SKKN Một số giải pháp trong tổ chức hoạt động luyện tập và vận dụng môn giáo dục kinh tế và pháp luật 10 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh – KNTT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài

 A- Komskin từng nói “Giáo dục có mục đích đánh thức năng lực nhân cách phán đoán đúng đắn phát triển nhân cách. Hãy tìm ra phương pháp cho phép giáo viên dạy ít hơn , học sinh học nhiều hơn”. Quả đúng như vậy, trước sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật thì yêu cầu đổi mới toàn diện về “đức, trí , thể, mỹ” để làm chủ bản thân, đất nước, xây dựng đất nước văn minh giàu đẹp, luôn là yêu cầu đặt ra đối với ngành giáo dục.  

          Trong chương trình giáo dục phổ thông(GDPT), môn giáo dục kinh tế và pháp luật(GDKT&PL) là môn giữ vai trò chủ đạo trong việc giúp học sinh hình thành, phát triển những phẩm chất chủ yếu và năng lực cốt lõi của người công dân. Làm sao thông qua các hoạt động học để học sinh được vận dụng, được liên hệ và có thể thực hành có hiệu quả, rèn nhiều kỹ năng, đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. 

Trước đây trong tiến trình dạy học môn Giáo dục công dân không có hoạt động vận dụng riêng biệt mà hoạt động vận dụng chỉ được lồng ghép trong hoạt động luyện tập và hoạt động củng cố- dặn dò,nên bị xem nhẹ không có sự đầu tư. Thậm chí có những tiết giáo viên không tổ chức cho học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các tình huống thực tiễn. Học sinh hiểu lí thuyết nhưng không được thực hành vận dụng sẽ rất nhanh quên và khi gặp các tình huống xẩy ra trong thực tế các em sẽ không có kỹ năng kinh nghiệm để giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các tình huống. Phương pháp dạy học chưa có sự đổi mới phát huy tính tích cực của học sinh, học sinh mất đi tính năng động, tích cực, thiếu các kỹ năng cơ bản, tư duy sáng tạo trong học tập. Chất lượng và hiệu quả giáo dục không được nâng cao. 

Theo Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH ngày 18/12/2020 về hướng dẫn xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường ở mục phụ lục 4, mục kế hoạch bài dạy ở trường phổ thông có bốn hoạt động sau: Hoạt động 1: Mở đầu  (Xác định vấn đề/nhiệm vụ học tập), Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (giải quyết vấn đề/thực thi nhiệm vụ đặt ra từ Hoạt động 1), Hoạt động 3: Luyện tập; Hoạt động 4: Vận dụng. Qua các hoạt động của một tiết dạy học có thể thấy rằng: hoạt động luyện tập, vận dụng là hoạt động không thể thiếu vì hoạt động giúp học sinh không chỉ hoàn thành nội dung sau một giờ học nhằm củng cố, hệ thống, khắc sâu kiến thức cho học sinh mà còn có thể liên hệ, vận dụng và mở rộng kiến thức giúp học sinh có cái nhìn đa chiều và sâu sắc hơn về nội dung bài học. Thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng phát triển tối ưu nhất phẩm chất và năng lực chung, năng lực đặc thù trong đó năng lực quan trọng nhất phải kể đến là năng lực vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học cho học sinh. 

Khi tổ chức hoạt động luyện tập, vận dụng sẽ khơi gợi những năng lực trong mỗi con người vốn có, tạo điều kiện để học sinh nói lên suy nghĩ, tâm tư nguyện vọng của mình, mở ra những hướng tiếp cận nội dung bài học khác nhau cũng như có cái nhìn khách quan về vấn đề, qua đó có thể kiểm tra mức độ nhận thức năng lực và phẩm chất của học sinh. Vì những lí do trên cho nên tôi mạnh dạn thực hiện sáng kiến: “Một số giải pháp trong tổ chức hoạt động luyện tập và vận dụng môn giáo dục kinh tế và pháp luật 10 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh” 

• Mục đích nghiên cứu 

Sáng kiến: “Một số giải pháp trong tổ chức hoạt động luyện tập và vận dụng môn giáo dục kinh tế và pháp luật 10 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh”nhằm tao cơ hội cho học sinh thực hành, vận dụng những kiến thức đã được học trong phần hình thành kiến thức để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Học sinh sẽ dần thay đổi nhận thức và hành vi theo chiều hướng tích cực và phù hợp với tiêu chuẩn của xã hội. Khi thực hiện sáng kiến, sẽ nâng cao hiệu quả của tiết học, học sinh hào hứng và sôi nổi hơn, hoàn thiện phẩm chất và năng lực của học sinh. Từ đó nâng cao chất lượng bộ môn nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. Đề tài có thể làm tư liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến vấn đề nâng cao hứng thú học tập cho học sinh và hiệu quả giảng dạy môn giáo dục kinh tế và pháp luật.. 

• Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 

• Khách thể nghiên cứu:quá trình dạy học môn kinh tế và pháp luật lớp 10 ở trường THPT. 

• Đối tượng nghiên cứu: Một số giải pháp trong tổ chức hoạt động luyện tập và vận dụng môn giáo dục kinh tế pháp luật lớp 10 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. 

• Giả thuyết khoa học 

Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính khả thi này thìcó thể tạo cơ hội cho học sinh thực hành, vận dụng những kiến thức đã được học trong phần hình thành kiến thức để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Khi tổ chức cho HS luyện tập, vận dụng sẽ nâng cao được hiệu quả của tiết học,làm cho nội dung học tập sinh động, hấp dẫn hơn, học sinh hứng thú với việc học tập hơn. Từ đó phát triển hoàn thiện phẩm chất và năng lực của học sinh; góp phần nâng cao chất lượng bộ môn nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. 

• Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 

• Nhiệm vụ nghiên cứu 

Nghiên cứu lí luận: nghiên cứu tài liệu, các công trình nghiên cứu về hoạt động luyện tập và vận dụng trong dạy học. 

Khảo sát ý kiến của giáo viên, của học sinh về dạy học luyện tập và vận dụng, về hứng thú học tập của học sinh; rút ra thực trạng của vấn đề nghiên cứu. 

Đề xuất các giải pháp tổ chức hoạt động luyện tập và vận dụng: Xây dựng tình huống có vấn đề, gắn lí thuyết với vấn đề thực tiễn để HS giải quyết; Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo; Thiết kế hệ thống phiếu bài tập để HS luyện tập thực hành; Thiết kế những hoạt động vận dụng tích hợp liên môn; 

Sử dụng các công cụ đánh giá để đánh giá sản phẩm luyện tập, vận dụng của HS; Giao và nhận bài tập, sản phẩm học tập luyện tập vận dụng của học sinh trên padlet và Zalo.  

Tổ chức thực nghiệm, đánh giá kết quả của sáng kiến, rút kinh nghiệm thực hiện của sáng kiến. 

5.2. Phạm vi nghiên cứu 

• Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu, đề xuất các giải pháptổ chức hoạt động luyện tập và vận dụng cho học sinh trong môn giáo dục kinh tế và pháp luật lớp 10 

• Về thời gian:Đề tài được nghiên cứu và hoàn thiện trong năm học 2022-2023.