SKKN Dạy bài “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời” theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh trong chương trình Ngữ văn 10 THPT (Sách Kết nối tri thức với cuộc sống) – KNTT

PHẦN MỞ ĐẦU 

I. Lý do chọn đề tài 

 Năm học 2022-2023 là năm học đầu tiên chúng ta thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cho khối lớp 10. Với mục tiêu hình thành 5 phẩm chất: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm; 3 năng lực chung và 7 năng lực đặc thù cho học sinh. Có thể nói, với mục tiêu phát triển tốt các phẩm chất và năng lực của học sinh chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đang hướng tới chính là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

          Với sự đổi mới cả về mục tiêu cũng như nội dung, chương trình Giáo dục phổ thông 2018 hiện đang được sự quan tâm của toàn xã hội. Đối với môn Ngữ văn 10 được áp dụng cho năm học 2022 – 2023 có nhiều văn bản mang hơi thở cuộc sống hiện đại đầy hấp dẫn. Trong đó, có nhiều tác phẩm văn học mới lần đầu tiên được đưa vào chương trình góp phần thu hút học sinh yêu văn chương và có năng lực sáng tạo. Không chỉ vậy, chương trình hoàn toàn mở, nguồn học liệu mở, phương pháp tiếp cận mở… phù hợp với tiêu chí hiện đại của xã hội. Điều này mang lại một sức hấp dẫn đặc biệt với môn Ngữ văn vốn được coi là vô cùng hàn lâm, cổ điển. 

Sách giáo khoa môn Ngữ văn mới với đặc điểm tổ chức theo trục kỹ năng, giúp giáo viên và học sinh hình dung được các kỹ năng cần đạt được. Các mức độ yêu cầu về năng lực, phẩm chất rõ ràng, điều này giúp người học có thể tự đánh giá được mức độ của bản thân sau khi kết thúc nội dung học. Đặc biệt, chương trình sách giáo khoa mới, học sinh được chú trọng năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo, điều này khiến học sinh sẽ yêu thích và đón nhận môn Ngữ văn. Tuy nhiên sự mới mẻ và hấp dẫn song song với việc tiếp cận thể loại này chắc chắn không hề dễ dàng với cả giáo viên và học sinh. Những thách thức trong năm học tới với học sinh và giáo viên là không ít, học sinh học chương trình Ngữ văn 10 sẽ có rất nhiều những bỡ ngỡ trong tiếp cận nội dung, phương pháp học tập. Tương tự, giáo viên sẽ gặp những khó nhất định về cách dạy, về phương pháp tiếp cận để đạt được hiệu quả học tập như kì vọng. Nên thầy cô giáo và các em học sinh cần có những thay đổi và cố gắng mang tính bứt phá. Để đáp ứng được mục tiêu giáo dục mới, các hoạt động dạy học của giáo viên cũng cần hướng trọng tâm vào hình thành kĩ năng, đặc biệt, mỗi tiết học sẽ phải bám sát hoạt động giao tiếp.  

Chính vì thế để dạy tốt bài “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời” theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, yêu cầu giáo viên phải vận dụng linh hoạt, sáng tạo, đổi mới các phương pháp dạy học và các phương pháp dạy học tích cực đặc biệt có lợi thế như dạy học theo đặc trưng thể loại, dạy học dự án, dạy học giải quyết vấn đề, dạy học ứng dụng công nghệ thông tin…  

Từ những lý do trên, nên tôi đúc rút sáng kiến: Dạy bài “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời” theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh trong chương trình Ngữ văn 10 THPT (Sách Kết nối tri thức với cuộc sống) với mong muốn tạo niềm hứng thú cho các em khi đọc hiểu tác phẩm và qua đó góp phần khơi gợi, nuôi dưỡng và bồi đắp tình cảm thẩm mĩ cho các em, giúp các em tự làm giàu tâm hồn mình; tự hào và phát huy các nét đẹp văn hóa, phong tục của dân tộc. 

II. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 

1. Mục đích

• Đề ra những giải pháp thích hợp để Dạy bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh trong chương trình Ngữ văn 10 THPT (Sách Kết nối tri thức với cuộc sống) 
• Tạo cho các em cơ sở tiếp cận các tác phẩm sử thi dân gian theo đặc trưng thể loại, vốn văn hóa, phong tục tập quán sinh hoạt của địa phương để từ đó có thêm hứng thú với bộ môn Ngữ văn. 

2. Nhiệm vụ 

Nhiệm vụ cụ thể là xây dựng được nội dung dạy học và khắc phục những khó khăn dễ mắc phải khi đọc hiểu văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh. Trang bị, rèn luyện cho học sinh kĩ năng tự học, tự trải nghiệm và sáng tạo, giảm áp lực trong học tập. Hình thành được tình cảm, niềm tin, ý thức trách nhiệm và phát huy được tính tích cực tự giác, thôi thúc học sinh có những hành động tích cực góp phần xây dựng quê hương, đất nước. 

• Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của đề tài. 
• Đưa ra một số số giải pháp Dạy bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh trong chương trình Ngữ văn 10 THPT (Sách Kết nối tri thức với cuộc sống) 
• Tiến hành thực nghiệm đề tài đang nghiên cứu. 
• Tổng kết kết quả thực nghiệm; lấy ý kiến từ học sinh, đồng nghiệp. 

III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

• Đối tượng nghiên cứu 

     Học sinh khối 10 THPT học sách Ngữ văn Kết nối tri thức với cuộc sống. 

• Phạm vi nghiên cứu 

Phạm vi nội dung thực hiện nghiên cứu của đề tài là Bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần 

Mặt Trời trong chương trình Ngữ văn 10 THPT (Sách Kết nối tri thức với cuộc sống). Đề tài tập trung nghiên cứu một số Giải pháp dạy bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh trong chương trình Ngữ văn 10 THPT. 

IV. Phương pháp nghiên cứu 

  Các phương pháp chung khi tôi thực hiện đề tài này là: 

• Phương pháp nghiên cứu tài liệu. 
• Phương pháp điều tra quan sát. 
• Phương pháp khảo sát thực tế. 
• Phương pháp tổng kết và đúc rút kinh nghiệm. 
• Phương pháp đàm thoại. 

V. Thời gian thực hiện 

  Đề tài này tôi hình thành ý tưởng, tiến hành khảo sát, phát triển, đánh giá, đúc rút sáng kiến và áp dụng năm học 2022-2023 

VI. Kết cấu đề tài 

Ngoài phần đặt vấn đề và kết luận, nội dung của đề tài gồm các phần: 

• Cơ sở của đề tài (cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn). 
• Giải pháp dạy bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh trong chương trình Ngữ văn 10 THPT. 
• Giáo án và thực nghiệm sản phẩm.