SKKN Một số giải pháp chỉ đạo tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 – CÁNH DIỀU

Phần một 

ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Xuất phát từ mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hoá mục tiêu giáo dục phổ thông, giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.  

Với ý nghĩa đó, Bộ giáo dục và đào tạo đã xây dựng chương trình tổng thể 2018 với những điểm mới so với chương trình phổ thông 2006, chương trình giáo dục phổ thông mới nhấn mạnh, chương trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới. 

Năm học 2022 – 2023, Bộ giáo dục đã có hướng dẫn số 1496//BGDĐT-GDTrH ngày 19 tháng 04 năm 2022 về triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (Chương trình GDPT 2018) đối với lớp 6, lớp 7, lớp 10 và Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (Chương trình GDPT 2006) đối với các lớp còn lại. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình phổ thông được quy định cụ thể: 

Chương trình Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp bao gồm các nội dung hoạt động được tổ chức trong và ngoài nhà trường với các hình thức hoạt động Sinh hoạt dưới cờ, Sinh hoạt lớp, Hoạt động giáo dục theo chủ đề và Hoạt động câu lạc bộ. Căn cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường, hiệu trưởng phân công cán bộ quản lí, giáo viên đảm nhận việc tổ chức thực hiện các hoạt động phù hợp với năng lực của cán bộ quản lí, giáo viên. 

Kế hoạch tổ chức các hoạt động được xây dựng phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường; tăng cường phối hợp với cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân có liên quan để tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động trong và ngoài nhà trường. 

  Cán bộ quản lí, giáo viên được phân công tổ chức hoạt động nào thực hiện việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên đối với hoạt động đó theo kế hoạch. Bài kiểm tra, đánh giá định kì được xây dựng phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường, nội dung kiểm tra, đánh giá bao gồm nội dung các hoạt động đã thực hiện đến thời điểm kiểm tra, đánh giá. 

Thực hiện Công văn của Bộ giáo dục và đào tạo và chỉ đạo của Sở giáo dục đào tạo Nghệ An, Trường THPT Thái Lão đã xây dựng chương trình hoạt động giáo dục phù hợp với thực tiễn Nhà trường, thực sự đem lại hứng thú cho học sinh trong các hoạt động giáo dục. Nhà trường đã tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm cảm xúc tích cực khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học khác nhau để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. 

Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12; ở cấp tiểu học được gọi là Hoạt động trải nghiệm, ở cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông được gọi là Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. 

Là một hoạt động giáo dục mới còn nhiều bỡ ngỡ, tuy nhiên nhờ sự chỉ đạo của Ban giám hiệu Nhà trường, hoạt động giáo dục này từng bước được giáo viên tiếp cận và thực hiện hiệu quả, vì thế chúng tôi mạnh dạn đề xuất “Một số giải pháp chỉ đạo tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10, Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tại Trường THPT Thái Lão” 

2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp chỉ đạo tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10, Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tại Trường THPT Thái Lão nói riêng và các trường phổ thông nói chung.  

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

   Xác định cơ sở lí luận và thực tiễn của mục tiêu, nhiệm vụ “tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10, Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tại Trường THPT Thái Lão”. 

   Phân tích thực trạng của việc thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trước và sau khi thực hiện các giải pháp để thấy được tính khả thi và hiệu quả của những giải pháp đề ra. 

4. Phương pháp nghiên cứu 

• Phương pháp lí luận: Căn cứ vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo về mục tiêu, nhiệm vụ thực hiện hoạt động giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp trong Trường THPT. 
• Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: quan sát, điều tra, thực nghiệm, tổng hợp kinh nghiệm nhằm xây dựng văn hóa nhà trường trong trường THPT. 

5. Điểm mới của đề tài 

Đề tài phân tích và chứng minh việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong Trường THPT Thái Lão đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu cao nhất là đảm bảo chất lượng giáo dục của nhà trường. 

Những giải pháp đưa ra trong đề tài được thực hiện trên cơ sở vận dụng sáng tạo văn bản chỉ đạo của cấp trên phù hợp với tình hình thực tiễn của nhà trường và địa phương, phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. 

6. Cấu trúc của đề tài 

Phần một: Đặt vấn đề 

1. Lí do chọn đề tài. 
2. Mục đích nghiên cứu. 
3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 
4. Phương pháp nghiên cứu. 
5. Điểm mới của đề tài. 

Phần hai: Nội dung 

Chương 1. Cơ sở lí luận  

Chương 2. Thực trạng hoạt động giáo dục tại Trường THPT Thái Lão  

Chương 3. Các giải pháp chỉ đạo tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10, Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tại Trường THPT Thái Lão 

Chương 4. Kết quả thực hiện 

Phần ba: Kết luận 

1. Kết luận 
2. Kiến nghị 

Phần hai 

  NỘI DUNG 

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN 

1.1 Cơ sở lý luận 

1.1.1. Xuất phát từ quan điểm xây dựng chương trình hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp  lớp 10, chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 

Khi xây dựng chương trình hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, Bộ giáo dục đã thể hiện quan điểm: HĐTN, HN là HĐGD do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện. HĐ tạo cơ hội cho HS tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi. HĐTN, HN góp phần hình thành, phát triển các PC chủ yếu, năng lực chung và các NL đặc thù cho HS. 

Theo CT HĐTN, HN (2018), mục tiêu chung của HĐTN, HN là giúp hình thành và phát triển ở HS các PC chủ yếu và NL chung quy định trong CT tổng thể, được biểu hiện qua các NL đặc thù gồm NL thích ứng với cuộc sống, NL thiết kế và tổ chức HĐ, NL định hướng nghề nghiệp.  

Bộ giáo dục xác định mục tiêu HĐTN, HN cấp THPT giúp HS phát triển các PC, NL đã được hình thành ở cấp tiểu học và cấp THPT, HS có khả năng thích ứng với các điều kiện sống, học tập và làm việc khác nhau; thích ứng với những thay đổi của xã hội hiện đại; có khả năng tổ chức cuộc sống, công việc và quản lí bản thân; có khả năng phát triển hứng thú nghề nghiệp và ra quyết định lựa chọn được nghề nghiệp tương lai; xây dựng được kế hoạch rèn luyện đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và trở thành người công dân có ích. 

Với mục tiêu đó, một số yêu cầu về phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh được nhấn mạnh: 

 − Yêu cầu cần đạt về PC chủ yếu của HS: HĐTN, HN góp phần hình thành và phát triển các PC chủ yếu theo các mức độ phù hợp với mỗi cấp học đã được quy định trong CT tổng thể.