SKKN Ứng dụng CNTT trong tổ chức dạy học theo mô hình 5E bài “Phản ứng Oxi hóa – Khử” – Hóa học 10 THPT – KNTT

PHẦN I. MỞ ĐẦU 

1. Lý do chọn đề tài 

Trong những năm gần đây Bộ giáo dục và đào tạo ở Việt Nam chọn là “năm  công nghệ thông tin” để đáp ứng nhu cầu của xã hội. Xã hội rất cần những con người  có năng lực giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn cuộc sống, có tư duy chủ  động, đồng thời phải có kĩ năng cần thiết để thích ứng được với bối cảnh có nhiều  biến động. Như trong mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 theo quyết  định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 đã nêu, nền giáo dục của nước ta cần có những  đổi mới sâu rộng, toàn diện mọi thành tố của quá trình dạy học hướng đến sự hình  thành, phát triển năng – lực và khả năng học tập suốt đời cho học sinh. Mục tiêu của  giáo dục cũng phải thay đổi theo để hướng tới học sinh nhiều hơn: “Dạy học phải  kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp, góp phần chuyển nền giáo  dục nặng nề về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về  phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của  mỗi học sinh”. 

Trong thời đại 4.0, việc ứng dụng CNTT trong lĩnh vực giảng dạy đang là vấn  đề hấp dẫn có tính thời sự của nhiều trường và nhiều giáo viên. Tuy nhiên hiện nay  đa phần giáo viên chỉ ứng dụng CNTT để trình chiếu kiến thức một cách đơn điệu  nên quá trình học tập học sinh ít hợp tác, thiếu tập trung vào bài học, cảm thấy nhàm  chán dẫn đến chất lượng không cao. Để đáp ứng tương tác trong giảng dạy thì chúng  tôi đã tìm đến phần mềm ClassPoint. Đây là một công cụ tương tác mạnh mẽ tích hợp vào Microsoft PowerPoint giúp giáo viên không cần sử dụng quá nhiều phần 

mềm trong một tiết học mà vẫn đảm bảo yếu tố trình chiếu và tương tác với học sinh, nâng cao hiệu quả trong quá trình dạy học. 

 Bộ môn Hóa học là bộ môn khoa học thực nghiệm lại mang tính trừu tượng  cao, đòi hỏi người học phải hiểu bản chất tận gốc rễ của các lý thuyết cơ bản thì học  sinh mới học tốt được. Cho nên giáo viên các môn học thực nghiệm nói chung, Hóa  học nói riêng phải thực sự đổi mới phương pháp giảng dạy. Có rất nhiều mô hình,  giải pháp được các nhà nghiên cứu đề xuất. Đặc biệt “Thuyết kiến tạo nhận thức” được nhắc đến nhiều với quan điểm xây dựng kiến thức mới dựa trên kiến thức cũ  hoặc trải nghiệm được biết trước đó được nhiều nhà nghiên cứu, tìm hiểu. Và quan  điểm của thuyết kiến tạo nhận thức là: Học tập là quá trình cá nhân tự hình thành tri  thức cho mình, đó là quá trình cá nhân tổ chức các hoạt động tìm tòi, khám phá thế giới bên ngoài và cấu tạo lại chúng dưới dạng sơ đồ nhận thức. Mô hình dạy học dựa  trên thuyết kiến tạo nhận thức để xây dựng các giai đoạn học tập đã ra đời, áp dụng  rộng rãi trên các nước phát triển đó là mô hình dạy học 5E. 

Mô hình dạy học 5E là mô hình dạy học gồm 5 bước được viết tắt bằng 5 chữ E bao gồm: Engage (Gắn kết), Explore (Khảo sát), Explain (Giải thích), laborate (Củng cố) và Evaluate (Đánh giá). Trong mô hình dạy học 5E, giáo viên là người hết sức linh động biết kích thích, gây hứng thú, tạo động cơ cho các em học tập. Còn 

1 

học sinh là người tham gia trực tiếp vào các tình huống, làm việc với dụng cụ, thực  hành, thu thập thông tin… Học sinh khám phá nội dung học tập thông qua việc giải  quyết vấn đề, khám phá khoa học, quan sát, thực hành, giải thích, củng cố ,đánh  giá… Dạy học theo mô hình 5E đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đổi mới của giáo dục  hiện nay là phát triển năng lực hợp tác, năng lực tự chủ tự học, năng lực giải quyết  vấn đề sáng tạo. 

Bằng trải nghiệm của bản thân trong quá trình dạy học môn hóa học chúng tôi  thấy mô hình 5E rất phù hợp để giảng dạy một số chủ đề trong chương trình Hóa  học THPT và hiệu quả được nâng cao rõ rệt khi sử dụng công nghệ thông tin trong  quá trình triển khai. Với mong muốn phát triển các phẩm chất năng lực của học sinh  cũng như đào tạo ra các thế hệ học trò năng động, sáng tạo, bản lĩnh, có năng lực  làm việc hợp tác, giải quyết các vấn đề trong thực tiễn, chúng tôi chọn đề tài “Ứng  dụng CNTT trong tổ chức dạy học theo mô hình 5E bài “Phản ứng Oxi hóa – Khử” – Hóa học 10 THPT”. 

2. Mục đích nghiên cứu 

– Xác định những yếu tố tích cực của chu trình dạy học 5E phù hợp với mục  tiêu dạy học môn Hóa 

– Đề tài nghiên cứu, thiết kế và sử dụng công nghệ thông tin trong tổ chức dạy  học theo mô hình 5E vào dạy học bài “Phản ứng Oxi hóa – Khử” – Hóa học 10. 

– Đề tài nghiên cứu phần mềm ClassPoint trong dạy học nhằm đổi mới dạy học  theo định hướng phát triển năng lực HS.  

– Thông qua đề tài giúp bồi dưỡng thêm kiến thức để đổi mới phương pháp dạy  học theo công nghệ giáo dục hiện đại. 

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

– Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài. 

– Điều tra thực trạng đổi mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng CNTT trong  dạy học, thực trạng dạy học theo mô hình 5E tại địa bàn công tác. 

– Điều tra thực trạng học tập của học sinh THPT trong học tập bộ môn Hóa học  ở trường THPT. 

– Nghiên cứu quy trình vận dụng dạy học theo mô hình 5E nói chung và trong  môn Hóa học nói riêng. 

– Cách ứng dụng phần mềm ClassPoint trong dạy học theo mô hình 5E. 

– Xây dựng tiến trình dạy học bài “Phản ứng Oxi hóa – Khử” – Hóa học 10  theo mô hình 5E có ứng dụng phần mềm “ClassPoint”.

2 

– Tiến hành thực nghiệm sư phạm để xem xét khả năng ứng dụng của đề tài  trong việc nâng cao hiệu quả dạy học. 

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

4.1. Đối tượng nghiên cứu 

– Mô hình dạy học 5E nhằm nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh  trường THPT Đô Lương 2 

– Ứng dụng phần mềm ClassPoint trong dạy học. 

– Năng lực chuyên biệt cần hình thành và phát triển cho học sinh trong dạy học  môn Hóa học trong chương trình giáo dục phổ thông mới. 

4.2. Phạm vi nghiêm cứu 

– Đề tài nghiên cứu, khảo sát việc ứng dụng phần mềm ClassPoint trong dạy  học và mô hình dạy học 5E trên địa bàn công tác. 

– Thời gian nghiên cứu: Áp dụng cho học sinh khối 10 tại đơn vị công tác năm  học 2022-2023. 

5. Phương pháp nghiên cứu 

 Để thực hiện đề tài chúng tôi đã sử dụng các phương pháp sau: 

– Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Phương pháp phân loại tài liệu, phân tích  tài liệu, đọc ghi chép, và tóm tắt tài liệu khoa học 

– Phương pháp điều tra: Phương pháp khảo sát một nhóm đối tượng trên diện  rộng để phát hiện các qui luật phân bố các đặc điểm của đối tượng 

– Phương pháp chuyên gia: Phương pháp tận dụng trí tuệ của đội ngũ những  người có chuyên môn để xem xét nhận định bản chất của đối tượng, khám phá một  giải pháp tận dụng 

– Phương pháp nghiên cứu quan sát các sản phẩm hoạt động của học sinh:  Phương pháp khoa học sử dụng tri giác thu thập thông tin từ đối tượng 

– Phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp 

6. Những đóng góp của đề tài 

– Bổ sung và làm sáng tỏ được cơ sở lí luận và thực tiễn về DH mô hình 5E và  hoạt động học tập theo hướng phát huy năng lực cho HS. 

– Đề xuất được quy trình tổ chức dạy học theo mô hình 5E với ứng dụng phần  mềm ClassPoint trong giảng dạy môn Hóa học.

3 

– Thiết kế các dạng hoạt động học tập theo mô hình 5E và ứng dụng phần mềm  ClassPoint trong dạy học bài “Phản ứng Oxi hóa – Khử” – Hóa học 10 theo hướng  phát triển năng lực cho học sinh. 

– Xây dựng các rubic đánh giá năng lực của học sinh khi tham gia học tập theo  mô hình 5E. 

– Kết quả nghiên cứu đề tài vừa cung cấp cơ sở khoa học thực tiễn, vừa trở thành  tài liệu tham khảo trong việc đổi mới PPDH theo định hướng PTNL hiện nay đối với  môn Hóa học nói riêng và các môn học nói chung.