SKKN Tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM phần mở đầu hóa học hữu cơ – Hóa Học 11 – THPT

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Hiện nay, giáo dục STEM đang trở thành một xu hướng giáo dục mang tính  tất yếu trên thế giới. Việt Nam đang chú trọng triển khai giáo dục STEM trong  chương trình giáo dục phổ thông, giúp học sinh hướng tới các hoạt động trải  nghiệm và vận dụng kiến thức để tạo ra sản phẩm hoặc giải quyết các vấn đề thực  tế trong cuộc sống. Liên quan đến giáo dục STEM, ngày 4/5/2017, thủ tướng chính  phủ ban hành chỉ thị số 16/CT-TTg về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách  mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó có những giải pháp và nhiệm vụ thúc đẩy  giáo dục STEM tại Việt Nam. Một trong các giải pháp là: “Thay đổi mạnh mẽ các  chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân  lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập  trung vào thúc đẩy đào tạo về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM),  ngoại ngữ, tin học trong chương trình giáo dục phổ thông…”. Chỉ thị cũng giao cho  Bộ Giáo dục và Đào tạo: “Thúc đẩy triển khai giáo dục về khoa học, công nghệ, kỹ  thuật và toán học trong chương trình giáo dục phổ thông ngay từ năm học 2017 – 2018. Nâng cao năng lực nghiên cứu, giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học;  tăng cường giáo dục những kĩ năng, kiến thức cơ bản, tư duy sáng tạo, khả năng  thích nghi với những yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4”. Với việc  ban hành chỉ thị trên, Việt Nam chính thức ban hành chính sách thúc đẩy giáo dục  STEM trong chương trình giáo dục phổ thông. Điều này sẽ tác động lớn tới việc  định hình chương trình giáo dục phổ thông mới. [8] 

Trong quá trình dạy học hiện nay tôi nhận thấy phần lớn giáo viên và học sinh  mới chỉ chú trọng các phương pháp giải bài tập nhanh, các dạng toán hóa học, hiệu  quả áp dụng trong các đề thi đại học, mà ít chú trọng trong việc đổi mới về dạy học  nhằm hướng tới phát triển các năng lực mà học sinh cần có trong cuộc sống như:  năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực tìm kiếm và xử lí thông tin đặc biệt  năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn… Nhiều học sinh có thể giải một bài  toán Hóa học trong khoảng thời gian ngắn nhưng không biết giải thích các hiện  tượng gần gũi trong cuộc sống. Trong các đề thi đại học hiện nay có lồng ghép các  câu áp dụng thực tiễn nhưng mới chỉ dừng lại ở việc học sinh ghi nhớ nên có thể quên rất nhanh. Khi học sinh làm ra những sản phẩm STEM có thể dùng cho chính  bản thân mình thì ra gia tăng gấp bội niềm đam mê yêu thích bộ môn Hóa học, tạo  ra nội động lực to lớn giúp việc học trở nên rất hiệu quả. 

Từ những lí do trên, tôi chọn đề tài “ Tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM  phần mở đầu hóa học hữu cơ – Hóa Học 11 – THPT” với mong muốn nghiên cứu  sâu hơn về tính ưu việt, khả năng vận dụng phương pháp dạy học nhằm góp phần 

1 

nâng cao chất lượng dạy học theo phương pháp STEM trong thời đại công nghệ 4.0. 

2. Mục đích nghiên cứu 

Mục đích của sáng kiến là đề xuất nội dung và quy trình dạy học môn Hóa học theo định hướng STEM cho học sinh 11 THPT: 

– Rèn luyện cho học sinh kĩ năng làm việc theo nhóm một cách có hiệu quả từ  đó hình thành năng lực hợp tác trong học tập và năng lực vận dụng kiến thức vào  thực tiễn. 

– Định hướng cho học sinh cách tìm tòi, khai thác các tài liệu liên quan đến  vấn đề học tập và định hướng cách khai thác thông tin từ tài liệu thu thập được một  cách có hiệu quả. 

– Xây dựng chủ đề dạy học theo nội dung tích hợp STEM vào bài giảng Hóa  học 11 THPT để dạy tốt và học tốt môn Hóa học.  

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

– Tìm hiểu cơ sở lí luận về dạy học định hướng STEM. 

– Nghiên cứu chương trình và sách giáo khoa Hóa học. 

– Nghiên cứu các phương pháp và cách thức lồng nội dung tổ chức các hoạt  động trải nghiệm vào nội dung bài học theo định hướng STEM. 

– Kết luận và đề xuất. 

4. Giả thuyết khoa học 

Nếu tổ chức dạy học phần Mở đầu hóa học hữu cơ – Hóa học 11 – THPT  theo định hướng giáo dục STEM với việc cho học sinh tìm hiểu, giải thích các hiện  tượng hay gặp trong cuộc sống hàng ngày, chế tạo các sản phẩm hóa mỹ phẩm để  ứng dụng trong đời sống thì sẽ tạo được sự hứng thú học tập, truyền đam mê cho  học sinh, giúp phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. 

5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 

– Dạy học trải nghiệm STEM phần Mở đầu hóa học hữu cơ – Hóa học 11. – Học sinh THPT. 

– Giáo viên giảng dạy Hóa học ở THPT. 

6. Phương pháp nghiên cứu 

Các phương pháp nghiên cứu lý luận 

– Đọc và nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến đề tài.

2 

– Dạy học theo định hướng STEM trong bộ môn Hóa học. 

– Các năng lực học sinh đạt được thông qua dạy học STEM. 

Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 

– Quan sát, thăm lớp, dự giờ, trao đổi với giáo viên và học sinh. 

– Điều tra, khảo sát tình hình dạy học theo định hướng STEM hiện nay. – Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn. 

7. Những đóng góp mới của đề tài 

– Về mặt lý luận: Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lí luận về thiết kế và tổ chức  các hoạt động dạy học trải nghiệm STEM trong dạy học Hóa học 11 ở trường  THPT. 

– Về mặt thực tiễn: Cung cấp những giá trị cụ thể về mức độ thành công của  việc đưa giáo án dạy học theo định hướng STEM vào thực tiễn giảng dạy Hóa học 11 THPT.