở việc phân tích từ văn bản, học sinh sẽ khó phát huy được vai trò chủ động, sáng tạo của mình. Vì vậy, đề tài “Vận dụng phương pháp đóng vai giúp nâng cao hứng thú và phát triển năng lực cho học sinh khi học chủ đề ‘Truyện’ Ngữ văn 6” đã được triển khai nhằm đổi mới cách tiếp cận tác phẩm văn học, biến tiết học thành sân khấu học tập sống động, đầy sáng tạo.

1. Lý do chọn đề tài

Phương pháp đóng vai là một trong những hình thức dạy học tích cực, giúp học sinh nhập vai vào nhân vật, sống cùng câu chuyện và thể hiện cảm nhận của riêng mình. Không chỉ rèn luyện khả năng giao tiếp, biểu cảm mà còn thúc đẩy tư duy sáng tạo và năng lực cảm thụ văn học sâu sắc. Việc ứng dụng đóng vai vào dạy học Ngữ văn 6 góp phần tạo hứng thú học tập, phát triển toàn diện các năng lực ngôn ngữ – xã hội cho học sinh.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1. Xây dựng hoạt động đóng vai tái hiện giúp học sinh nâng cao năng lực cảm thụ tác phẩm

Giáo viên hướng dẫn học sinh tái hiện lại một phân đoạn trong truyện dưới hình thức sân khấu hóa. Quá trình này giúp các em “nhập vai” nhân vật, từ đó hiểu rõ hơn nội tâm, động cơ hành động và bối cảnh truyện. Đây là cơ hội để học sinh thể hiện khả năng cảm thụ và diễn đạt một cách sinh động.

Biện pháp 2. Phối hợp hình thức đóng vai người kể chuyện với phát triển năng lực hội họa qua tranh vẽ

Sau khi nhập vai người kể chuyện, học sinh được yêu cầu vẽ lại cảnh tượng nổi bật nhất theo trí tưởng tượng. Việc kết hợp giữa ngôn ngữ và hình ảnh không chỉ phát triển năng lực kể chuyện mà còn giúp học sinh hình thành tư duy trực quan, sáng tạo, thể hiện được cái nhìn cá nhân về tác phẩm.

Biện pháp 3. Thiết lập tình huống đóng vai giả định giúp học sinh có khả năng cảm nhận và đánh giá đa chiều

Giáo viên xây dựng các tình huống giả định như “Nếu em là nhân vật X trong hoàn cảnh Y, em sẽ làm gì?”. Qua đó, học sinh không chỉ đóng vai mà còn vận dụng tư duy phản biện, hình thành kỹ năng đánh giá, lựa chọn hành động phù hợp và nhận thức được chiều sâu tâm lý của nhân vật.

Biện pháp 4. Giao nhiệm vụ ghi hình video đóng vai theo hình thức suy luận giúp học sinh mở rộng trí tưởng tượng

Nhóm học sinh được phân công tạo video kể lại câu chuyện theo hướng suy luận khác, ví dụ như “cái kết khác”, “góc nhìn của một nhân vật phụ”, hoặc “câu chuyện 5 năm sau”. Hình thức này khơi dậy trí tưởng tượng, phát triển năng lực sáng tạo và kỹ năng kể chuyện mang tính cá nhân hóa cao.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Kết hợp giữa đóng vai và hội họa, công nghệ, suy luận nhằm phát triển đa dạng năng lực học sinh.

• Biến tiết học văn trở thành sân chơi sáng tạo, không gò bó theo khuôn mẫu.

• Tạo cơ hội để học sinh thể hiện góc nhìn và cảm xúc cá nhân với tác phẩm văn học.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh tích cực, chủ động và hứng thú hơn khi học Ngữ văn.

• Phát triển toàn diện các năng lực như cảm thụ văn học, diễn đạt, hợp tác và sáng tạo.

• Nâng cao khả năng tư duy đa chiều, tưởng tượng và phân tích nhân vật trong truyện.

Việc vận dụng phương pháp đóng vai trong chủ đề “Truyện” môn Ngữ văn 6 là một bước tiến mới trong việc đổi mới phương pháp dạy học, mang lại hiệu quả rõ rệt cả về kiến thức lẫn kỹ năng cho học sinh. Đây là hướng đi cần được nhân rộng để giúp môn Ngữ văn trở nên gần gũi, hấp dẫn và giàu cảm xúc hơn với học sinh trung học cơ sở.

👉 Xem chi tiết tại: Vận dụng phương pháp đóng vai giúp nâng cao hứng thú và phát triển năng lực cho học sinh khi học chủ đề “Truyện” Ngữ văn 6