SKKN Một số kinh nghiệm tích hợp kiến thức các môn học nhằm nâng cao chất lượng dạy học tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Ngữ Văn 9

1. MỞ ĐẦU

1.1 Lý do chọn đề tài:

Văn học là một bộ môn quan trọng trong đời sống xã hội nói chung và ở trong trường học nói riêng. Văn học là sáng tạo của con người vì lợi ích và cuộc sống của con người. Một tác phẩm hay, tốt trước hết là “ bồi dưỡng tình đời” cho mỗi chúng ta để có thái độ sống cho đúng đắn. Văn học còn là tấm gương phản ánh hiện thực xã hội. Thông qua Văn học chúng ta nhận thức được nhiều điều bổ ích về con người và cuộc sống trong quá khứ cũng như hiện tại. Nó làm cho tâm hồn  tư tưởng tình cảm thêm phong phú, nhạy cảm trước cái hay, cái đẹp, cái thiện, cái thực của cuộc đời. Văn học sẽ giúp con người hoàn thiện nhân cách, sống tốt hơn, cao thượng hơn, biết yêu thương cảm thông, chia sẻ với mọi người, biết cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước, con người. Đặc biệt phải kể đến  bộ phận văn học kháng chiến chống Mỹ giai đoạn 1954-1975 đã góp phần tích cực trong việc bồi dưỡng tư tưởng tình cảm con người, tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào về truyền thống anh hùng của dân tộc lòng căm thù quân xâm lược…từ đó thấy được trách nhiệm nghĩa vụ của bản thân với đất nước, với thế hệ cha anh đi trước.

Trước mục tiêu đó, thì việc dạy mảng văn học này càng chiếm một vị trí quan trọng. Làm sao để các em cảm nhận, hiểu được những thông điệp những bài học sâu sắc mà tác phẩm văn chương mang lại? Quan trọng hơn nữa là làm sao để những thông điệp cuộc sống ý nghĩa đó trở thành tư tưởng quan điểm trong hành động, cách ứng xử của các em trước những tình huống trong cuộc sống? hành động của các em với quá khứ hiện tại và tương lai? Phải biết học đi đôi với hành, chú trọng năng lực hoạt động thực tế của các em hơn, từ đó rèn kỹ năng sống, hành vi cách ứng xử đẹp cho học sinh.               

Muốn làm được điều đó đòi hỏi mỗi giáo viên phải luôn suy nghĩ tìm tòi và tìm ra phương pháp dạy tốt nhất, để truyền tải tới các em những chức năng yêu cầu của bộ môn, từ đó giúp học sinh gắn kết liên hệ từ tác phẩm văn chương với đời sống thực tế, với những kiến thức ở các bộ môn khác mà các em đã được học, giúp các em yêu thích và hứng thú với bộ môn từ đó có năng lực hoạt động thực tế hơn. Và một trong những phương pháp đang được chú trọng là “dạy học theo hướng tích hợp liên môn”

        Song trong thực tế việc dạy văn ở một số trường học, một số giáo viên vẫn chưa chú trọng đến vấn đề này, chưa xác định đây là vấn đề trọng tâm là nhiệm vụ của bộ môn. Nên dẫn đến học sinh cũng mới chỉ nắm tác phẩm văn chương trên lý thuyết sách vở khô khan giáo điều mà chưa thấm sâu vào tư tưởng tình tình cảm của mình để trở thành kim chỉ nam cho hành động cho tư tưởng tình cảm. Vấn đề đặt ra ở đây là làm sao để đại bộ phận giáo viên và tất cả học sinh cùng hưởng ứng, cùng làm để:  “Trong Văn có Sử, trong Văn có Địa, trong Văn có văn hóa có âm nhạc có hội họa, có tư tưởng, có giá trị thẩm mỹ. Làm thế nào để một tác phẩm mãi sống, mãi lung linh tỏa sáng, thấm ngấm vào tâm hồn mỗi học sinh, để các em không chỉ hiểu mà còn biết sống đẹp là vấn đề đặt ra với mỗi giáo viên. ” [5]

          Với những lí do trên, trong đề tài này tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiệm: “Một số kinh nghiệm tích hợp kiến thức các môn học nhằm nâng cao chất lượng dạy học tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính-Ngữ Văn 9 ở trường THCS Thiệu Đô” nhằm giúp cho mục tiêu phân môn ngày càng đạt kết quả cao và tạo hứng thú học văn hơn cho các em.

 1.2. Mục đích nghiên cứu.

Với đề tài này, tôi muốn hướng tới mục tiêu là đưa ra: “ Một số kinh nghiệm tích hợp kiến thức các môn học nhằm nâng cao chất lượng dạy học tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính-Ngữ Văn 9 ở trường THCS Thiệu Đô” qua đó đưa ra những phương pháp dạy tích hợp đối với văn bản này, từ đó học sinh có thể phát huy cao hơn nữa khả năng vốn có, tính tích cực chủ động sáng tạo của mình. Các em biết lồng ghép kết hợp các kiến thức ở môn học khác để làm sâu kiến thức ở môn học này và ngược lại. Đồng thời tôi cũng soạn một giáo án thể nghiệm theo hướng tích hợp các môn học.

Song với khuôn khổ đề tài hạn hẹp, vốn kinh nghiệm ít ỏi tôi chỉ mong đây là những sáng kiến nhỏ, là tài liệu tham khảo, để có thể giúp các đồng nghiệp có thêm kinh nghiệm trong việc dạy tích hợp các môn.

 1.3.Đối tượng nghiên cứu.

– Đề tài nghiên cứu chỉ đưa ra một số kinh nghiệm tích hợp kiến thức các môn dạy tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

-Đối tượng là học sinh khối 9 Trường THCS Thiệu Đô

 1.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Nghiên cứu tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp.

– Nghiên cứu SGK, sách giáo viên và tài liệu hướng dẫn tham khảo Ngữ văn 9

– Phương pháp điều tra, khảo sát.

– Phương pháp phân tích và tổng hợp.

– Phương pháp thống kê và so sánh

– Phương pháp thực nghiệm.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1.Cơ sở lý luận.

2.1.1.Tích hợp trong dạy học Ngữ văn.

              Để khuyến kích người học học một cách toàn diện hơn không chỉ là kiến thức chuyên môn mà còn học năng lực ứng dụng các kiến thức đó, người học tích cực, chủ động, độc lập hơn… Trên cơ sở mục tiêu đổi mới giáo dục nói chung, nâng cao chất lượng môn Ngữ văn nói riêng, một trong những quan điểm chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học trong những năm gần đây là: dạy học theo hướng tích hợp các môn. Từ năm học  …………, bộ GD&ĐT đã đưa vấn đề vận dụng kiến thức các môn vào giảng dạy trong các trường phổ thông. Tuy nhiên đây là một hình thức dạy học mới, giáo viên chưa được tiếp xúc nhiều và chưa có kinh nghiệm giảng dạy. Vì vậy việc vận dụng kiến thức tích hợp trong giảng dạy các bộ môn còn gặp nhiều khó khăn lúng túng.

          Theo từ điển Giáo dục học: “Tích hợp là hành động liên kết các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học”.[7]  Vì vậy đưa tư tưởng sư phạm tích hợp vào trong quá trình dạy học là cần thiết. Dạy học tích hợp là một xu hướng của lí luận dạy học và trở thành trọng tâm của vấn đề đổi mới giáo dục trong những năm gần đây. Cũng nằm trong xu hướng chung đó, sự tích hợp kiến thức các môn trong dạy học văn cũng được các giáo viên bộ môn quan tâm. 

         Sự tích hợp kiến thức các môn trong dạy học văn  trước tiên xuất phát từ ý tưởng làm thế nào để dạy – học văn thêm hứng thú? Làm thế nào để học sinh tiếp cận tác phẩm một cách chủ động, hiệu quả? “Làm thế nào để học sinh có thể vận dụng mọi hiểu biết của mình để giải quyết một vấn đề khoa học và có hiệu quả tốt nhất? Trên cơ sở mục tiêu đổi mới giáo dục nói chung, nâng cao chất