SKKN Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh học tập môn Toán lớp 3 theo mô hình VNEN

1. MỞ ĐẦU

1.1.Lý do chọn đề tài :

Dựa vào mục tiêu giáo dục đào tạo con người phát triển toàn diện trong thời đại mới, trong công cuộc đổi mới đất nước. Giáo dục có vai trò quan trọng trong sự phát triển nhân cách con người. Mục tiêu của đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao kiến thức năng lực tự giác cho học sinh ở tất cả các cấp học. Trong lúc đó một số phương pháp dạy học truyền thống tuy đã góp phần thay đổi, tạo ra tính tích cực, chủ động, tự giác trong học tập nhưng vẫn chưa đáp ứng được với yêu cầu của học tập trong thời kì mới.

Trên thế giới việc thay đổi phương thức giáo dục đã diễn ra từ lâu, đã mang lại nhiều thành công. Hình thức giáo dục mới này chuyển từ cách dạy truyền thống thầy giảng – trò nghe, ghi chép thụ động sang hình thức giáo dục hiện đại. Trò làm việc, trải nghiệm chiếm lĩnh tri thức, thầy quan sát hướng dẫn. Nổi bật của hình thức dạy học này là học sinh được học tập cá nhân và theo nhóm, được tự do thảo luận đưa ra ý kiến của mình.

Mô hình trường học mới Việt Nam -VNEN là một trong những mô hình nhà trường hướng tới việc đáp ứng các yêu cầu của đổi mới phương pháp dạy học, thể hiện qua một số điểm cơ bản : Học sinh được học theo tốc độ phù hợp với trình độ nhận thức của cá nhân, nội dung học thiết thực gắn kết với thực tiễn hàng ngày của học sinh, môi trường học tập thân thiện, phát huy được tinh  thần dân chủ, ý thức tập thể, chú trọng kĩ năng làm việc theo nhóm hợp tác…

Các tiết học nói chung cũng như môn Toán nói riêng theo chương trình VNEN được thiết kế theo kiểu cấu trúc: 

  Tạo hứng thú      Trải nghiệm        Phân tích – khám phá- rút ra bài học      

      Thực hành  – củng cố           Ứng dụng

Do đó, để học sinh học tốt được môn Toán lớp 3 theo mô hình VNEN  thì công việc đầu tiên  người giáo viên  phải làm đó là  tạo sự hứng thú học tập cho các em, lôi cuốn các em vào các hoạt động nhằm chiếm lĩnh những tri thức. Trong toán học đòi hỏi học sinh phải tư duy, sáng tạo, suy luận logic. Là một môn học khó, chiếm nhiều thời gian nên phần lớn học sinh rất ngại học môn Toán. Trong thực tế dạy học hiện nay, phần lớn giáo viên chỉ tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động  theo tài liệu học tập một cách  dập khuôn máy móc, ít có sự điều chỉnh tài liệu. Nếu chỉ dạy học như vậy thì các tiết học sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. Mặt khác do trình độ học sinh không đồng đều nên dẫn đến tình trạng có em hoàn thành bài tập nhanh, có em hoàn thành chậm dẫn đến việc chuyển các hoạt động chưa kịp thời trong nhóm. Đây cũng  là nguyên nhân khiến học sinh càng chán học Toán, gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới  hàng ngày. Là một giáo viên dạy học theo mô hình VNEN nhiều năm, tôi luôn trăn trở làm thế nào để học sinh có hứng thú trong học tập môn Toán, học sinh làm được các bài tập theo khả năng của mình, để các tiết học diễn ra một cách sôi nổi, hào hứng. Chính vì vậy mà tôi đã chủ động nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh học tập môn Toán lớp 3″ theo mô hình VNEN.  Nhằm nâng cao chất lượng học tập  môn Toán cho các em học sinh.

1.2. Mục đích nghiên cứu :

Thông qua sáng kiến kinh nghiệm  nhằm :

– Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán lớp 3 theo mô hình VNEN, giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo ở các em.

– Tạo sự hứng thú học tập môn Toán cho học sinh, một môn học được coi là khô khan, hóc búa. Nhằm mục đích để các em học sinh chiếm lĩnh tri thức một cách nhẹ nhàng thoải mái.

1.3.Đối tượng nghiên cứu :

Nghiên cứu các biện pháp gây hứng thú học tập môn Toán lớp 3. Từ đó rút ra được những bài học kinh nghiệm khi tổ chức dạy học, nhằm nâng cao hiệu quả môn học.

1.4.Phương pháp nghiên cứu : 

– Phương pháp quan sát thông qua dự giờ

– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm, kiểm tra đối chứng

– Phương pháp nghiên cứu văn bản tài liệu, đàm thoại…

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1.Cơ sở lý luận :

Trong các môn học ở Tiểu học, cùng với môn tiếng Việt, môn Toán có vị trí hết sức quan trọng. Toán học góp phần trong việc đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Trên cơ sở  cung cấp những tri thức khoa học ban đầu về số học,  các đại lượng cơ bản, giải toán có lời văn ứng dụng thiết thực trong đời sống và một số yếu tố hình học đơn giản.

Môn Toán  góp phần bước đầu phát triển năng lực tư duy, khả năng suy luận hợp lí, cách phát hiện và giải quyết những vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống, kích thích trí tưởng tượng, gây hứng thú học toán, góp phần hình thành bước đầu phương pháp tự học và làm việc có khoa học, chủ động, linh hoạt và có sáng tạo.

Môn Toán có vị trí quan trọng vì toán học với tư cách là một bộ phận khoa học nghiên cứu hệ thống kiến thức cơ bản và sự nhận thức cần thiết trong đời sống sinh hoạt và lao động của con người. Môn Toán là “chìa khóa” mở của các ngành khoa học khác đúng như câu nói : ” Toán học có cội  rễ sâu xa trong đời sống hàng ngày và là nền tảng của tiến bộ kĩ thuật.”

Trong việc dạy học Toán Tiểu học nói chung cũng như Toán lớp 3 theo mô hình VNEN  nói riêng đều thực hiện trên cơ sở tổ chức hướng dẫn các hoạt động, chủ động sáng tạo của học sinh, luôn lấy học sinh làm trung tâm,  giúp các em phát huy được năng lực sở trường một cách tốt nhất.

Dạy học là một nghệ thuật, nghệ thuật ấy đạt đến đỉnh cao khi người giáo 

viên hướng dẫn được cho học sinh cách chủ động, sáng tạo trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Toán là môn thể thao trí tuệ hãy tổ chức cho các em “chơi” một cách sáng tạo để tìm ra những điều lí thú trong đó. 

          Chính vì vậy mà để nâng cao chất lượng môn Toán  giáo viên cần thay đổi hình thức, phương pháp dạy học. Giáo viên phải là người mạnh dạn, sáng tạo trong việc dạy học để gây hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em học tập  hiệu quả hơn.

 2.2.Thực trạng dạy học môn Toán ở lớp 3 :

          * Về phía giáo viên :

Học tập môn Toán nói chung  là một hoạt động trí tuệ khó khăn phức tạp. Việc hình thành kĩ năng tính và giải toán không hề dễ đối với học sinh. Đòi hỏi ở học sinh phải nắm vững các kiến thức đã học để vận dụng tính toán và giải toán. Đối với chương trình VNEN thì việc học tập môn Toán càng khó hơn. Bởi vì theo đặc trưng của mô hình phần lớn là các em phải tự học theo sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên và tài liệu. Do  vậy dạy học làm sao để tất cả học sinh đều thực hiện được các yêu cầu,  làm được các bài toán là vô cùng khó khăn đối với giáo viên, đặc biệt là lớp 3 các em đang còn nhỏ, khả năng ghi nhớ chưa cao.  

Đa số ở các tiết học giáo viên chưa quan tâm đến hình thức tổ chức học tập, các tiết học thường diễn ra đơn điệu, gây cho học sinh sự nhàm chán. Việc điều chỉnh tài liệu, tổ chức trò chơi học tập, viết những câu chuyện vui toán học… giáo viên ít khi vận dụng. Đây cũng là lí do khiến học sinh chưa hứng thú trong học tập, chưa khuyến khích được các em có lòng đam mê học Toán.

Mặt khác, do trình độ học sinh không đồng đều, nên  thời gian  hoàn thành các bài tập  không cùng nhau, gây khó khăn cho  viên chữa bài hay chốt kiến thức. Những em với khả năng tiếp thu tốt, các em làm bài tập nhanh trước thời gian, với khả năng của các em vẫn có thể làm được những bài tập cao hơn nữa. Còn những em khả năng tiếp thu chậm, không làm được bài tập, các bài tập quá sức với các em. Trong thực tế dạy học,  giáo viên chưa quan tâm đến việc thiết kế, điều chỉnh các bài toán cho phù hợp với khả năng của các em, để các em phát huy được năng lực sở trường hay bổ sung những mạch kiến thức còn bị khiếm khuyết. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến học sinh càng ngại  học toán.

*Về phía học sinh : 

  Môn Toán là môn học chiếm phần lớn thời gian  trong chương trình học của học sinh, là một môn độc lập, cần phải có suy nghĩ và tư duy lôgic. Nhiều em  sợ học toán, thiếu tự tin, dễ  hiểu nhưng mau quên.  

Do các em là học sinh ở đầu cấp học nên các em còn mải chơi chưa tập 

trung chú ý, chưa hiểu sâu vấn đề, mau quên kiến thức. Một số em còn chậm, nhút nhát, kĩ năng tính cũng như việc vận dụng vào giải toán còn hạn chế, dẫn đến việc làm bài kết quả chưa cao. 

Tình trạng để thời gian lãng phí còn nhiều, do học  sinh làm bài xong trước (đối với những em hoàn thành  tốt, các em có khả năng làm những bài tập ở mức độ cao hơn) hoặc không làm bài được (đây là những em tiếp thu bài còn chậm, khả năng vận dụng vào giải toán còn hạn chế, các bài tập này thường quá sức với các em). Chính  vì vậy dẫn đến việc các em ngồi làm việc  riêng trong lớp, ảnh hưởng đến hiệu quả tiết học.

Việc thực hiện theo 10 bước học tập ở một số học  sinh chưa thực sự hiệu 

quả, khả năng tự học của các em còn hạn chế. Nhiều học sinh chưa chủ động trong học tập, còn dựa dẫm vào các bạn trong nhóm, chưa tích cực thảo  luận, chia sẻ, hợp tác  trong nhóm. Đây cũng là nguyên nhân làm cho chất lượng học tập giảm sút.