SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng học tập môn Ngữ văn (phần Đọc -hiểu văn bản) cho HS ban khoa học tự nhiên ở trường THPT theo định hướng phát triển NL

NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 

MỤC LỤC 

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

 Trong định hướng phát triển Chương trình GDPT hiện nay, Ngữ văn được coi là môn học công cụ có vai trò rất quan trọng đối với việc định hướng phát triển phẩm chất, NL HS. Đồng thời, đây vẫn luôn là một môn học, môn thi bắt buộc trong những kì thi quan trọng. Điều đó cho thấy vai trò không thể phủ nhận của việc học môn học này đối với tất cả HS THPT, dù ở ban KHTN hay ban KHXH.  

Cùng với các môn học khác, Ngữ văn là môn học đóng vai trò rất quan trọng đối với việc định hướng phát triển NL HS. Chương trình SGK Ngữ văn đang sử dụng ở trường THPT được soạn theo hướng tích hợp ba môn: Đọc hiểu – Tiếng Việt – Tập làm văn, đều lấy văn bản làm trục chính và sử dụng ngữ liệu từ văn bản để giảng dạy. Các bài đọc hiểu trong chương trình được thiết kế với mục tiêu đảm bảo kiến thức về thể loại văn học, tác phẩm văn học tiêu biểu, nắm được một số khái niệm và thao tác phân tích tác phẩm văn học, có được những kiến thức sơ giản về thi  pháp, về lịch sử văn học Việt Nam,…Không chỉ thế, dạy ĐHVB là dạy kĩ năng đọc – hiểu, nghe, nói, viết, hướng tới khám phá cái hay, cái đẹp từ những tác phẩm văn chương nhằm khơi dậy, hình thành và phát triển nhân cách cho HS, bồi dưỡng cho các em tri thức và làm phong phú đời sống tâm hồn, hướng các em tới Chân – Thiện – Mĩ. Trên tinh thần đó, dần hình thành và phát triển phẩm chất, NL của HS. 

Tuy nhiên, qua thực tiễn quá trình giảng dạy, khảo sát thực tế tại trường THPT Hoàng Mai, chúng tôi nhận thấy rằng bên cạnh các em có tinh thần học tập nghiêm túc, có ý thức hình thành và rèn luyện những NL và phẩm chất tốt đẹp qua bộ môn này, vẫn còn đó tình trạng, HS theo định hướng ban KHTN thường xem nhẹ vai trò môn Ngữ văn, nhất là phần ĐHVB. Thái độ, tâm lí tiếp cận môn học này gần như không có sự hứng thú, ít có sự tích cực trong hoạt động học tập dẫn đến tình trạng học đối phó. Vì vậy, kết quả học tập, thi cử môn học này thu được từ HS chưa cao.  

Đội ngũ GV môn Ngữ văn, về cơ bản đều có NL chuyên môn vững vàng, tận tâm và có tinh thần trách nhiệm cao trong giảng dạy, đã rất cố gắng đổi mới PPDH để có những bài giảng hay, lí thú và hấp dẫn cho các em. Tuy nhiên, còn một bộ phận GV chưa có giải pháp hiệu quả nhằm kích thích NL tự học, tự nghiên cứu, NL cảm thụ văn chương cho các em, nhất là khi được phân công giảng dạy môn Ngữ văn ở các lớp ban KHTN. PPDH được sử dụng chủ yếu vẫn thiên về kiểu thầy cô giảng, ghi bảng hoặc trình chiếu qua slide, còn trò chỉ việc nghe, ghi nhớ và biết nhắc lại đúng những điều đã được giảng là đủ. Cách dạy này gần như không hình thành được phẩm chất, NL nào ở HS, mặc dù, đối tượng HS ban KHTN có rất nhiều tiềm năng về tư duy, khả năng sáng tạo. Vì vậy, giờ ĐHVB chưa thu hút được sự chú ý của các em, HS ngày càng tỏ ra bàng quan, thờ ơ với văn chương.  

Đứng trước thực tiễn này, bản thân chúng tôi luôn trăn trở, mong muốn tìm ra giải pháp để HS THPT nói chung, HS ban KHTN nói riêng có tinh thần, ý thức thái độ đúng đắn với bộ môn. Cao hơn là, các em sẽ yêu thích môn Văn đồng thời nâng cao chất lượng học tập môn học này. 

Chính từ những lý do trên, chúng tôi mạnh dạn đem những hiểu biết và kinh nghiệm tích lũy được trong quá trình dạy học xin được trình bày đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng học tập môn Ngữ văn (phần Đọc -hiểu văn bản) cho HS ban khoa học tự nhiên ở trường THPT theo định hướng phát triển NL”. Qua đó, chúng tôi mong muốn đóng góp vào việc nâng cao chất lượng học- thi môn học Ngữ văn cho HS nói chung, HS ban KHTN nói riêng. Đồng thời, hình thành ở các em những NL cần có đáp ứng yêu cầu theo định hướng của chương trình GDPT mới.  

1. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài. 

2.1. Mục đích nghiên cứu  

• Thấy được thực trạng của việc học tập phân môn ĐHVB của HS THPT ban KHTN  
• Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy- học môn Ngữ văn, phần ĐHVB cho HS THPT ban KHTN theo định hướng phát triển NL HS  
• Định hướng thiết kế giờ dạy học ĐHVB có vận dụng các hình thức và phương pháp dạy- học Ngữ văn phù hợp với đối tượng HS THPT ban KHTN  

2.2. Phạm vi nghiên cứu 

Người viết nghiên cứu một số giải pháp nâng cao chất lượng học tập môn 

Ngữ văn (phần ĐHVB) cho HS ban KHTN ở trường THPT ở khối lớp 10, 12 

1. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 

3.1. Khách thể nghiên cứu 

• Quá trình giảng dạy kiến thức phần ĐHVB cho HS THPT nói chung, ở lớp thuộc ban KHTN nói riêng 
• Quá trình học tập, ôn luyện của HS ban KHTN 
• Các PPDH, HTDH phần ĐHVB tại trường THPT cho lớp thuộc ban KHTN 

3.2. Đối tượng nghiên cứu 

 HS khối lớp 10,12 trường THPT Hoàng Mai (ban cơ bản) không có tiết tự chọn môn Ngữ văn.  

4. Phương pháp nghiên cứu 

• Phương pháp điều tra, phỏng vấn  
• Phương pháp thống kê, so sánh  
• Phương pháp phân tích, khái quát hóa, hệ thống hóa – Phương pháp thực nghiệm sư phạm….  

5. Kế hoạch nghiên cứu 

• Đề tài nghiên cứu trong một thời gian khá dài, từ năm 2019 đến nay. Nó đúc rút từ kinh nghiệm giảng dạy của những người viết và từ việc đánh giá kết quả học tập của HS, trong đó có HS ban KHTN. 
• Thời gian viết và hoàn thiện: 2021-2022 

1. Những đóng góp của đề tài