SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học và quản lý học sinh học online tại trường THPT huyện Văn Chấn

I. MÔ TẢ SÁNG KIẾN:
1. Tình trạng các giải pháp đã biết:
Dịch viêm phổi cấp Covid-19 buộc ngành giáo dục phải cho học sinh nghỉ học dài ngày, bị động và các hoạt động dạy học bị gián đoạn.Quađó, cũng cho thấy việc tương tác giữa giáo viên và học sinh lâu nay còn lỏng lẻo, mang nặng tính truyền thống, chưa tận dụng hết nguồn công nghệ đangcó. Việc chuyển trạng thái từ dạy học trực tiếp sang trực tuyến khiến nhiều nhà trường lúng túng, triển khai chậm ảnh hưởng đến việc dạy và học. Hiện nay có rất nhiều đơn vị phát triển và phát hành các nền tảng phần mềm để dạy học trực tuyến, tuy nhiên chưa có các đánh giá và phân tích ưu nhược điểm cụ thể của từng phần mềm. Do dó nhà trường khó lựa chọn phần mềm phù hợp nhất cho giáo viên và học sinh của mình.
Hơn nữa, việc quản lý học sinh học tập online, giao nhiệm vụ học tập cho học sinh online cũng gặp nhiều khó khăn. Đối với một giờ học trên lớp, trong không gian lớp học, thầy và trò được trao đổi trực tiếp, các hoạt động diễn ra nhịp nhàng đôi khi vẫn không tránh khỏi sự nhàm chán hay hoạt động dạy – học chưa thực sự hiệu quả. Vậy khi học sinh học tập trực tuyến, không gian học tập bị hạn chế, tương tác giữa thầy cô và học sinh bị giảm đi đáng kể, làm thế nào để tiết học vẫn diễn ra một cách hiệu quả, học sinh có hứng thú học tập và phát huy được tính tích cực của mình hẳn là một bài toán mà nhiều giáo viên quan tâm.
Từ năm học 2019-2020 đến nay, tôi được nhà trường giao là tổ trưởng tổ tư vấn và hỗ trợ dạy học trực tuyến có trách nhiệm nghiên cứu các văn bản liên quan, các phần mềm hỗ trợ; tư vấn các nội dung, bảng biểu phục vụ cho công tác dạy học trực tuyến; hỗ trợ kĩ thuật cho giáo viên trong quá trình tổ chức thực hiện công tác dạy học trực tuyến của nhà trường. Trong SKKN này tôi xin chia sẻ lại với các thầy cô và nhà trường một số vấn đề và giải pháp đó là: phân tích và so sánh ưu nhược điểm các phần mềm dạy học trực tuyến hiện có, chia sẻ một số kỹ thuật để quản lý, điểm danh học sinh học trực tuyến. Chia sẻ một số cách làm để giao nhiệm vụ, bài tập cho học sinh học trực tuyến.
Hy vọng rằng SKKN “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học và quản lý học sinh học online tại trường THPT huyện Văn Chấn” của tôi giúp thầy cô khắc phục được những hạn chế đã nêu ở trên góp phần hỗ trợ việc dạy và học của nhà trường đảm bảo “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”
2. Nội dung các giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến:
2.1 Mục đích của các giải pháp:
Phân tích, so sánh các nền tảng dạy học trực tuyến hiện có. Đưa ra các ưu điểm, nhược điểm của từng phần mềm, từ đó lựa chọn phần mềm phù hợp nhất để triển khai trong toàn trường,
Chia sẻ một số kỹ thuật để quản lý học sinh học trực tuyến. Từ đó giúp giáo viên và nhà trường nắm được tình hình học tập trực tuyến của từng lớp.
Chia sẻ các hình thức và một số cách giao bài cho học sinh qua mạng giúp giáo viên đánh giá được học sinh trong thời gian học tập trực tuyến.
Thời gian áp dụng trướchếtlàđểvận dụng trong thời gian nghỉ dịch, và lâu dài hơn là việc dạy học và quản lí học sinh online khi nhà trường chuyển trạng thái dạy học.
2.2 Nội dung cácgiải pháp:
2.2.1Cơ sở lý luận.
* Cơ sở pháp lí.
Công văn số 793/BGDĐT-GDTrH ngày 12/3/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc tăng cường dạy học qua internet, dạy học qua truyền hình trong thời gian học sinh nghỉ đến trường để phòng, chống Covid-19.
Kế hoạch số 234/KH-UBND ngày 19/10/2021 của UBND Tỉnh Triển khai thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” trên địa bàn tỉnh Yên Bái.
Kế hoạch số 199/KH-SGDDT ngày 28/10/2021 của SGD&ĐT về Tổ chức các hoạt động giáo dục đảm bảo “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” trên địa bàn tỉnh Yên Bái;
Kế hoạch số 62 /KH-THPTVC Ngày 03/11/2021 của Trường THPT huyện Văn Chấn về tổ chức dạy học “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” năm học 2021-2022 tại nhà trường.
* Một số khái niệm về dạy học và giáo dục trực tuyến.
Theo Wikipedia, giáo dục trực tuyến (hay còn gọi là e-learning) là phương pháp học ảo thông qua máy vi tính, điện thoại thông minh nối mạng đối với một máy chủ ở nơi khác có lưu trữ sẵn bài giảng điện tử và phần mềm cần thiết để có thể hỏi/yêu cầu/ra đề cho học sinh học trực tuyến từ xa. Giáo viên có thể truyền tải hình ảnh và âm thanh qua đường truyền qua băng thông rộng hoặc kết nối không dây (WiFi, WiMAX), mạng nội bộ (LAN). Mở rộng ra, các cá nhân hay các tổ chức đều có thể tự lập ra một trường học trực tuyến (e-school) mà nơi đó vẫn nhận đào tạo hoạc viên, đóng học phí và có các bài kiểm tra như các trường học khác.
Theo Tiến sĩ Vũ Thế Dũng (báo Thanh Niên ngày 12/02/2020) có thể chia giáo dục trực tuyến theo năm bậc như sau:

Bậc 1 gồm 100% lớp học truyền thống. Ở bậc 2, E-Learning chỉ là nền tảng lưu trữ và chia sẻ một số tài nguyên học tập. Ở, bậc 3, E- Learning được sử dụng rộng rãi hơn, nhiều tài nguyên hơn, nhưng lớp học trực tiếp vẫn là chủ đạo.
Ở bậc 4, E-Learning kết hợp trong phương thức và triết lý giáo dục, và trở thành một thành phần quan trọng của quá trình tổ chức lớp học với các triết lý như lớp học đảo ngược (flipped classroom). Đây là bậc cao. Ở mức độ này, có sự hiểu biết và đầu tư mạnh của lãnh
đạo nhà trường, nhưng E-Learning vẫn chỉ là công cụ dạy và học chứ chưa thay đổi cấu trúc và mô hình vận hành của nhà trường.
Theo những quan điểm trên thì phần lớn các trường công lập hiện nay, giáo dục trực tuyến đang ở cấp độ 1 và 2, điều này chưa tương xứng với thời đại công nghệ 4.0.
2.2.2 Phân tích các nền tảng phần mềm dạy học trực tuyến
Ngay từ những năm học trước, khi nhà trường bắt đầu chuyển trạng thái sang dạy học trực tuyến. Tôi nghiên cứu từng phần mềm dạy học trực đang có trên internet. Thử áp dụng tại nhà trường một số phần mềm để tìm ra phần mềm phù hợp nhất với đối tượng giáo viên và học sinh của mình. Qua quá trình tìm hiểu và sử dụng tôi phân tích 6 phần mềm thường dùng trong dạy học trực tuyến như sau: a. Ứng dụng Zoom Cloud Meeting Nhà phát hành: Zoom Video Communications
Nền tảng hỗ trợ: Mac, Windows, Android và cả IOS.
Zoom hay gọi đầy đủ là Zoom Cloud Meeting. Đây là một trong những ứng dụng hữu ích cho các cuộc họp trực tuyến, học online, thảo luận nhóm… trên nền tảng đơn giản và dễ sử dụng. Zoom Cloud Meeting hỗ trợ video, âm thanh, hình ảnh và chia sẻ màn hình chất lượng cao trên cả 4 nền tảng. Bản Beta của Zoom được phát hành ngày 10/9/2012, đến 25/1/2013, phiên bản chính thức đầu tiên của Zoom được ra mắt người dùng. Sau nhiều lần cập nhật Zoom đã hoàn thiên hơn nhiều và khắc phục được các vấn đề về bảo mật. Khi nhắc đến phần mềm học trực tuyến thường là nhắc đến Zoom đầu tiên. Vì phần mềm sử dụng miễn phí, tham gia được nhiều người trong cùng một lớp học. Chất lượng âm thanh, hình ảnh tốt. Sau quá trình dùng tôi rút được ra một số ưu nhược điểm sau:
Ưu điểm Nhược điểm
Sử dụng được trên cả điện thoại và máy tính Bản miễn phí giới hạn thời gian dưới 40 phút
Hỗ trợ đa nền tảng Có thể xuất hiện vấn đề về bộ đệm nếu sử dụng với hệ điều hành cũ
Giao diện đơn giản, dễ sử dụng Thỉnh thoảng bị out do quá tải băng thông
Cung cấp nền tảng sử dụng miễn phí
Bản miễn phí cho phép số lượng tham gia đến 100 người
b. Ứng dụng Skype
– Nhà phát hành: Skype Technologies
– Nền tảng hỗ trợ: Windows, macOS, Linux, Android, iOS, Windows Phone, HoloLens, Xbox One.
Skype là một trong những sự lựa chọn lý tưởng cho việc tổ chức lớp học trực tuyến hoặc họp, thảo luận qua online. Người dùng có thể sử dụng Skype trên điện thoại lẫn máy tính để thực hiện các cuộc gọi video, gửi tin nhắn tức thời như SMS,…Được cho ra mắt người dùng lần đầu vào ngày 29/8/2003 và phát triển nhanh chóng về cả lượng người dùng và phần mềm. Skype thích nghi với hầu hết mọi cấu hình, chỉ cần đảm bảo tốc độ mạng mà không cần lo về vấn đề trả thêm bất kì chi phí nào.
Ưu điểm Nhược điểm
Đơn giản, dễ sử dụng Để đảm bảo chất lượng tốt bài dạy thì số HS tham gia nên tối đa là 5 người
Hỗ trợ cho nhiều nền tảng khác nhau Không hỗ trợ gửi tin nhắn offline
Sử dụng hoàn toàn miễn phí Không có chức năng chia sẻ màn hình
Quản lý nhóm và quản lý lịch sử chat tốt
c. Ứng dụng Microsoft Teams
– Nhà phát hành: Microsoft
– Nền tảng hỗ trợ: Windows, macOS, iOS, Android
Microsoft Teams cũng là cái tên phổ biến không kém, được người dùng biết đến như một hệ thống cung cấp meetings, chat, notes và cả tập đính kèm. Microsoft Teams tích hợp với bộ office 365 nên có nhiều tính năng mở rộng và độ bảo mật cao.
Ứng dụng Microsoft Teams được công bố tại buổi hội thảo ở New York và cho ra mắt vào ngày 14 tháng 3 năm 2017. Đây là ứng dụng vừa cho phép dùng miễn phí, vừa có thể trả phí để nâng cấp tài khoản. Khi vừa mới bắt đầu ra mắt, Microsoft Teams cung cấp miễn phí đến người dùng cá nhân, nhưng Microsoft cũng cho biết, để sử dụng những tính năng cao cấp hơn sẽ phải trả với mức phí 6,99$/mỗi tháng (hoặc giá 9,99$ cho gia đình cho 6 người). Bên cạnh đó, Microsoft Teams cũng cung cấp gói cước dành cho doanh nghiệp từ 8 – 35$/ tháng tùy theo gói và tính năng khác nhau.
Ưu điểm Nhược điểm
Chia lớp và lên lịch theo TKB Số lượng kênh hạn chế
Băng thông rộng, ít khi bị out Giao diện bằng tiếng anh gây nên nhiều bất tiện
Tài liệu được lưu trữ trong trong trang SharePoint Cài trên laptop chiếm nhiều ram, nặng máy
Tính bảo mật cao từ tập đoàn Microsoft
d. Ứng dụng Google Classroom
Google Classroom giúp tổ chức một lớp học thông qua sự hỗ trợ 3 tính năng quan trọng: Giao tiếp, Giao bàitập và Lưu trữ. Theo đánh giá khách quan, Google Classroom có những ưu thế nổi bật.
Ưu điểm Nhược điểm
Dễ dàng sử dụng và có thể truy cập từ tất cả các thiết bị. Người dùng cần tạo một tài khoản Google Education nếu muốn sử dụng dịch vụ
Google Classroom được phân phối thông qua bộ công cụ Google Apps for
Education hoàn toàn miễn phí Các thành viên phải được đăng ký dưới cùng 1 tên miền nếu muốn được xếp vào cùng nhóm
Bằng cách tập trung các tài liệu eLearning vào một vị trí dựa trên Cloud, bạn có thể không cần giấy tờ và không cần lo lắng về việc in, phát,….! Nguồn cấp dữ liệu hoạt động không cập nhật tự động, vì vậy người học sẽ cần phải làm mới thường xuyên để không bỏ lỡ các thông báo quan trọng.
Giao diện sạch sẽ và thân thiện với người dùng Người dùng cần tạo một tài khoản Google Education nếu muốn sử dụng dịch vụ
e. Phần mềm K12online
Hệ thống Quản lý Học và Thi trực tuyến K12Online là hệ thống hỗ trợ công tác quản lý việc học và thi trực tuyến dành riêng cho các cơ sở giáo dục phổ thông và các cơ sở giáo dục thường xuyên do Tập đoàn Viettel xây dựng và phát triển. Hệ thống được thiết kế bám sát các văn bản quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo như Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT, có đầy đủ nghiệp vụ của mọi đối tượng, từ đối tượng quản lý như Sở/Phòng/trường đến Giáo viên, Học sinh.
Ưu điểm Nhược điểm
Đầy đủ tính năng của một hệ thống quản lý học tập trực tuyến và kiểm tra, đánh giá trực tuyến cho mọi đối tượng (từ cán bộ quản lý đến giáo viên và học sinh) Gặp lỗi khi cài trên win7
Được thiết kế và xây dựng dựa trên các định hướng và yêu cầu, tiêu chuẩn của Xây dựng trên nền tảng của zoom
Ưu điểm Nhược điểm
Chính phủ và Bộ GD&ĐT quy định và ban hành
Cung cấp tính năng quản trị theo mô hình quản lý phân cấp rõ ràng (Sở, Phòng, trường) và đồng bộ dữ liệu với các phần mềm khác như SMAS, ViettelStudy,
SSO, CSDLN Lên lịch trên web nhưng giảng dạy trên phần mềm gây bất tiện cho GV
Giáo viên có thể quản lý lớp học một cách dễ dàng qua các báo cáo, thống kê và lịch sử học tập trên hệ thống. Đã hết thòi gian dùng thử, Hiện tại muốn sử dụng phải trả phí
f. Phần mềm MobiEdu MobiEdu là nền tảng giáo dục trực tuyến của MobiFone dành cho cả người dạy, người học, các doanh nghiệp có nhu cầu đào tạo và nhà cung cấp nội dung giáo dục.
Ưu điểm Nhược điểm
Giáo viên, giảng viên có thể dễ dàng mở dạy học online qua video hoặc mở lớp học tương tác trực tuyến dựa trên nền tảng và kho giao diện sẵn có; hoặc có thể gửi video bài giảng để hợp tác với MobiEdu Phức tạp khi tạo tên miền cho trường và tạo TK cho GV, HS
Cổng khóa học trực tuyến mSkill cung cấp hàng trăm khóa học trực tuyến với các gói cước hấp dẫn chỉ tử 5.000đ/ ngày, thanh toán hàng ngày đơn giản qua tài khoản di động. Xây dựng trên nền tảng của zoom
Hệ thống thi, kiểm tra tốt Là phần mềm có tính phí
Từ những phân tích ưu nhược điểm vừa nêu trên cùng với việc đã áp dụng các phần mềm đó tại nhà trường. Tôi thấy rằng 2 phần mềm do Việt Nam phát triển là K12online và Mobiedu có nhiều ưu điểm có đủ tính năng của một hệ thống quản lý học tập trực tuyến và kiểm tra, đánh giá trực tuyến. Tuy nhiên vì có tính phí nên sau khi hết hạn dùng thử nhà trường vẫn chưa ra hạn.Tuỳ vào điều kiện của từng nhà trường có thể lựa chọn các phần mềm phù hợp với đối tượng HS của mình. Hiện nay tôi đang sử dụng phần mềm zoom để tổ chức dạy học khi phải chuyển trạng thái. Quy trình để thực hiện như sau: