SKKN Thiết kế Flashcard trong dạy học Hóa học Hữu cơ để phát triển năng lực phẩm chất và nâng cao chất lượng đại trà

PHẦN 1: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong bộ môn Hóa học khi nhắc đến Hóa học hữu cơ nhiều em học sinh đều cảm thấy khó học và khó tiếp nhận hơn Hóa học vô cơ. Hóa học vô cơ học sinh được tiếp xúc khá lâu từ trong chương trình Hóa học Trung học cơ sở, nhưng phần học Hữu cơ thường được nhắc đến rất ít, hợp chất phức tạp, ngôn ngữ khó nhớ và có phần giống bộ môn tiếng Anh nên nhiều học sinh không tiếp nhận được và thường sẽ học kém phần Hóa học hữu cơ hơn so với bộ môn Hóa học đại cương và Hóa học vô cơ. Nhiều em học sinh không tiếp cận được, thường mất điểm và cảm thấy sợ, mất niềm tin vào bộ môn Hóa học.
Bên cạnh đó học sinh ở vùng miền núi còn hạn chế kỉ năng giao tiếp, kỉ năng hoạt động nhóm, vấn đáp, kỉ năng tự học, phát triển ngôn ngữ và độ nhạy bén tư duy. Học sinh học rất thụ động, không biết chủ động chiếm lĩnh kiếm kiến thức và xử lí điểm yếu của bản thân. Thường ú ớ, bí ngôn từ và đầu óc không linh hoạt khi được vấn đáp trực tiếp. Chính vì thế mà một bộ phận học sinh ở miền núi hiện giờ thường sợ khi bị nhắc đến tên khi hỏi bài cũ, thường lúng túng khi rơi vào tình huống mới, khả năng ứng biến kém. Đó sẽ là hạn chế rất lớn khi các em giao tiếp trong xã hội và đáp ứng nhu cầu việc làm trong thời đại 4.0 hiện nay.
Vậy bây giờ chỉ có cách cho các em tiếp cận dần dần, tháo gỡ giúp các em những vấn đề khúc mắc và khó hiểu ngay từ danh pháp, tính chất vật lí, điều chế, cách phân tích tính chất hóa học từ cấu trúc của các hợp chất Hữu cơ để các em có vốn kiến thức cơ bản, tạo được nền móng vững chắc rồi các em mới có thể biến hóa học Hữu cơ thành một bộ môn thân thuộc và dễ tiếp cận như Hóa học Vô cơ. Muốn có sự phát triển tốt thì phải có nền móng tốt, lúc nào các em có được vốn kiến thức trong đầu thì các em sẽ dần có niềm tin vào bộ môn Hóa học.
Phương pháp học bằng Flashcard có hình ảnh và thông tin nên có thể học ở nhiều nơi, mang theo bên mình và học khi ta cần, kiểm tra kiến thức lỡ bị quên ngay khi có thể. Có thể học với bạn, học với nhóm bạn, tự học và có thể dùng kiểm tra vấn đáp. Khi học với Flashcard học sinh có thể phát triển nhiều năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực ngôn ngữ và hình thành nhiều phẩm chất như chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
Bộ Flashcard của tôi có thiết kế ở mức độ biết, mức độ thông hiểu vận dụng. Ngoài thẻ flash card thông dụng để hỏi đáp ở mức độ biết thì còn có bộ flashcard học sinh phải dùng tư duy logic của mình để dự đoán tính chất hóa học đặc trưng, có bộ flashcard dạng so sánh để học sinh khắc sâu kiến thức để nâng cao kỉ năng nhạy bén xử lí câu hỏi trắc nghiệm.
Chính vì muốn tạo niềm tin, nền móng vững chắc trong Hóa học hữu cơ cho học sinh yếu kém, muốn phát triển nhiều kỉ năng và nâng cao chất lượng đại trà nên tôi viết đề tài: “ Thiết kế Flashcard trong dạy học Hóa học Hữu cơ để phát triển năng lực phẩm chất và nâng cao chất lượng đại trà”.
2. Mục đích nghiên cứu
Thiết kế Flashcard hóa học để sử dụng Flashcard vào trong quá trình học, rèn luyện lại kiến thức cũ để nâng cao khả năng ghi nhớ thông tin, khả năng ứng biến nhạy bén và nâng cao chất lượng đại trà.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Nghiên cứu quy trình và thiết kế Flashcard để học Hóa học nhằm rèn luyện ghi nhớ và phát triển năng lực phẩm chất.
– Phân tích nội dung, mục tiêu dạy học.
– Tạo được thói quen tốt trong quá trình tự rèn luyện kiến thức, tự tìm hiểu kiến thức, tự tích lũy kiến thức.
– Thưc nghiệm sư phạm.
4. Phương pháp nghiên cứu
– Nghiên cứu cơ sở phương pháp luận của Flashcard. Thông qua nghiên cứu khi áp dụng dạy học hóa học các lớp ở trường thpt Yên Thành 3.
– Nghiên cứu nội dung sách giáo khoa, sách giáo viên.
– Nghiên cứu các tài liệu liên quan trên mạng enternet.
– Nghiên cứu các phần mềm thiết kế Flashcard như Anki, Presenter, dùng power point để thiết kế hình ảnh sắc nét.
– Trao đổi ý kiến với các đồng nghiệp.
– Điều tra thực trạng sử dụng Flashcard trong dạy học hóa học.
5. Đóng góp của đề tài
– Chứng minh được tính khả thi khi áp dụng Flashcard vào trong học hóa học Hữu cơ.
– Hình thành thói quen tự học ở học sinh và việc tự học sẽ thường xuyên cho tất cả các bộ môn.
– Phát triển và hoàn thiện năng lực phẩm chất của hoc sinh để đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới.
PHẦN 2: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
A. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1. Khái niệm Flashcard.
Flashcard là sự kết hợp của hai từ ghép flash ( nghĩa là nhanh như chớp) và card (tấm thẻ) với hàm nghĩa ghi nhớ thông tin trên thẻ một cách nhanh chóng.
2. Tác dụng của Flash card.
Flashcard không tốn kém: Flashcard là một trong những cách học hiệu quả nhưng ít tốn kém nhất. Bạn không cần phải mua một bộ hình minh họa rắc rối. Mà thay vào đó, bạn có thể sử dụng bộ Flashcard với các thẻ có kích thước 3 x 5 inch phụ thuộc vào những thông tin bạn cần, hoặc có thể tự thiết kế.
Khả năng di động: Flashcard là một công cụ học tập di động hữu hiệu cho học sinh. Thay vì phải mang vác một quyển sách hay một quyển sổ tay cồng kềnh, Flashcard cho phép học sinh mang theo nhiều thẻ họ cần tùy thuộc vào mục đích sử dụng của họ.
Tính hiệu quả cao: Nhờ vào tính di động cao của Flashcard học sinh sẽ học tập một cách hiệu quả những tài liệu mới. Bằng việc mang theo Flashcard ở mọi nơi, học sinh có thể tận dụng hiệu quả thời gian của mình chẳng hạn như khi đang chạy bộ họ có thể lấy Flashcard ra để ôn lại những gì mình đã học.
Giúp cho việc học trở nên dễ dàng hơn: Một trong những sai lầm lớn của học sinh khi học là cố gắng nhồi nhét quá nhiều kiến thức cùng lúc. Điều này làm cho đầu óc của họ trở nên quá tải và bị áp lực cao. Nhưng với Flashcard, chúng sẽ loại bỏ những thông tin thừa và chỉ tập trung vào những kiến thức quan trọng cần thiết cho học sinh.
Flashcard có tính linh hoạt: Bạn có thể sử dụng Flashcard cho hầu như bất kỳ chủ đề nào. Chẳng hạn như làm công cụ học tập hoàn hảo để ghi nhớ kiến thức hóa học nhỏ lẻ, công thức hóa học.
Cung cấp những phương pháp học đa dạng: Bởi vì bạn có thể xáo trộn thứ thự các thẻ. Không chỉ đơn thuần là ghi nhớ các câu hỏi trong một danh sách dài. Với việc đảo ngược thứ tự các thẻ trong bộ Flashcard, học sinh sẽ phải ghi nhớ lại những câu trả lời không theo thứ tự ghi nhớ ban đầu, điều này sẽ giúp việc học hiệu quả hơn.
3. Cách sử dụng Flashcard Hóa học hiệu quả.
– Sắp xếp Flashcard với các nội dung thông tin theo cùng một chủ đề.
– Dạng Flashcard mức độ biết và thông hiểu nên ghi thông tin chọn lọc và có trọng tâm.
– Flash card nên kèm theo hình ảnh để kích thích khả năng hoạt động nhạy bén của não trái sẽ giúp cho quá trình ghi nhớ thông tin nhanh hơn, hình ảnh sống động và chân thực càng giúp cho thẻ học thực tế và gần với cuộc sống.
– Luôn mang theo bên mình, học cùng với bạn bè với nhiều hình thức khác nhau.
– Thiết kế mô hình học dưới dạng trò chơi.
4. Những năng lực phẩm chất được hình thành trong quá trình áp dụng Flashcard trong học Hóa học Hữu cơ.

5. Thực trạng học hóa học Hữu cơ ở trường THPT hiện nay.
So với bộ môn hóa học vô cơ thì khi gặp hóa học hữu cơ các em dường như choáng ngợp với phần kiến thức quá mới và quá nhiều. Các em thường cảm thấy khó tiếp nhận và luôn cảm thấy trừu tượng đối với bộ môn Hóa học hữu cơ bởi vì nó quá nhiều kiến thức nhỏ lẻ. Học sinh khó nhớ danh pháp, khó nhớ công thức tổng quát, khó nhớ kiến thức về tính chất hóa học nên thường thấy hoang mang và rất áp lực khi tiếp xúc với học phần này. Sau một thời gian học HHHC 11 nếu như học sinh không có phương pháp học phù hợp thì thường mất gốc luôn toàn bộ kiến thức. Nên với thực trạng của học sinh ở các trường THPT hiện nay đều học bộ môn này với kết quả đại trà yếu hơn so với Hóa học vô cơ và đại cương.
6. Các dạng thiết kế của Flashcard.
6.1. Thiết kế Flashcard vấn đáp ở mức độ biết