SKKN Tổ chức dạy –học thực hành chủ đề “Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại” để PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS THPT trong dạy học lịch sử lớp 10 – CTGDPT mới – KNTT

Phần I. Mở đầu. 

1. Lí do chọn đề tài. 

Đất nước đang vươn mình trong xu thế hội nhập toàn cầu hóa đặt ra mục tiêu đòi hỏi ngành giáo dục đào tạo nguồn nhân lực chất lượng đảm bảo đáp ứng nhu cầu xã hội. Phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh là mục tiêu quan trọng của đổi mới chương trình GDPT trong giai đoạn hiện nay. Chương trình giáo dục tổng thể (2018) đã xác định mục tiêu: “Chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hóa mục tiêu giáo dục phổ thông giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức vào đời sống và tự học suốt đời”. Bước vào cấp học mới- học sinh THPT đang rất mơ hồ về việc lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân. Giáo viên không chỉ giáo dục tâm, trí, thể, mĩ mà còn một trọng trách giáo dục định hướng nghề nghiệp cho HS coi đây là một nhiệm vụ quan trọng để đáp ứng yêu cầu của đổi mới. 

Chương trình Giáo dục phổ thông ở nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục định hướng nội dung dạy- học sang chương trình định hướng PTNL và định hướng lựa chọn nghề nghiệp. Từ mục tiêu muốn học sinh cần biết cái gì sang mục tiêu học sinh biết và có thể làm được những gì? Năm học 2022 – 2023,là năm học khởi đầu thực hiện CTGDPT – 2018 của lớp 10, đây là một chương trình mới, mở ra nhiều cơ hội hơn cho các em học sinh nhưng các em cũng gặp phải không ít khó khăn, thách thức. Bởi vậy đòi hỏi người dạy phải không ngừng đổi mới sáng tạo PPDH, lựa chọn kỉ thuật dạy học phù hợp (PPDH tích cực) để hình thành PTNl, phẩm chất trên cơ sở đó giúp học sinh nhận thấy năng lực sở trường của bản thân để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp cho mình trong tương lai đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.  

Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa 

XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là “Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân”. Công cuộc đổi mới hiện nay đòi hỏi giáo dục phổ thông phải đào tạo những con người toàn diện, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước. Mỗi môn học trong trường phổ thông với đặc trưng của mình đều phải góp phần đào tạo thế hệ trẻ. Môn lịch sử, với những đặc trưng riêng của mình cũng có một vị trí xác định trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra. 

Chương trình lịch sử 10 – CTGDPT 2018 là môn học bao hàm tích hợp khá nhiều kiến thức của các môn khoa học khác. Với sự đổi mới chương trình, đổi mới nội dung của môn học hầu như tất cả các chủ đề đều thể hiện rõ định hướng PTNL của HS. Đặc biệt với bước đầu thực hiện chương trình mới tiếp cận với những chủ đề mang tính định hướng nghề nghiệp kết hợp với một số giờ thực hành lịch sử bổ ích và lí thú đã tạo sự chuyển biến quan trọng trong dạy – học lịch sử. Nhằm giúp thế hệ trẻ PTNL của bản thân vững vàng bước vào cuộc sống, biết lựa chọn cho mình một ngành nghề phù hợp với xu thế nhu cầu phát triển của xã hội, hoàn cảnh của gia đình, năng lực và sự hứng thú của bản thân chúng tôi mạnh dạn đề xuất Đề tài “ Tổ chức dạy –học thực hành chủ đề “Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại” để PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS THPT trong dạy học lịch sử lớp 10 – CTGDPT mới”  hiện nay. 

• Mục đich nghiên cứu. 

Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về dạy – học PTNL trong dạy – học lịch sử và định hướng nghề nghiệp trong tổ chức dạy –học thực hành cho HS hiện nay.   

• Đối tượng nghiên cứu. 

Dạy học thực hành : Bài 4 . Sử học với một số lĩnh vực ngành nghề hiện đại- (Chủ đề 2-Vai trò của sử học) để PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS THPT hiện nay. 

• Giới hạn và phạm vi nghiên cứu. 

4.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu. 

Đề tài tập trung nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn dạy- học PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS THPT trong dạy – học Lịch sử lớp 10 CTGDPT mới. 

• 2.Giới hạn địa bàn nghiên cứu. 

Đề tài được nghiên cứu ở một số trường THPT trên địa bànhuyện Đô Lương và huyện Tân Kì tỉnh Nghệ An. 

• Nhiệm vụ nghiên cứu.  

Sáng kiến này nghiên cứu các nội dung sau đây:  

• Lý thuyết về dạy – học PTNL và định hướng nghề nghiệp cho học sinh.  – Phân tích đặc điểm, mục tiêu dạy – học PTNL định hướng lựa chọn ngành nghề cho học sinh. 
• Thực trạng của dạy –  học lịch sử và việc PTNL , định hướng lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh ở các trường THPT hiện nay. 
• Giải pháp thực hiện 
• Thiết kế giờ dạy thực hành lịch sửở  nội dung “Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại” Lịch sử lớp 10 để PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS lớp 10 THPT. 

6. Phương pháp nghiên cứu. 

• Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận; 

+ Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống nguồn thông tin , các văn kiện ,tài liệu, tư liệu của Đảng,Nhà nước và địa phương,tài liệu liên quan đến đề tài để thiết lập cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu.. 

+ Nghiên cứu lí luận về tự học, bồi dưỡng năng lực tự học. 

• Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 

+ Phương pháp điều tra khảo sát  theo bảng hỏi để tìm hiểu thực trạng dạy- học PTNL và định hướng nghề nghiệp ở trường THPT dành cho HS; dành cho GV nói chung và GV lịch sử nói riêng. 

+ Phương pháp phỏng vấn giáo viên và học sinh, các nhà quản lý giaó dục nhằm có được những thông tin cụ thể về dạy – học  PTNL để định hướng nghề nghiệp cho HS THPT  để làm sáng tỏ những nhận định khách quan của kết quả nghiên cứu. 

+ Nghiên cứu các sản phẩm của học sinh , giáo án hướng dẫn của GV… 

+ Phương pháp thống kê toán học sử dụng để tính toán các tham số , so sánh kết quả đối chứng. 

7. Đóng góp của sáng kiến. 

Sáng kiến góp phần khẳng định vị trí, tầm quan trọng của việc phát triển năng lực nói chung và việc định hướng lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh trong dạy – học lịch sử nói riêng. 

Sáng kiến đã đánh giá một phần về thực trạng dạy –  học lịch sử  ở trường THPT hiện nay đặc biệt là việc PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS trong quá trình tổ chức DH thực hành  lịch sử.  Sáng kiến còn bước đầu xác định nội dung và tiêu chí của PTNL và định hướng lựa chọn nghề  nghiệp trong dạy học lịch sử. Trên cơ sở đó, sáng kiến đề xuất một số biện pháp sư phạm để PTNL và định hướng nghề nghiệp cho HS trong dạy – học thực hành chủ đề “Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại” (Lịch sử lớp 10 – CTGDPT 2018)  

Thông qua đề tài chúng tôi muốn đóng góp thêm cùng các bạn đồng nghiệp bộ môn về phương pháp PTNL và định hướng lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh THPT hiện nay, khắc phục  những  khó khăn hạn chế của thực trạng. 

Giúp học sinh mở rộng, nâng cao được kiến thức hiểu biết một cách cụ thể chính xác và phong phú về mối quan hệ của sử học với một số ngành nghề hiện đại để từ đó giúp các em lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu phát triển của xã hội, năng lực của bản thân va hoàn cảnh của gia đình. 

Rèn luyện và phát triển cho các em năng lực tìm hiểu lịch sử, nhận thức và tư duy lịch sử, năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn, năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo…