SKKN Phương pháp dạy học nhóm sử dụng một số kĩ thuật dạy học tích cực và phương pháp kiểm tra đánh giá nhằm phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh qua chương trình hóa 10 – KNTT

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, tổng chủ biên của chương trình GDPT 2018 đã
nhấn mạnh: Điểm mới nhất của mục tiêu chương trình GDPT 2018 là chuyển một
nền giáo dục nặng về trang bị kiến thức, tập trung trả lời câu hỏi: “Học xong chương
trình này học sinh biết được gì ?” sang một nền giáo dục phát triển toàn diện phẩm
chất và năng lực học sinh, tập trung trả lời câu hỏi: “Học xong chương trình này học
sinh làm được gì ?”. Điều này đồng nghĩa với việc người dạy sẽ dạy như thế nào để
hình thành phẩm chất, năng lực của người học chứ không phải chỉ là dạy nội dung
gì cho người học với mong muốn người học biết càng nhiều, càng sâu. Mục tiêu đổi
mới trên đặt ra hàng loạt các yêu cầu đối với các thành tố của hoạt động dạy học,
đặc biệt là phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển PC, NL.
Trong tất cả các phương pháp dạy học hiện đại, PPDH nhóm là phương pháp
có thể áp dụng rộng rãi, phổ biến và có tính ứng dụng cao. Đây là phương pháp giảng
dạy trong đó học sinh được tổ chức thành nhóm một cách thích hợp để thực hiện các
hoạt động dạy học. Học theo nhóm giúp HS phát huy tính tích cực, chủ động, thể
hiện quan điểm cá nhân đồng thời học hỏi lẫn nhau, tăng khả năng giao tiếp và hợp
tác với tập thể. Đặc biệt đối với môn Hóa là một môn khoa học Tự nhiên có nhiều
kiến thức cần khám phá, việc tổ chức hoạt động nhóm sẽ giúp các em hỗ trợ nhau
khám phá ra kiến thức mà khi hoạt động cá nhân một mình các em khó có thể tìm ra
được.
Tuy nhiên qua tìm hiểu và dự giờ thực tế, PPDH nhóm dù đã được sử dụng
nhưng mang lại hiệu quả chưa cao. Sự áp dụng thiếu sáng tạo những biện pháp, cách
thức tổ chức hoạt động nhóm cũng như cách điều hành, quản lý HS chưa tốt dẫn đến
giảm hiệu quả hoạt động nhóm, mất trật tự lớp học và tốn nhiều thời gian. Bên cạnh
đó, nhiều HS có tâm lý ỷ lại vào bạn giỏi hơn trong nhóm, dẫn đến việc không phát
huy được tính tích cực của từng thành viên trong nhóm và GV cũng không đánh giá
được đúng thực chất năng lực của mỗi thành viên nếu nhận xét, chấm điểm đồng
đều dựa vào sản phẩm của nhóm.
Vậy làm thế nào để vẫn áp dụng PPDH nhóm nhưng phải khắc phục được cơ
bản những hạn chế nêu trên? Việc dạy học nhóm sử dụng các KTDH tích cực và
phương pháp KTĐG sẽ là phương pháp tối ưu để giải quyết vấn đề trên, giúp HS tự
khám phá kiến thức và lĩnh hội nó. Đồng thời trong quá trình lĩnh hội, HS phát triển
được các năng lực và phẩm chất đáp ứng mục tiêu của chương trình GDPT 2018. Vì
vậy tôi quyết định chọn đề tài “Phương pháp dạy học nhóm sử dụng một số kĩ
thuật dạy học tích cực và phương pháp kiểm tra đánh giá nhằm phát triển năng
lực và phẩm chất cho học sinh qua chương trình hóa 10” với mong muốn góp
phần vào nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học môn hóa ở trường THPT hiện nay.

2

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
– Chia sẻ với đồng nghiệp về phương pháp tổ chức hoạt động dạy học nhóm sử
dụng KTDH tích cực và phương pháp KTĐG để nâng cao hiệu quả bài học.
– Hình thành và phát triển một số năng lực và phẩm chất cho học sinh.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
– Nghiên cứu cơ sở lí luận về PPDH nhóm và KTHD tích cực.
– Nghiên cứu cơ sở lí luận về phương pháp KTĐG HS thông qua hoạt động
nhóm.
– Nghiên cứu thực trạng việc tổ chức dạy học nhóm sử dụng kĩ thuật dạy học
tích cực và phương pháp kiểm tra đánh giá trong dạy học hóa học ở trường THPT.
– Nghiên cứu vai trò của phương pháp dạy học nhóm sử dụng kĩ thuật dạy học
tích cực và phương pháp kiểm tra đánh giá trong việc phát triển NL và PC học sinh.
– Nghiên cứu tổ chức các hoạt động dạy học nhóm sử dụng một số KTDH tích
cực.
– Nghiên cứu cách kiểm tra đánh giá HS thông qua hoạt động nhóm theo định
hướng phát triển NL, PC.
– Nghiên cứu kết quả thực nghiệm.
4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
– Phương pháp dạy học nhóm sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực trong môn hóa.
– Phương pháp kiểm tra đánh giá HS thông qua hoạt động nhóm.
– Học sinh các lớp thực nghiệm và đối chứng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
– Đề tài nghiên cứu áp dụng PPDH nhóm sử dụng một số KTDH tích cực và
phương pháp KTĐG HS qua một số bài trong chương trình hóa lớp 10 ( sách hóa 10
KNTT).
– Nghiên cứu chủ yếu học sinh trường THPT Phan Đăng Lưu.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết.
– Tiến hành thu thập tài liệu và sắp xếp tài liệu theo từng nhiệm vụ nghiên cứu.
– Đọc tài liệu ghi chép những vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu.
5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
– Phương pháp thu thập, xử lý số liệu.

3

– Trao đổi, phỏng vấn các GV.
– Thực nghiệm sư phạm, dùng phương pháp khảo sát và so sánh trước và sau
tác động để đánh giá hiệu quả của đề tài.
5.3. Phương pháp xử lí số liệu.
– Sử dụng các phần mềm xử lí số liệu.
6. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài nêu lên được những điểm mới như sau:
– PPDH nhóm sử dụng đa dạng các KTDH tích cực, phù hợp với hoạt động
nhóm nhằm phát triển NL và PC học sinh.
– Phương pháp kiểm tra đánh giá HS thông qua hoạt động nhóm theo hướng
phát triển NL và PC học sinh.
7. THỜI GIAN THỰC HIỆN.
– Thời gian thực hiện từ năm học 2021 – 2022 đến năm học 2022 – 2023.