SKKN Xây dựng hệ thống Webquest một số chủ đề tích hợp trong dạy học hóa học hữu cơ lớp 12 THPT nhằm phát huy tính chủ động và sáng tạo cho học sinh

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Việc đổi mới phương pháp dạy học đã làm cho quá trình dạy học trở thành quá trình  dạy học tích cực với mục tiêu chủ yếu là tích cực hóa quá trình nhận thức, quá trình tư duy  của người học. Cùng với việc ra đời và phổ biến của Internet, ngày nay việc thu thập và xử  lý thông tin trên mạng là một kỹ năng cần thiết trong nghiên cứu và học tập. Việc ứng dụng  công nghệ thông tin và sử dụng Internet trong dạy học ngày càng trở nên quan trọng. Tuy  nhiên, việc học sinh truy cập thông tin một cách tự do trên mạng Internet trong học tập  thường có những nhược điểm như tốn thời gian quá lớn, dễ bị chệch hướng, nhiều tài liệu tìm  được với nội dung chuyên môn không chính xác, việc tiếp thu kiến thức qua truy cập thông  tin trên mạng có thể chỉ mang tính thụ động mà thiếu sự đánh giá, phê phán của người học.  

 Để khắc phục những nhược điểm trên của việc học thông qua tìm kiếm thông tin trên  mạng, người ta đã phát triển phương pháp WebQuest. Hiện nay phương pháp này đã được  ứng dụng và phát triển ở nhiều nước. Nhằm mục đích tạo hứng thú cho học sinh tự học  cũng như phát huy tính tích cực, chủ động chiếm lĩnh tri thức và khả năng sáng tạo của các  em. WebQuest được xem như là một trong những phương pháp dạy học tích cực thỏa mãn  được những yêu cầu trên. Tuy nhiên, việc vận dụng phương pháp WebQuest để tạo nên  các chủ đề tích hợp trong dạy học Hóa học với các nội dung được lồng nghép, tích hợp,  dạy học liên môn nhằm giúp cho người học lĩnh hội kiến thức được chủ động và sáng tạo  hơn thì phương pháp WebQuest chưa được phát triển rộng rãi.  

 Xuất phát từ những lí do, với yêu cầu và thực tế trong dạy học, chúng tôi lựa chọn  đề tài: “Xây dựng hệ thống Webquest một số chủ đề tích hợp trong dạy học hóa học hữu  cơ lớp 12 THPT nhằm phát huy tính chủ động và sáng tạo cho học sinh”. 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 

Ở Việt Nam cũng đã có một số tác giả đã nghiên cứu và xây dựng trong các môn  học khác cũng như trong môn hóa học. Tuy nhiên sử dụng trong dạy học để xây dựng các  chủ đề tích hợp trong dạy học Hóa học hữu cơ lớp 12 THPT bằng phương pháp WebQuest  đến nay vẫn chưa có tác giả nào nghiên cứu. 

3. Mục đích nghiên cứu 

Thiết kế các các nội dung tích hợp trong dạy học hóa học bằng phương pháp  WebQuest trong chương trình hóa học hữu cơ lớp 12 THPT và sử dụng trong dạy học, góp  phần nâng cao chất lượng dạy học môn hóa học ở trường THPT theo định hướng đổi mới  chương trình giáo dục phổ thông 2018. 

4. Nhiệm vụ nghiên cứu  – Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài: Nghiên cứu các văn bản của nhà nước về đổi mới  giáo dục, sử dụng các phương pháp trong dạy học tích cực.

1 

– Nghiên cứu cơ sở lí luận quá trình dạy – học, xu hướng đổi mới phương pháp dạy học  trong học hóa học. 

– Nghiên cứu chương trình hóa học hữu cơ THPT, nghiên cứu các nội dung tích hợp có  trong chương trình hóa học hữu cơ ở lớp 12 THPT. 

– Nghiên cứu vai trò phương pháp WebQuest trong dạy học các chủ đề tích hợp môn hóa  học hữu cơ lớp 12 THPT. 

– Thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của phương pháp WebQuest trong dạy học  các chủ đề tích hợp. 

5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 

5.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học hóa học ở trường THPT 5.2. Đối tượng nghiên cứu: CNTT và truyền thông, dạy học bằng phương pháp WebQuest  trong dạy học các chủ đề tích hợp môn hóa học lớp 12 THPT. 

6. Phương pháp nghiên cứu 

6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: phân tích, tổng hợp các cơ sở lý luận liên quan  đến đề tài nghiên cứu.  

6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 

 – Điều tra, thăm dò lấy ý kiến của giáo viên, học sinh về các chủ đề tích hợp trong  dạy học môn hóa học lớp 12 THPT bằng phương pháp WebQuest. 

 – Thực nghiệm sư phạm: Tiến hành thực nghiệm sư phạm bước đầu kiểm nghiệm tính  hiệu quả, khả thi của những đề xuất. 

6.3. Phương pháp xử lý thông tin:  

Xử lý kết quả thực nghiệm bằng phương pháp thống kê toán học. 

7. Đóng góp mới của đề tài 

 – Đề xuất biện pháp dạy học các chủ đề tích hợp trong môn hóa học hữu cơ ở trường THPT  lớp 12 bằng phương pháp WebQuest  

 – Thiết kế các chủ đề tích hợp trong môn hóa học và đề xuất cách sử dụng trong dạy  học những chủ đề tích hợp môn hóa học hữu cơ lớp 12 THPT. 

2 

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 

1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 

1.1. Vai trò của CNTT&TT trong dạy học. 

– Máy tính trở thành bảng phụ hỗ trợ giảng dạy 

– CNTT là người bạn đồng hành của học sinh 

– CNTT là “trợ lí không lương” của quản lí giáo dục 

1.2. Dạy học tích hợp  

1.2.1. Khái niệm tích hợp 

 Theo từ điển Tiếng Việt: “Tích hợp là sự kết hợp những hoạt động, chương trình  hoặc các thành phần khác nhau thành một khối chức năng. Tích hợp có nghĩa là sự  thống nhất, sự hòa hợp, sự kết hợp”. 

1.2.2. Quan niệm về dạy học tích hợp 

Hai quan điểm dạy học chủ đạo trong tổ chức dạy học tích hợp: 

1.2.2.1. Dạy học giải quyết vấn đề 

1. a) Khái niệm: Dạy học giải quyết vấn đề là cách thức, con đường mà giáo viên áp dụng  trong việc dạy học để làm phát triển khả năng tìm tòi khám phá độc lập của học sinh bằng  cách đưa ra các tình huống có vấn đề và điều khiển hoạt động của học sinh nhằm giải quyết  các vấn đề.  
2. b) Đặc trưng của dạy học giải quyết vấn đề: gồm 4 đặc trưng 

– Xuất phát từ tình huống có vấn đề: 

– Được chia thành những giai đoạn có mục đích chuyên biệt: 

 Thực hiện dạy học giải quyết vấn đề theo 3 bước: 

Tri giác vấn đề 

Giải quyết vấn đề 

Kiểm tra và nghiên cứu  

lời giải

Sơ đồ 1.1. Các bước dạy học giải quyết vấn đề 

Bước 1: Tri giác vấn đề 

– Tạo tình huống gợi vấn đề 

– Giải thích và chính xác hóa để hiểu đúng tình huống 

– Phát biểu vấn đề và đặt mục đích giải quyết vấn đề đó 

Bước 2: Giải quyết vấn đề 

3 

Bước 3: Kiểm tra và nghiên cứu lời giải 

– Kiểm tra sự đúng đắn và phù hợp thực tế của lời giải 

– Kiểm tra tính hợp lí hoặc tối ưu của lời giải 

– Tìm hiểu những khả năng ứng dụng kết quả