SKKN Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Hoá học ở trường THPT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Dạy học trực tuyến (online), dạy học lai ghép (hybrid), dạy học phối hợp (blended) trực tuyến với trực tiếp là giải pháp được nhiều quốc gia và các tổ chức giáo dục lựa chọn trong thời đại Công nghệ 4.0 và đặc biệt là thời kỳ đại dịch Covid-
19 bùng nổ trên toàn cầu. Trong đó, dạy học trực tuyến là phương pháp giảng dạy khá hiệu quả mà giáo viên và học sinh cần áp dụng một cách có định hướng để truyền tải kiến thức đến học sinh một cách linh hoạt, giúp cho người học theo được mạch bài giảng đạt được mục tiêu của bài học và môn học…
Để thực hiện có hiệu quả bài dạy trực tuyến đòi hỏi người giáo viên phải có những kiến thức và kỹ năng ứng dụng CNTT để phát huy hiệu quả tiết dạy.
Qua điều tra khảo sát trong đợt tập huấn dạy học trực tuyến thì kỹ năng ứng dụng CNTT của giáo viên Hoá học trên địa bàn tỉnh Nghệ An nhìn còn gặp khá nhiều khó khăn như: Mất khá nhiều thời gian để thiết kế một bài dạy, điểm danh học sinh; gặp khó khăn trong việc tương tác với học sinh, việc kiểm tra, đánh giá học sinh… Trên thực tế, nếu giáo viên làm chủ được công nghệ thông tin thì không những giải quyết được các vấn đề trên mà còn làm cho bài học trở nên sinh động hơn, giúp học sinh hứng thú hơn trong bài dạy trực tuyến. Chính vì những lí do trên mà tôi lựa chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Hoá học ở trường THPT.”
2.Mục đích nghiên cứu
Giúp giáo viên làm chủ được công nghệ thông tin trong dạy học trực tuyến để góp phần thực hiện được các tiết dạy sinh động hơn, quản lí, tương tác với học sinh dễ dàng hơn nhằm nâng cao hiệu quả bài dạy trực tuyến.
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
– Thực tế dạy học trực tuyên môn hóa học ở một số trường THPT.
– Giáo viên và học sinh một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
4.Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng phối hợp các nhóm phương pháp sau:
4.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí thuyết
– Phương pháp thu thập các nguồn tài liệu lí luận.
– Phương pháp phân tích, tổng hợp các nguồn tài liệu đã thu thập. 4.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
– Phương pháp thu thập, xử lý tài liệu, thông tin qua google form.
– Trao đổi với GV có nhiều kinh nghiệm trong quá trình dạy học trực tuyến.
– Thực nghiệm sư phạm: Đánh giá hiệu của đề tài.
+ Dùng phương pháp khảo sát thực tế trước và sau khi tác động để đánh giá sự hứng thú của cùng một đối tượng học sinh.
– Dùng phương pháp so sánh lớp thực nghiệm và đối chứng để đánh giá hiệu quả của tác động.
4.3. Phương pháp thống kê toán học: Xử lí phân tích các kết quả TNSP.
Dùng toán học để thống kê và ứng dụng excel để phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm.
5. Kế hoạch nghiên cứu
TT Thời gian Nội dung công việc Sản phẩm
1 15/9/2021 đến
15/10/2021 – Chọn đề tài, viết đề cương
– Đăng ký với tổ – Bản đề cương .
2 15/10/2021 đến
15/11/2021 – Đọc tài liệu
– Khảo sát thực trạng
– Tổng hợp số liệu – Tập hợp tài liệu viết phần cơ sở lý luận
– Xử lý số liệu khảo sát
3 15/11/2021 đến
15/12/2021 Trao đổi, học hỏi kinh nghiệm qua đồng nghiệp, đề xuất biện pháp Áp dụng thử nghiệm – Đề cương SKKN.
– Triển khai thực tiễn qua các hoạt động giáo dục.
4 15/12/2021 đến
15/2/2022 Viết Sáng kiến kinh
nghiệm
Tiếp tục thử nghiệm – Bản thảo Sáng kiến kinh nghiệm.
5 15/2/2022 đến
21/4/2022 Hoàn thiện Sáng kiến kinh nghiệm – Bản Sáng kiến kinh
nghiệm chính thức
6. Điểm mới của đề tài
Lần đầu tiên có một công nghiên cứu cụ thể, bài bản về việc ứng dụng CNTT trong dạy học hoá học từ việc thiết kế bài dạy, xây dựng ngân hàng câu hỏi dùng để kiểm tra đánh giá cho đến thực hiện tiến trình dạy học trực tuyến.

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lý luận.
1.1.1. Tính tất yếu của việc dạy học trực tuyến
Dạy học trực tuyến trước hết là để đối phó với tình trạng dịch Covid -19 diễn ra phức tạp với phương châm : “học sinh ngừng đến trường nhưng không ngừng học”. Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, dạy học trực tuyến đã, đang và sẽ trở thành xu hướng được tăng cường, củng cố và dần trở thành một xu thế tất yếu, nhiệm vụ chính trong các nhiệm vụ triển khai năm học để thích ứng với tình hình mới. Dạy học trực tuyến cũng là xu hướng chung của toàn thế giới của nhiều quốc gia và các tổ chức giáo dục với việc kết nối toàn cầu.
1.1.2. Các văn bản pháp lý quy định dạy học trực tuyến
– Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT ngày 30/3/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên.
Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT ngày 30/3/2021 do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên đã có hiệu lực từ ngày 16/5/2021 (sau đây gọi là Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT). Thông tư này quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến chương trình giáo dục phổ thông, chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông bao gồm: Tổ chức dạy học trực tuyến; hạ tầng kỹ thuật dạy học trực tuyến; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Như vậy, lần đầu tiên, việc dạy và học trực tuyến lần đầu tiên được ghi nhận trong văn bản quy phạm pháp luật. Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT là hành lang pháp lý để các hoạt động dạy và học trực tuyến đi vào nền nếp trên phạm vi cả nước. Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT không chỉ giúp cho nhà trường chủ động, sẵn sàng ứng phó trong mọi tình huống, mà còn khuyến khích, tăng cơ hội cho học sinh học tập ở mọi nơi, mọi lúc.
– Công văn số 1752/SGDĐT-GDTrH ngày 26/8/2021 của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An về việc hướng dẫn dạy học trực tuyến năm học 2021 – 2022 đã nêu rõ mục đích của dạy học trực tuyến là
+ Giúp học sinh thực hiện chương trình học tập năm học 2021-2022 trong thời gian nghỉ học tại trường để phòng chống Covid-19 với phương châm “tạm dừng đến trường, không dừng việc học”.
+ Hỗ trợ hoặc thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông giúp cơ sở giáo dục phổ thông nâng cao chất lượng dạy học và hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.
+ Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học; thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Giáo dục.
+ Mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho học sinh, tạo điều kiện để học sinh được học ở mọi nơi, mọi lúc.
Như vậy một trong những mục tiêu của việc dạy học trực tuyến là Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học; thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Giáo dục. Đó cũng chính là mục tiêu của đề tài này.
1.2. Cơ sở thực tiễn.
1.2.1. Khảo sát thực trạng dạy học trực tuyến ở trường THPT
Trong đợt tập huấn dạy học trực tuyến cho giáo viên THPT tôi đã khảo sát ngẫu nhiên 68 giáo viên THPT thuộc các vùng miền khác nhau trong đó:
Hình ảnh khảo sát xem ở phần phụ lục 1.