SKKN Vận dụng quan điểm dạy học phân hóa để xây dựng và tổ chức thực hiện chuyên đề động lực học – vật lí 10 góp phần phát triển một số phẩm chất, năng lực học sinh

PHẦN MỘT. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Vật lí là một môn khoa học cơ bản của chương trình giáo dục phổ thông, trong hệ thống giáo dục của nước ta. Học tập tốt môn Vật lí giúp học sinh có tư duy sáng tạo, làm cho con người linh hoạt hơn năng động hơn trong cuộc sống cũng như trong học tập và công việc. Công cuộc đổi mới đã đưa nước ta vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, đạt được những thành tựu to lớn nhưng vẫn chưa phát triển vững chắc, chất lượng nguồn nhân lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao, môi trường văn hoá còn tồn tại nhiều hạn chế, chưa hội đủ các nhân tố để phát triển nhanh và bền vững. Để bảo đảm phát triển bền vững, đổi mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết nhằm mục đích nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị cho các thế hệ trẻ phẩm chất và năng lực thích ứng cao trước thực tiễn cuộc sống.
Phát triển năng lực, thế mạnh của mỗi học sinh là yêu cầu tất yếu đã được hoạch định trong chiến lược giáo dục quốc gia của Việt Nam. Nghị quyết số 29 của Hội nghị Trung ương 8, khóa XI đã nhấn mạnh: “Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh”
Chiến lược phát triển giáo dục của Bộ GD&ĐT Việt Nam đã nêu rõ sự cần thiết phải quan tâm tới từng cá nhân người học: “Vì người học có những mong muốn, nhu cầu khác nhau, điều kiện sống và học tập khác biệt, giáo dục chỉ thực sự có hiệu quả nếu không đồng nhất với tất cả mọi đối tượng. Giáo dục phải chú trọng nhiều hơn đến cơ hội lựa chọn trong học tập cho mỗi người học…”.
Dạy học phân hóa cũng là một trong những quan điểm để xây dựng Chương trình giáo dục phổ thông nói chung và Chương trình môn Vật lí nói riêng ở Việt Nam. Do đó, việc thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học Vật lí theo hướng phân hóa là một trong những yếu tố nhằm đảm bảo việc thực hiện được quan điểm xây dựng và thực hiện được Chương trình giáo dục phổ thông mới “Chương trình giáo dục phổ thông bảo đảm phát triển phẩm chất và năng lực người học” để “phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.” Vận dụng DHPH vào dạy học phù hợp với xu thế của dạy học hiện đại, đem lại hiệu quả thiết thực trong quá trình đổi mới căn bản nền giáo dục ở nước ta hiện nay.
Thực tiễn dạy học hiện nay ở trường THPT vẫn còn tình trạng giáo viên chưa quan tâm tới sự khác biệt của học sinh. Giáo viên thường thiết kế hoạt động dạy học đồng loạt cho tất cả học sinh trong lớp làm nảy sinh nhiều mâu thuẫn và hạn chế kết quả dạy học. Học sinh có trình độ trung bình bị quá tải về kiến thức, trong khi học sinh khá, giỏi ít có cơ hội tìm hiểu sâu hơn kiến thức của bài học và nhiều học sinh đã bị bỏ rơi trong lớp học.
Dạy học phân hóa trong môn Vật lí cho phép giáo viên lập kế hoạch dạy học một cách có chủ đích và hệ thống nhằm phát huy tối đa tiềm năng sẵn có của mỗi học sinh về phẩm chất, năng lực và hứng thú học tập. Tổ chức dạy học phân hóa hướng giáo viên tới việc điều chỉnh phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra, đánh giá,… phù hợp với từng cá nhân học sinh giúp các em hứng thú học tập và tiến bộ.
Từ những lí do trên tôi chọn đề tài nghiên cứu “Vận dụng quan điểm dạy học phân hóa để xây dựng và tổ chức thực hiện chuyên đề Động lực học lớp 10 góp phần phát triển một số phẩm chất, năng lực cho học sinh trường THPT Lê Lợi” để làm sáng kiến kinh nghiệm
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất quy trình và cách thức tổ chức dạy học phân hóa chuyên đề Động lực học lớp 10 nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, phát triển năng lực của học sinh trong học tập, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Vật lí ở trường phổ thông.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của tổ chức dạy học phân hóa chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Xác định các nguyên tắc và yêu cầu của việc tổ chức dạy học phân hóa chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Xây dựng quy trình tổ chức dạy học phân hóa chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Thiết kế và tổ chức dạy học phân hóa một số nội dung trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của đề tài.
– Đưa ra kết luận và kiến nghị đối với việc tổ chức dạy học phân hóa ở trường THPT.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu quy trình và cách thức tổ chức dạy học phân hóa chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
– Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về cách thức tổ chức dạy học phân hóa trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Về địa bàn nghiên cứu: Đề tài tiến hành khảo sát giáo viên và học sinh, tiến hành thực nghiệm tại Trường THPT Lê Lợi – Tân Kỳ – Nghệ An.
4. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp nghiên cứu phân tích và tổng hợp tài liệu: Tác giả đã nghiên cứu tài liệu (về DHPH, PPDH Vật lí, chỉ thị của Bộ GD&ĐT,…); trang Web có liên quan; chương trình và sách giáo khoa Vật lí 10 THPT mới. Tác giả đã thu thập, lựa chọn, phân tích, tổng hợp các tài liệu một cách tổng thể, toàn diện và khoa học để có cái nhìn khách quan, chính xác về các vấn đề nghiên cứu.
– Phương pháp chuyên gia: trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả thường xuyên tham khảo ý kiến đồng thời trao đổi với giáo viên phổ thông có nhiều kinh nghiệm dạy học môn Vật lí để đưa ra kết luận chính xác.
– Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp các hoạt động dạy của mình để thấy được hiệu quả của việc tổ chức dạy học phân hóa đến hoạt động học của từng học sinh. Quan sát hành vi, thái độ học tập của mỗi học sinh, ghi chép sự thay đổi để đưa ra nhận xét, đánh giá chính xác về kết quả thu được.
– Phương pháp điều tra, khảo sát: Điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn giáo viên và học sinh trong trường THPT để có kết luận chính xác về thực trạng dạy học Vật lí ở trường THPT nói chung và thực trạng việc tổ chức dạy học phân hóa môn Vật lí nói riêng.
– Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tác giả đã xác định cụ thể mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng, nội dung tiến hành thực nghiệm. Ghi chép giờ dạy thực nghiệm cùng với kết quả phân tích bài kiểm tra, phiếu khảo sát,… làm cơ sở để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của việc tổ chức DHPH Chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Phương pháp thống kê toán học: để xử lí các số liệu đã thu thập được, định lượng các kết quả thực nghiệm, làm cơ sở để minh chứng cho tính hiệu quả của đề tài.
5. Tính mới của đề tài
– Hệ thống hóa cơ sở lí luận của dạy học phân hóa và làm sáng tỏ khả năng vận dụng DHPH trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Đề xuất được nguyên tắc, yêu cầu, quy trình và cách thức tổ chức DHPH chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT.
– Điều tra, đánh giá được thực trạng việc tổ chức DHPH trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 ở trường THPT và khảo sát được năng lực của học sinh lớp 10 THPT
– Thiết kế và tổ chức DHPH một bài trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 THPT theo quan điểm DHPH khác.
– Đã chứng minh được tính hiệu quả và khả thi của tổ chức DHPH trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 THPT qua kết quả TN sư phạm;
– Đưa ra kết luận và kiến nghị có ý nghĩa khoa học và thực tiễn.
6. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần Đặt vấn đề, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo, cấu trúc đề tài gồm 3 chương.
Chương I. Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc xây dựng và tổ chức thực hiện dạy học phân hóa trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 THPT
Chương II. Xây dựng quy trình và cách thức tổ chức thực hiện dạy học phân hóa trong chuyên đề Động lực học Vật lí lớp 10 THPT
Chương III. Thực nghiệm sư phạm và khảo sát
PHẦN HAI. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM DẠY HỌC PHÂN HÓA ĐỂ XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC
HIỆN CHUYÊN ĐỀ ĐỘNG LỰC HỌC VẬT LÍ 10 THPT NHẰM PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH
1.1 Cơ sở lí luận
1.1.1 Dạy học phân hóa
1.1.1.1 Quan niệm về dạy học phân hóa
DHPH được thực hiện ở rất nhiều quốc gia trên thế giới và đang là một trong những quan điểm được quan tâm trong thời kì đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam.
Theo Hall, “DHPH là cách tiếp cận dạy và học đáp ứng những đối tượng HS khác nhau trong cùng một lớp nhằm mục đích tối đa hóa năng lực của mỗi cá nhân bằng cách tạo ra cho người học quá trình dạy học phù hợp nhất với họ”. Lewis và Batts nhìn nhận: “DHPH được xem như quá trình điều chỉnh nội dung dạy học, kế hoạch dạy học và môi trường học nhằm đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của tất cả học sinh”.
Bên cạnh đó Tomlinson, Brimijoin và Narvaez cũng nhận thấy: “DHPH là một triết lí dạy học dựa trên tiền đề cho rằng học sinh học tốt nhất khi giáo viên điều chỉnh quá trình dạy học cho phù hợp với trình độ, sở thích và PCHT của các em”.
Jenifer Fox và Whitney Hoffman cho rằng: “DHPH bao hàm việc lập kế hoạch giảng dạy, các phương pháp đánh giá phù hợp với các cấp độ khác nhau về kiến thức, sở thích, nền tảng văn hoá, các nhu cầu thể chất và xã hội của học sinh “.
Tôn Thân đưa ra khái niệm: “DHPH là một quan điểm dạy học đòi hỏi phải tổ chức, tiến hành các hoạt động dạy học dựa trên những khác biệt của người học về năng lực, sở thích, nhu cầu, các điều kiện học tập, nhằm tạo ra những kết quả học tập tốt nhất và sự phát triển tốt nhất cho từng người học, đảm bảo công bằng trong giáo dục”.
Theo Lê Thị Thu Hương:“DHPH là một cách tiếp cận dạy học mà ở đó giáo viên điều chỉnh quá trình dạy học cho phù hợp với từng cá nhân hoặc nhóm học sinh nhằm phát triển tối đa năng lực học tập của mỗi em”.
Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chương trình tổng thể nêu rõ: “Chương trình giáo dục phổ thông bảo đảm phát triển phẩm chất và năng lực người học thông qua nội dung giáo dục với những kiến thức, kĩ năng cơ bản, thiết thực, hiện đại; hài hoà đức, trí, thể, mĩ; chú trọng thực hành, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống; tích hợp cao ở các lớp học dưới, phân hoá dần ở các lớp học trên; thông qua các phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục phát huy tính chủ động và tiềm năng của mỗi học sinh” và “DHPH là định hướng dạy học phù hợp với các đối tượng học sinh khác nhau, nhằm phát triển tối đa tiềm năng vốn có của mỗi học sinh dựa vào đặc điểm tâm – sinh lí, khả năng, nhu cầu, hứng thú và định hướng nghề nghiệp khác nhau của học sinh”.
Như vậy, DHPH là một quan điểm dạy học giáo viên thiết kế và tổ chức dạy học phù hợp với tình hình thực tế của học sinh, dựa vào đặc điểm cá nhân, tâm lí, sinh lí, nhu cầu, động cơ, hứng thú, nguyện vọng, điều kiện hoàn cảnh… của các em mà tìm cách dạy cho phù hợp để phát triển tối đa năng lực và phẩm chất của mỗi học sinh.
1.1.1.2 Vai trò của dạy học phân hóa đối với học sinh
Dạy học phân hóa sẽ giúp học sinh phát triển tối đa năng lực của từng học sinh, đặc biệt là năng lực đặc thù vì dạy học, giáo dục phân hóa là quá trình dạy học nhằm đảm bảo cho mỗi cá nhân người phát triển tối đa năng lực, sở trường, phù hợp với các yếu tố cá nhân, trong đó người học được tạo điều kiện để lựa chọn nội dung, độ khó, hình thức, nhịp độ học tập phù hợp với bản thân.
Dạy học phân hóa sẽ tạo định hướng dạy vừa sức với đối tượng, phát triển được năng lực của người học và tạo hứng thú cho người học. Bởi lẽ DHPH là một triết lí, một quan điểm dạy học, được coi như một định hướng để phát triển năng lực cho người học trong quá trình đổi mới giáo dục. Quan điểm DHPH được hình thành dựa trên nhiều cơ sở khác nhau như trình độ nhận thức của người học, nhu cầu của người học và trí tuệ của người học.
Tư tưởng chủ đạo của dạy học phân hóa sẽ là lấy trình độ phát triển chung của người học trong lớp làm nền tảng, sử dụng các biện pháp dạy học phân hóa phù hợp nên có khả năng đưa người học có trình độ yếu kém lên trình độ chung và người học giỏi lên trình độ cao hơn mức chung của cả lớp.
Dạy học phân hóa sẽ hướng tới các mục tiêu dạy học, nhằm hình thành, củng cố kiến thức, kĩ năng cho học sinh ở các giai đoạn học tập, giúp học sinh hình thành thế giới quan duy vật biện chứng, tạo hứng thú học tập, rèn luyện phẩm chất đạo đức của người lao động mới, giúp học sinh phát triển năng lực tư duy và hình thành những phẩm chất tư duy khoa học, giúp giáo viên kiểm tra năng lực, trình độ của học sinh; học sinh tự kiểm tra đánh giá năng lực của mình.
1.1.1.3 Đặc điểm của dạy học phân hóa
– Dạy học phân hóa mang tính hệ thống
Trong quá trình tổ chức dạy học phân hóa, giáo viên phải liên tục tìm hiểu học sinh một cách có hệ thống để tìm hiểu những điểm mạnh và những khó khăn của mỗi cá nhân học sinh. Giáo viên lập kế hoạch dạy học phù hợp với các năng lực khác nhau, sử dụng một hệ thống các PPDH, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá dành riêng cho từng học sinh để dần dần nâng tầm hiểu biết của các em.
– Dạy học phân hóa mang tính chủ động
Giáo viên chủ động tìm hiểu nhu cầu, đặc điểm cá nhân, động cơ, hứng thú, nguyện vọng, điều kiện hoàn cảnh của từng học sinh để lựa chọn hình thức tổ chức, PPDH, kiểm tra, đánh giá phù hợp, lựa chọn nội dung dạy học vừa sức từng đối tượng. Chủ động điều chỉnh nội dung dạy học phù hợp với năng lực nhận thức của học sinh trong lớp để tối đa hóa sự phát triển và thành công của mỗi học sinh.
Học sinh được trao quyền chủ động lựa chọn nội dung chủ đề học tập, tài liệu học tập, được lập kế hoạch nghiên cứu và cách thức thiết kế sản phẩm học tập. học sinh được giáo viên hướng dẫn kĩ năng tự học, được chủ động tìm kiếm thông tin. Học sinh luôn được tạo điều kiện để chủ động và tích cực chiếm lĩnh các mục tiêu của bài học.
– Dạy học phân hóa đòi hỏi sự kết hợp của nhiều hình thức tổ chức dạy học
Mỗi học sinh đều có phong cách và thế mạnh trí tuệ riêng nên thích học theo những cách khác nhau. Giáo viên phải lựa chọn đa dạng các hình thức tổ chức dạy học để khích lệ hứng thú học tập của học sinh. Việc kết hợp các hình thức tổ chức dạy học sẽ đáp ứng các nhu cầu học tập, giúp tối đa hóa kết quả học tập của các em.
– Dạy học phân hóa phát huy tính tích cực học tập của học sinh
Trong lớp học phân hoá, giáo viên thiết kế các hoạt động dạy học đáp ứng đa dạng năng lực, phong cách, đặc điểm trí tuệ của học sinh. Mỗi học sinh được nhận những nhiệm vụ học tập phù hợp với bản thân thì tính chủ động của học sinh sẽ được phát huy.
Trong một tiết học, giáo viên sử dụng nhiều hình thức tổ chức, PPDH, tài liệu học tập khác nhau đáp ứng đa dạng về phong cách và đặc điểm trí tuệ của học sinh thì tất cả các học sinh sẽ cùng nhiệt tình tham gia các hoạt động học tập.
– Dạy học phân hóa cung cấp nhiều cách thức tiếp cận nội dung, tiến trình, đánh giá kết quả học tập của học sinh
Mục đích là giúp học sinh có thể tiếp nhận và phát huy tốt nhất khả năng của mỗi em. Với các học sinh có năng lực khác nhau, giáo viên có thể tạo điều kiện để học sinh khá giỏi được luyện tập, nâng cao kiến thức đồng thời dành thời gian giúp đỡ các học sinh yếu trong lớp. Có thể cung cấp các tài liệu học khác nhau cho các nhóm đối tượng học sinh.
1.1.1.4 Ưu điểm và khó khăn khi tổ chức dạy học phân hóa
* Những ưu điểm của tổ chức dạy học phân hóa
– Dạy học phân hóa góp phần đổi mới PPDH, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá.
– Dạy học phân hóa hướng tới việc hình thành khả năng tự học, tự nghiên cứu ở mỗi học sinh.
– Dạy học phân hóa giúp phát triển tư duy của học sinh.
– Tạo cơ hội bình đẳng cho những học sinh có năng khiếu và cả những học sinh yếu, kém. Học sinh biết chia sẻ, khích lệ và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, thiết lập mối quan hệ tốt đẹp giữa giáo viên và học sinh
– Giáo viên luôn hỗ trợ học sinh vượt qua các thử thách để nâng cao trình độ của bản thân.
* Những khó khăn khi tổ chức dạy học phân hoá
– Đa số giáo viên đã quen với việc tổ chức dạy học đồng loạt cho tất cả học sinh trong lớp. Tổ chức dạy học phân hóa đáp ứng tốt nhất nhu cầu đa dạng của học sinh là việc không dễ thực hiện, đặc biệt là đối với các giáo viên trẻ.
– Đa số giáo viên các trường phổ thông hiện nay còn thiếu rất nhiều kiến thức về dạy học phân hóa do chưa được đào tạo.
– Phòng học nhỏ, sĩ số học sinh quá đông, cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học thiếu thốn, gây khó khăn cho việc tổ chức dạy học phân hóa.
– Dạy học phân hóa đòi hỏi giáo viên phải luôn học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, phải dành rất nhiều thời gian để tìm hiểu học sinh, giám sát sự tiến bộ của từng học sinh và phải biết cách thiết kế và tổ chức những bài giảng phù hợp với tất cả các học sinh trong lớp.
1.1.2 Yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực học sinh
Chương trình giáo dục phổ thông – Chương trình tổng thể được ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ yêu cầu cần đạt về phẩm chất năng lực học sinh:
– Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu sau: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
* Yêu nước:
Đây là truyền thống ngàn đời của dân tộc Việt Nam, được xây dựng và bồi đắp qua các thời kỳ từ khi ông cha ta dựng nước và giữ nước. Tình yêu đất nước được thể hiện qua tình yêu thiên nhiên, di sản, yêu người dân đất nước mình; tự hào và bảo vệ những điều thiêng liêng đó.
Yêu nước là yêu thiên nhiên, yêu truyền thống dân tộc, yêu cộng đồng và biết làm ra các việc làm thiết thực để thể hiện tình yêu đó. Để có được tình yêu này thì trẻ phải được học tập hàng ngày qua những áng văn thơ, qua những cảnh đẹp địa lý, qua những câu chuyện lịch sử và trẻ phải được sống trong tình yêu hạnh phúc mỗi ngày.
* Nhân ái:
Nhân ái là biết yêu thương, đùm bọc mọi người; yêu cái đẹp, yêu cái thiện; tôn trọng sự khác biệt; cảm thông, độ lượng và sẵn lòng giúp đỡ người khác.
Nhân ái là tôn trọng sự khác biệt của những người xung quanh, không phân biệt đối xử, sẵn sàng tha thứ, tôn trong về văn hóa, tôn trọng cộng đồng.
* Chăm chỉ:
Đức tính chăm học, chăm làm, hăng say học hỏi và nhiệt tình tham gia công việc chung sẽ giúp các em rèn luyện, phát triển bản thân để đạt được những thành công lớn lao trong tương lai.
Chăm chỉ thể hiện ở những kỹ năng học tập hàng ngày của trẻ, học mọi lúc mọi nơi, luôn dám nghĩ dám làm, dám đặt câu hỏi. Việc rèn nề nếp học tập chủ động, học tập qua trải nghiệm sẽ hỗ trợ trẻ hình thành phẩm chất đáng quý này.
* Trung thực:
Dù một người có giỏi đến đâu mà thiếu đi đức tính này thì vẫn là kẻ vô dụng.. Bởi thế nên ngay từ nhỏ, các học sinh cần được rèn luyện tính thật thà, ngay thẳng và biết đứng ra bảo vệ lẽ phải.
Trung thực là thật thà ngay thẳng, mạnh dạn nói lên ý kiến của mình, biết nhận lỗi, sửa lỗi, bảo vệ cái đúng cái tốt. Với môi trường học tập không áp lực, không nặng nề điểm số, khuyến khích học sinh nói lên chính kiến của mình thông qua các dạng học tập theo nhóm, hội thảo, tranh biện…sẽ dần hình thành tính cách chia sẻ, cởi mở cho học sinh.
* Trách nhiệm:
Chỉ khi một người có trách nhiệm với những gì mình làm thì đó mới là khi họ trưởng thành và biết cống hiến sức mình cho một xã hội tốt đẹp hơn.Trách nhiệm việc xây dựng nội quy lớp học, môn học, việc hướng dẫn trẻ tự kiểm soát đánh giá những quy định mà chúng đã đề ra sẽ dần hình thành tinh thần trách nhiệm với cá nhân trẻ, với tập thể lớp, với gia đình và tiến tới với xã hội.
– Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực cốt lõi sau:
+ Những năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo;
+ Những năng lực đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mĩ, năng lực thể chất.
Bên cạnh việc hình thành, phát triển các năng lực cốt lõi, chương trình giáo dục phổ thông còn góp phần phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu của học sinh.
Thông qua dạy học phải phát triển cho học sinh các năng lực chung: Năng lực tự học, Năng lực giải quyết vấn đẻ , Năng lực sáng tạo, Năng lực quản lí, Năng lực giao tiếp, Năng lực hợp tác, Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
Năng lực sử dụng ngôn ngữ, Năng lực tính toán. Các năng lực chung cùng với các năng lực chuyên môn tạo thành nền tảng chung cho công việc giáo dục và dạy học. Từ các cách hiểu trên, chúng ta có thể nhận thấy năng lực của học sinh phổ thông chính là khả năng vận dụng kết hợp kiến thức, kĩ năng và thái độ để thực hiện tốt các nhiệm vụ học tập, giải quyết có hiệu quả những vấn đề có thực trong cuộc sống của các em. Từ các năng lực chung ta có thể cụ thể hóa các năng lực chuyên biệt môn Vật lí như bảng sau.