SKKN Thiết kế và sử dụng bài giảng elearning theo mô hình lớp học đảo ngược để dạy học online chủ đề các lực cơ học trong chương trình vật lí 10 THPT.

PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
Mục tiêu giáo dục đào tạo hiện nay là “đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân; phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và yêu cầu hội nhập quốc tế”.
Nghiên cứu đổi mới hoạt động dạy học để nâng cao chất lượng giáo dục đang được các chuyên gia, các nhà giáo dục và trực tiếp là giáo viên giảng dạy hết sức quan tâm và nỗ lực thực hiện nhằm hiện thực hóa mục tiêu giáo dục đào tạo đã đề ra. Lớp học truyền thống đã và đang cho thấy nhiều hạn chế trong giáo dục đào tạo hiện nay như không phát huy được nhiều tính chủ động, tích cực cũng như hứng thú học tập của học sinh. Cụ thể, dạy học theo lớp học truyền thống sẽ tạo ra tâm lý chờ đợi sự truyền thụ tri thức từ giáo viên của học sinh trong mỗi giờ lên lớp. Học sinh không chủ động tự học, tự tìm tòi mà chỉ hoàn thiện và củng cố kiến thức đã được học nên bị hạn chế về khả tự chủ, tự học và sáng tạo.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ thì việc ứng dụng công nghệ thông tin kết hợp với các hình thức dạy học hiện đại đang mang đến “một luồng sinh khí mới” cho giáo dục đào tạo. Mô hình dạy học theo “lớp học đảo ngược” là một trong những hình thức dạy học hiện đại hiện nay.
Trong “lớp học đảo ngược”, học sinh được giáo viên định hướng vấn đề nghiên cứu, được cung cấp tài liệu, video minh họa, bài giảng elearning hỗ trợ … từ đó học sinh chủ động học tập, chủ động tiếp cận tri thức, chủ động về cả không gian và thời gian học tập. Thông qua hệ thông internet giáo viên dễ dàng giao nhiệm vụ học tập, cung cấp tài liệu, video, bài giảng hỗ trợ … học sinh dễ dàng kết nối với nhau cùng thảo luận vấn đề học tập, dễ dàng tìm nguồn tư liệu cũng như sự tư vấn hỗ trợ của giáo viên khi cần thiết.
Từ năm 2020 đến nay, thế giới đánh dấu sự ảnh hưởng sâu sắc của dịch bệnh Covid-19 trên toàn cầu. Dịch bệnh đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có hoạt động giáo dục của nhà trường. Tại Việt Nam, thực hiện chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo với quan điểm “tạm dừng đến trường, không dừng việc học” các nhà trường đã tiến hành dạy học trực tuyến cho học sinh. Tuy nhiên, dạy học trực tuyến thế nào cho hiệu quả là một vấn đề cấp thiết mà cả nhà trường, gia đình và trực tiếp là giáo viên, học sinh đều rất trăn trở. Thực tế dạy học online thời gian qua đã cho chúng tôi thấy được nhiều khó khăn trong quá trình tổ chức dạy học online như thiết bị học tập, khả năng ứng dụng công nghệ của giáo viên và học sinh, cơ sở hạ tầng của hệ thống mạng internet … những khó khăn này thực tế dần được khắc phục sau một thời gian dạy học, đa số giáo viên và học sinh nhanh chóng thích ứng trong thời gian ngắn. Vì vậy, chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy học online được quyết định bởi phương án tổ chức dạy học của giáo viên. Làm thế nào để trong thời lượng ngắn của tiết học online giáo viên có thể điều hành được tất cả các học sinh trong lớp hoạt động tích cực, lại có thể đánh giá được tình hình học tập của các em và kết luận được vấn đề học tập. Qua phân tích các hình thức dạy học hiện đại, chúng tôi nhận thấy sử dụng mô hình “lớp học đảo ngược” kết hợp với việc thiết kế các bài giảng elearning vào quá trình dạy học online có thể giải quyết được vấn đề trên. Việc sử dụng hình thức dạy học này không chỉ hiệu quả trong quá trình dạy online mà nó còn phát huy tốt hơn nữa khi chúng ta sử dụng nó một cách linh hoạt lúc dạy học trực tiếp. Đặc biệt hình thức dạy học này đáp ứng được định hướng chung về dạy học mà bộ giáo dục đã đề ra, đó là: Tập trung dạy cách học và rèn luyện năng lực tự học, tạo cơ sở để học tập suốt đời, tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc; vận dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục, đối tượng học sinh và điều kiện cụ thể của mỗi trường.
Từ những lí do trên và từ những kinh nghiệm trong dạy học online thời gian qua của bản thân, trong phạm vi đề tài này chúng tôi đề xuất giải pháp: “Thiết kế và sử dụng bài giảng elearning theo mô hình lớp học đảo ngược để dạy học online chủ đề các lực cơ học trong chương trình vật lí 10 THPT”.

PHẦN B: NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ THUYẾT
1. Thực trạng công tác dạy học online trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
a. Tầm quan trọng của bài giảng elearning theo mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học online.
Lớp học đảo ngược (Flipped Classroom Model – FCM) đang là một chủ đề mới, thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu giáo dục trên toàn thế giới. FCM ra đời ở Mỹ cách nay hơn 10 năm và được áp dụng từ tiểu học, trung học cho đến Đại học. Mô hình này được các nhà nghiên cứu giáo dục đánh giá là có tác động tích cực đến kết quả học tập của HS cả về kiến thức lẫn kĩ năng, góp phần bồi dưỡng năng lực tự học. Trong nội dung của sáng kiến, E-learning (cụ thể là các học liệu số hóa, các video bài giảng…) chính là phương tiện học tập của FCM. Các học liệu, bài giảng có thể dưới nhiều định dạng khác nhau như slide, file âm thanh, podcast (video ngắn- sử dụng trên hệ điều hành IOS), bài thuyết trình PowerPoint, video (có thể nhúng các hình ảnh động), hình chụp màn hình hay các tài liệu đa phương tiện khác… phù hợp với sự đa dạng về trình độ học tập và khả năng tiếp thu của HS.
Với những thành tựu của công nghệ thông tin, giáo viên có thể áp dụng những phương pháp dạy học, phương pháp truyền đạt mới nhằm nâng cao tính tích cực trong dạy học. GV có thể sử dụng các video có sẵn trên Youtube để làm các bài giảng video, quan trọng là phải hướng dẫn HS cách sử dụng, giữ liên lạc và cung cấp cho HS hướng dẫn kịp thời. Bài giảng video cần được thiết kế theo một kịch bản dạy học hoặc GV tự quay lại bài giảng trực tiếp. Cần có nhiều hình ảnh liên quan đến nội dung bài học được nhúng trong các video. Các phần mềm như MovieMaker hoặc iMovie có thể giúp nâng cao chất lượng của các video.
Những điều kiện cần thiết để sử dụng FCM hiệu quả gồm mọi HS đều có thể truy cập Internet để xem bài giảng; video phải bắt đầu với âm lượng nhỏ và tăng dần lên; mỗi video được bắt đầu bằng 1 tình huống, 1 câu hỏi gây chú ý; nội dung video phải chuẩn xác, chất lượng tốt, âm thanh và hình ảnh hợp lý sẽ giúp HS học tập tốt hơn.
Khi có được các phương tiện thích hợp, người GV sẽ phát huy hết năng lực sáng tạo của mình trong công tác giảng dạy, làm cho hoạt động nhận thức của HS trở nên nhẹ nhàng và hấp dẫn hơn, tạo ra cho HS những tình cảm tốt đẹp